Polskie borówki to jedne z najpopularniejszych owoców jagodowych. Ich sezon właśnie się rozpoczął. Dowiedz się, kiedy i gdzie najlepiej ich szukać. Poznaj zasady zbioru i sekrety uprawy.
Kiedy zaczyna się sezon borówkowy?
Sezon na borówki w Polsce zaczyna się wcześnie. W 2024 roku wegetacja ruszyła wyjątkowo szybko. Był to jeden z najwcześniejszych startów od lat. Plantatorzy symbolicznie otworzyli sezon. Zrobiło to Stowarzyszenie Polskich Plantatorów Borówki. Wczesne odmiany są już dostępne. Zbiory rozpoczęły się wcześniej niż zwykle. Sezon może jednak skończyć się szybciej.
W 2025 roku sezon także ogłoszono wcześnie. Była to dziewiąta oficjalna inauguracja. Pierwszy sezon miał miejsce dziewięć lat temu. Start ogłoszono mimo trudnej pogody. Duży wysyp owoców spodziewany jest w lipcu. Według plantatorów, koło 5-10 lipca.
Borówka leśna dojrzewa nieco później. Można ją zbierać od końca lipca. Jej owocowanie trwa zazwyczaj do września. Jagody pojawiają się nierównomiernie na krzaku. Proces dojrzewania jest falujący. Może trwać nawet do pierwszych mrozów.
Kiedy zbierać borówki leśne?
Borówki leśne można zbierać od końca lipca. Ich sezon trwa zazwyczaj do września. Owocowanie może trwać do mrozów.
Gdzie szukać borówek? Lasy czy plantacje?
Poszukiwanie borówek prowadzi do lasów lub na plantacje. Borówka czarna, potocznie nazywana jagodą, rośnie w całej Polsce. Znajdziesz ją w borach sosnowych i świerkowych. Lubi też lasy mieszane i torfowiska. Rośnie na bagnach i wzdłuż brzegów rzek. Spotkasz ją także w górach. Preferuje kwaśną glebę z dostępem do wilgoci. Optymalne pH podłoża to poniżej 5.5.
Na plantacjach uprawiana jest borówka amerykańska. Ma tam optymalne warunki wzrostu. Uprawia się ją na wilgotnych glebach. Często w pobliżu lasów lub terenów podmokłych. Potrzebuje umiarkowanego klimatu. Idealna temperatura to 20-25 stopni Celsjusza. Plantacje stosują techniki nawadniania i nawożenia. Zwiększa to znacznie plony owoców.
Krzewy borówki leśnej są niskie. Mają 30-60 cm wysokości. Dają mniej owoców z rośliny. Odmiany uprawne mogą osiągać 2.5 metra. Z jednej rośliny można zebrać 5-6 kilogramów. Z dzikiego krzewu zbierzesz maksymalnie 250-300 gramów. Borówki rosnące w lasach są trudniej dostępne. Zebranie ich wymaga więcej czasu.
Czy borówki rosną tylko w lesie?
Nie, borówki rosną zarówno w lasach, jak i na plantacjach. W lesie spotkasz borówkę czarną, a na plantacjach borówkę amerykańską.
Zasady zbioru borówek w lesie
Zbieranie borówek w lesie jest dozwolone. Musisz jednak przestrzegać kilku zasad. Zbiór w lasach państwowych jest legalny. Nie wolno używać zbieraczek ani grzebieni. Te narzędzia niszczą rośliny. Zbieraj owoce ręcznie. Przepisy wymagają ręcznego zbioru. Zapewnia to regenerację roślin. Nie zrywaj liści z krzewów.
Zbiór jest zabroniony w parkach narodowych. Dotyczy to także rezerwatów przyrody. Grozi za to mandat do 500 złotych. Zakaz obowiązuje też na terenach z wysokim zagrożeniem pożarowym. W lasach prywatnych właściciel może wprowadzić zakaz wstępu. Granice lasów prywatnych nie zawsze są wyraźnie oznakowane. Wejście tam bez zgody jest ryzykowne. Możesz dostać mandat lub mieć postępowanie karne.
Za zbiór w miejscu niedozwolonym grozi mandat do 250 zł. Za użycie zabronionych narzędzi mandat wynosi do 500 zł. Sprzedaż jagód z lasu jest zakazana. Potrzebne są ważne atesty sanepidowskie. Sprzedaż bez dokumentu grozi mandatem od 1 do 5 tysięcy złotych. Dochody ze sprzedaży dzikich jagód są zwolnione z podatku dochodowego. Mandaty w lasach państwowych są zwykle niższe. Nadal mogą być odczuwalne. W przypadku poważnych naruszeń grożą wyższe kary.
