Żyto hybrydowe – uprawa, zalety i potencjał

Żyto hybrydowe zyskuje popularność w Polsce. Oferuje wyższe plony i lepszą odporność. Dowiedz się, jak je uprawiać i jakie ma zalety.

Czym jest żyto hybrydowe?

Żyto hybrydowe to odmiana mieszańcowa. Powstaje z krzyżowania różnych linii żyta. Proces ten wykorzystuje hodowlę heterozyjną. Zapewnia to przekazanie lepszych cech potomstwu. Mieszańce charakteryzuje wysoka odporność na suszę. Mają też rozbudowany system korzeniowy. Potencjał plonowania jest wyższy niż u odmian populacyjnych. Żyto hybrydowe zawędrowało do Polski niedawno. Coraz więcej rolników decyduje się na jego siew.

Dlaczego warto wybrać żyto hybrydowe?

Uprawa żyta hybrydowego jest przyszłościowym rozwiązaniem. Oferuje ono wyższy potencjał plonowania. Plony mogą być o 20-30% wyższe. W sprzyjających warunkach plon przekracza 8 ton z hektara. Niektóre źródła podają nawet 9-10 ton. Hybrydy są bardziej odporne na stres i choroby. Zmniejsza to koszty ochrony roślin. Odporność dotyczy rdzy brunatnej i sporyszu. Nowe odmiany są zdecydowanie bardziej odporne. Poprawiono tę cechę w pracach hodowlanych. Hybrydy mają mniej substancji antyżywieniowych w ziarnie. Jest to korzystne dla jakości ziarna.

Warunki uprawy żyta hybrydowego

Żyto hybrydowe ma małe wymagania glebowe. Uprawia się je na glebach słabych i kwaśnych. Optymalny wskaźnik pH gleby to 4,5-6,5. Gleby lekkie i bardzo lekkie przeważają w Polsce. Stanowią ponad 60% gruntów uprawnych. Na tych glebach dostępność wody jest kluczowa. Żyto jest idealnym zbożem do polskich warunków. Ma najwyższą ze zbóż zimotrwałość. System korzeniowy żyta hybrydowego jest silny. Sięga głęboko, nawet do 250 cm. Pozwala to na lepsze pobieranie wody. Roślina oszczędnie gospodaruje wodą. W doświadczeniach po suszach żyto hybrydowe plonowało najwyżej na słabszych stanowiskach. Im słabsza gleba, tym większa przewaga plonowania żyta hybrydowego.

Agrotechnika żyta hybrydowego

Uprawa żyta hybrydowego jest dość łatwa. Wymaga jednak bardziej zaawansowanych prac. Dotyczy to nawożenia i ochrony.

Siew żyta hybrydowego

Termin siewu żyta hybrydowego jest ważny. Zaleca się siew do końca września. Optymalny termin to od 5 do 15 września. Siew odbywa się 3-5 dni wcześniej niż odmian populacyjnych. Długość jesiennej wegetacji powinna wynosić 45-55 dni. Opóźnienie siewu skutkuje gorszym krzewieniem. Norma wysiewu to 150-240 ziaren na m². Odpowiada to 55-88 kg materiału siewnego na hektar. Mieszańce F1 mają mniejszą normę wysiewu. Stosuje się 2 jednostki siewne na hektar. Waga jednostki to 65–80 kg. Zawiera 180–210 kiełkujących nasion na m². Opóźniony siew wymaga zwiększenia normy. Zaleca się 220-240 roślin na m². Przy wcześniejszym siewie można zmniejszyć normę o 10%. Optymalna głębokość siewu to 2-3 cm. Przy wilgotnej glebie siejemy na 4-5 cm. Przy rzadszych łanach presja chorób jest mniejsza. Wczesny siew zapewnia pełne krzewienie.

• Siej hybrydy 3-5 dni wcześniej niż odmiany populacyjne.
• Zapewnij 45–55 dni jesiennej wegetacji dla hybryd.
• Dostosuj głębokość siewu do warunków gleby.
• Nie zwiększaj własnoręcznie normy wysiewu.

Nawożenie żyta hybrydowego

Żyto hybrydowe wymaga odpowiedniego nawożenia. Dla zbiorów na poziomie 8 t/ha potrzeba 120-130 kg N/ha. Niektóre źródła podają 160 kg N/ha. Zalecane dawki azotu to 120-170 kg N/ha. Należy je pomniejszyć o dostępny azot mineralny. Nawożenie stosuje się w 2-3 dawkach. Pierwsza dawka N to startowa. Podaje się ją przy wznowieniu wegetacji. Druga dawka jest w fazie strzelania w źdźbło. Trzecia dawka tuż przed kłoszeniem. W przypadku słabszych plantacji pierwsza dawka N jest większa. Powinna przekraczać 30% całkowitego nawożenia. Przy późniejszym siewie stosuj wyższe dawki azotu. Zaleca się 80-90 kgN/ha. Jest to dodatkowe 30% dawki. Nawożenie azotem w formie saletrzanej może zwiększać ryzyko wylegania. Dotyczy to dawek powyżej 20 kg N/ha. Największe zapotrzebowanie na magnez jest w fazie krzewienia. Dotyczy też strzelania w źdźbło. Stosuj nawożenie potasem i magnezem. Zalecana proporcja to 2:1. Zaleca się stosowanie mikroelementów. Powinny zawierać molibden, miedź, magnez, mangan. Bor jest ważny dla wzrostu łagiewki pyłkowej. Optymalny odczyn pH dla dostępności fosforu to 5,5 do 7,0. Stosuj nawozy organiczne i mineralne. Dostosuj dawki do przedplonu. Uwzględnij gęstość siewu.