Spożywanie jagód prosto z krzaka niesie ryzyko zarażenia bąblowicą. Chorobę wywołują pasożyty leśnych zwierząt. Pasożyty mogą tworzyć torbiele w wątrobie. Wymaga to interwencji chirurgicznej. Zawsze dokładnie myj owoce przed jedzeniem.
Najlepsza pora na zbiór to wcześnie rano lub wieczorem. Pogoda powinna być sucha. Jagody nie powinno się zbierać w czasie upałów. Dojrzałe owoce kruszą się przy dotknięciu. Mogą gnić, jeśli ich nie zbierzesz. Używaj otwartych pojemników z wentylacją. Zapobiega to uszkodzeniu owoców.
- Zbieraj borówki ręcznie.
- Nie używaj zbieraczek ani grzebieni.
- Unikaj zbierania w parkach narodowych i rezerwatach.
- Sprawdzaj mapy lasów państwowych.
- Myj jagody pod bieżącą wodą przed spożyciem.
- Używaj pojemników z wentylacją podczas zbioru.
Jaki mandat grozi za zbieranie jagód grzebieniem?
Za używanie zabronionych narzędzi do zbioru jagód, takich jak grzebienie, grozi mandat do 500 złotych.
Czy mogę sprzedawać jagody zebrane w lesie?
Sprzedaż jagód zebranych w lesie jest zabroniona bez ważnych atestów sanepidowskich. Grozi za to mandat od 1 do 5 tysięcy złotych.
Uprawa borówki amerykańskiej: Kiedy owocuje?
Planujesz uprawiać borówkę amerykańską w ogrodzie? Krzewy zaczynają owocować zazwyczaj po 2-3 latach. Pierwsze zbiory są możliwe w drugim roku po posadzeniu. Okres owocowania przypada na lipiec i sierpień. Sezon zbiorów trwa od czerwca do sierpnia. Krzewy są mało wymagające w pielęgnacji.
Dojrzałe owoce mają ciemnoniebieski kolor. Są pulchne i pełne w kształcie. Nie mają odcieni fioletu czy czerwieni. Owoce o średnicy powyżej 12 mm nadają się do zbioru. Na czas dojrzewania wpływa pogoda i dostęp do światła słonecznego. Ważna jest też sama odmiana borówki.
Borówka amerykańska potrzebuje specyficznej gleby. Powinna mieć pH 4.5-5.5. Musi być bogata w materię organiczną. Sadź krzewy w wieku przynajmniej 2-3 lat. Skróci to czas oczekiwania na owoce.
- Posadź krzewy borówki amerykańskiej w odpowiednim miejscu.
- Zapewnij glebę o kwaśnym pH 4.5-5.5.
- Regularnie podlewaj rośliny.
- Stosuj nawozy organiczne lub mineralne.
- Chroń krzewy przed szkodnikami i chorobami.
- Usuwaj chwasty wokół krzewów.
- Testuj pH gleby regularnie.
- Rozważ system nawadniania kropelkowego.
- Przycinaj rośliny na początku wzrostu.
Polski rynek borówki i wyzwania branży
Polska jest europejskim liderem w produkcji borówki. Polski rynek rozwija się dynamicznie. Produkcja i spożycie tych owoców rosną. Polacy jedzą najwięcej borówek na świecie. Średnie spożycie wynosi 1.83 kg na osobę. Konsumpcja w kraju wzrosła dwukrotnie. Stało się to od pierwszego pomiaru. Polska osiąga największy wzrost konsumpcji jagodowych na świecie.
Kiedyś 90% plonów trafiało na eksport. Dziś niemal połowa zostaje w kraju. Coraz więcej owoców trafia do polskich konsumentów. Plantatorzy decydują się na to świadomie. Chcą, by najładniejsze owoce jedli Polacy. Uprawa borówki wysokiej ma w Polsce blisko 50 lat historii. Nasz klimat sprzyja jakości owoców. Polskie borówki korzystają z chłodnych zim i gorących lat. Wysokie dobowe amplitudy temperatur są korzystne. W Polsce powstaje coraz więcej produktów z borówki. Są to przetwory, piwo rzemieślnicze i lody.