• Podawaj nawozy azotowe w 2-3 dawkach.
• Stosuj nawożenie mikroelementami.
• Optymalizuj odczyn pH gleby.
• Dostosuj dawki nawozów do stanu roślin.

Ochrona roślin żyta hybrydowego

Żyto hybrydowe jest odporne na choroby. Odporność jest podobna jak u odmian populacyjnych. Nowe odmiany mają poprawioną odporność. Dotyczy to rdzy źdźbłowej i pleśni śniegowej. Występuje też odporność na rynchosporiozę. Starsze odmiany są bardziej wrażliwe na rdzę brunatną. Odmiany hybrydowe są odporne na sporysz. System PollenPlus® zwiększa ochronę na sporysz. Zwalczanie chwastów jest ważne. Jesienne odchwaszczanie jest najłatwiejsze. Wykonuje się je w fazie BBCH 11-12. Jest to też najtańszy zabieg. Zabiegi fungicydowe zazwyczaj wystarczają jeden. W silnej presji chorób potrzebne są dwa. Przy wysokim nawożeniu należy skracać żyto hybrydowe. Stosuje się regulatory wzrostu. Wykonuje się to na początku strzelania w źdźbło.

• Wykonaj jesienne odchwaszczanie.
• Stosuj zabiegi fungicydowe według potrzeb.
• Używaj regulatora wzrostu przy wysokim nawożeniu.

Zbiór i plonowanie żyta hybrydowego

Zbiór żyta hybrydowego odbywa się późnym latem. Ziarno osiąga wtedy dojrzałość. W sprzyjających warunkach plon przekracza 8 t z ha. Zbiory mogą sięgać nawet 10 t/ha. Potencjał plonowania odmian hybrydowych jest wyższy. W badaniach COBORU żyto hybrydowe plonuje wyżej od wzorca. Przewaga wynosi od 14% do 32%. Hybrydy wnoszą systematyczny postęp w plonowaniu. Przewaga hybryd jest systematyczna na przestrzeni lat. Koszt nasion hybrydowych jest wyższy. Wynosi 600-700 zł/ha. Nasiona populacyjne kosztują 300-400 zł/ha. Mimo wyższych kosztów siewu, opłacalność jest większa. Wyższe plony rekompensują koszty.

Popularne odmiany żyta hybrydowego

Na Listach Odmian Zalecanych żyta ozimego dominują mieszańce. Ponad połowa odmian na listach to hybrydy. Firmy nasienne oferują wiele odmian. Popularna odmiana to KWS Serafino. Charakteryzuje się wysokim plonowaniem i odpornością. Zalecane odmiany to SU Jelling, SU Arvid, SU Baresi. Inne odmiany to KWS Binntto, KWS Dolaro, SU Performer, Helltop. Warto zwrócić uwagę na Mephisto, KWS Bono, TUR, Gulden. Dostępne są też odmiany Miranos, Igor, Gilmor, Berado, Vinetto, Jethro, SU Laurids. Odmiany hybrydowe mają różne cechy. Różnią się odpornością i potencjałem plonowania. Analiza oficjalnych wyników pomaga w wyborze odmiany. Wyniki COBORU są dobrym źródłem informacji.

Podsumowanie i przyszłość

Uprawa żyta hybrydowego jest coraz bardziej opłacalna. Odmiany mieszańcowe oferują wyższe plony. Są też bardziej odporne na niekorzystne warunki. Dotyczy to suszy i chorób. Żyto hybrydowe dobrze radzi sobie na słabszych glebach. W Polsce przeważają gleby o niskiej żyzności. Żyto hybrydowe jest idealnym rozwiązaniem. Postęp w hodowli jest dynamiczny. Nowe odmiany mają poprawioną odporność. Wzrasta znaczenie cyfrowego rolnictwa. Aplikacje i narzędzia wspierają decyzje rolnicze. Żyto hybrydowe ma też zastosowanie w żywieniu zwierząt. Ma wysoką zawartość błonnika. Przyczynia się to do zwiększenia efektywności upraw. Dalsza adaptacja rolnictwa do zmian klimatu jest kluczowa. Żyto hybrydowe wpisuje się w te trendy.

„Żyto hybrydowe, ze względu na swój wysoki plon ziarna i odporność na choroby, odgrywa istotną rolę w rolnictwie.”

„Dzięki swoim zaletom, uprawa żyta hybrydowego ma duży potencjał rozwoju na terenie całej Polski.”

„Im słabsza gleba, tym większa przewaga plonowania żyta hybrydowego.”

Zobacz także:

• Uprawa i Zbiór Warzyw i Owoców w Ogrodzie
• Uprawa żyta hybrydowego: Kluczowe zasady i wskazówki
• Żyto populacyjne czy mieszańcowe? Porównanie odmian i uprawy
• Pszenżyto na słabe gleby – jaką odmianę najlepiej wybrać?
• Łubin wąskolistny w Polsce: odmiany, uprawa i potencjał