„Polski rynek rozwija się rewelacyjnie. Reszta świata powinna otworzyć oczy, słuchać i uczyć się z tego, co udało Wam się w Polsce osiągnąć.” – Peter McPherson
„To jest świetna historia: połączyliście w jedną całość uprawę borówki i polską duszę.” – prof. David Hughes
„Polscy plantatorzy są bardzo dumni, że rynek rozwija się w szybkim tempie. Rośnie produkcja borówki wysokiej, nie mówimy amerykańskiej, bo to jest polska borówka, wyprodukowana w Polsce, siłami naszych producentów.” – Bartłomiej Milczarek
Mimo sukcesów, plantatorzy mierzą się z wyzwaniami. Wiosenne przymrozki w 2024 roku spowodowały straty. Uszkodzenia na plantacjach wystąpiły niemal wszędzie. Są bardzo zróżnicowane. W niektórych regionach sięgają 50-70%. Najwięcej uszkodzeń dotknęło odmiany Duke, Earlyblue, Bluecrop i Draper. Prognozowane zbiory w 2024 są niższe. Mają wynieść 60-70% ubiegłorocznych. W 2023 roku zebrano w Polsce 66 tys. ton borówki.
Koszty produkcji wzrosły drastycznie. Wpłynęła na to pandemia i inflacja. Koszt produkcji 1 kg borówki wynosi 13-16 zł. Przy plonach poniżej 10 ton z hektara produkcja przestaje być opłacalna. Branża zmaga się też z brakiem pracowników do zbiorów. Przewiduje się opóźnienia w importach z Peru na wrzesień 2025.
| Wskaźnik | Wartość |
|---|---|
| Spożycie borówki na osobę w Polsce | 1.83 kg |
| Borówki zostające w kraju (obecnie) | ~50% |
| Koszt produkcji 1 kg borówki | 13-16 zł |
| Prognozowane zbiory 2024 (względem 2023) | 60-70% |
Plantatorzy planują kontynuować promocję mrożenia borówek. Chcą w ten sposób przedłużyć sezon. Konsumenci mogą cieszyć się polskimi borówkami dłużej. Kampania „Czas na polskie superowoce” promuje 11 gatunków.
Czy przymrozki wpłynęły na plony borówki w 2024 roku?
Tak, wiosenne przymrozki w 2024 roku spowodowały uszkodzenia na plantacjach. Straty w niektórych regionach sięgają 50-70%.
Jak prawidłowo przechowywać borówki?
Aby cieszyć się borówkami dłużej, trzeba je odpowiednio przechowywać. Ważne jest, aby po zbiorze umieścić owoce w chłodnym miejscu. Zapobiegnie to szybkiemu pleśnieniu. Myj borówki tuż przed jedzeniem lub przetwarzaniem. Jest to najlepszy moment na mycie. Mycie i wysuszenie są ważne przed dłuższym przechowywaniem.
Możesz przechowywać je w przewiewnym materiale. Chroni to owoce przed słońcem. W lodówce świeże borówki wytrzymają maksymalnie 7 dni. Chcesz przechować je dłużej? Zamroź owoce. Zrób to około 3 godziny po ich wysuszeniu. Użyj szczelnego opakowania do zamrażania.
„Zachęcamy do mrożenia borówek, aby cieszyć się nimi w kolejnych miesiącach. Warto kupić większą ilość owoców, zamrozić je i tym samym zachować sezon na dłużej.” – Bartłomiej Milczarek
- Umieszczaj zebrane borówki w chłodnym miejscu.
- Myj owoce bezpośrednio przed spożyciem lub przetwarzaniem.
- Przechowuj je w lodówce do 7 dni.
- Zamrażaj borówki w szczelnym opakowaniu.
- Zamrażaj owoce po ich wysuszeniu.
Właściwości zdrowotne borówek
Borówki są cenione nie tylko za smak. Posiadają cenne właściwości zdrowotne. Borówka leśna jest popularnym owocem. Jest ceniona za swoje właściwości. Właściwości lecznicze jagód poprawiają wzrok. Są zalecane osobom spędzającym czas przed komputerem.
Borówki mają pozytywny wizerunek. Niosą dużą dawkę pozytywnej energii. Zalecana dzienna porcja to 200 gramów. Taka ilość pomaga obniżyć poziom cholesterolu. Borówki to jedne z najzdrowszych produktów żywnościowych. Ich jakość rośnie z każdym dniem.
Zobacz także:
Dodaj komentarz