Brukiew, znana także jako karpiel, to wartościowe warzywo korzeniowe. Jego uprawa w ogrodzie jest prosta i daje smaczne plony. Dowiedz się, jak krok po kroku wyhodować własną brukiew.
Co to jest brukiew i skąd pochodzi?
Brukiew to warzywo należące do rodziny kapustowatych. Powstała ze skrzyżowania kapusty liściowej i rzepy. Inne nazwy to karpiel, korpiel, kwaczek, kwapi. Brukiew pochodzi prawdopodobnie ze Skandynawii lub Rosji. W starożytności uważano ją za roślinę leczniczą. Kąpano w jej wywarze chorych ludzi. Kobiety robiły okłady na piersi. Brukiew nie rośnie dziko. Uprawiana jest od wieków jako warzywo jadalne i pastewne. Obecnie uprawia się ją głównie jako roślinę pastewną. Dotyczy to zwłaszcza Polski. Brukiew to roślina dwuletnia. W pierwszym roku tworzy rozetę liści. Wykształca też korzeń spichrzowy. W drugim roku pojawiają się rozgałęzione pędy. Na nich znajdują się kwiatostany. Kwiaty są żółte i miododajne. Owocem brukwi jest torebka.
Dlaczego warto uprawiać brukiew?
Uprawa brukwi przeżywa obecnie renesans. Coraz częściej pojawia się w przydomowych ogródkach. Brukiew była dawniej pospolitym warzywem. Uprawiała ją głównie biedota. W okresach I i II wojny światowej była codziennym, najtańszym warzywem. Nazywano ją „ziemniakiem wojennym”. W Polsce była popularna w okresach głodu. Obecnie odmiany brukwi mogą stanowić smaczną jarzynę. Pasują nawet na wykwintny stół. Własna uprawa warzyw daje lepszy smak. Przynosi też satysfakcję. Warzywa ze sklepu nigdy nie smakują tak dobrze. Brukiew jest łatwa w uprawie. Ma niewielkie wymagania klimatyczno-glebowe. Warto ją uprawiać ze względu na słabą dostępność w sklepach. Rośnie zainteresowanie uprawą warzyw o małych wymaganiach. Brukiew jest pyszna i pełnowartościowa. Aż prosi się na nasz stół.
Jakie wartości odżywcze ma brukiew?
Brukiew to warzywo o wielu cennych właściwościach. Jest bogata w witaminy. Zawiera witaminy A, C, D, K oraz z grupy B. Ma dość dużo witaminy C. Jest jej więcej niż w marchwi czy burakach. Jedna porcja brukwi pokrywa połowę dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Brukiew zawiera też minerały. Znajdziemy w niej cynk, fosfor, siarkę. Ma także wapń, potas i magnez. W brukwi znajduje się selen. Brakuje go w innych warzywach. Warzywo ma działanie moczopędne i oczyszczające. Działa przeciwkaszlowo i wykrztuśnie. Brukiew zawiera antyoksydanty. Zawiera glukozynolany. Mają one właściwości antynowotworowe. Należy pamiętać, że tylko młoda brukiew jest zdrowa i smaczna. Starsza może powodować wzdęcia i gazy. Ze względu na zawartość cukru, brukiew nie jest polecana diabetykom. Ostrożność powinny zachować osoby o delikatnym żołądku. Brukiew zawiera substancje ograniczające wchłanianie jodu. Nie zaleca się jej osobom z niedoczynnością tarczycy.
Poznaj popularne odmiany brukwi
W Polsce dostępne są różne odmiany brukwi. Różnią się kształtem, kolorem i smakiem. Brukiew kaszubska ma okrągły, żółtawy korzeń. Ma delikatny, słodkawy smak. Brukiew nadmorska ma korzeń kulisto-owalny. Zwęża się ku dołowi. Skórka jest jasnożółta lub żółta. Miąższ jest kremowożółty, delikatny. Smak ma lekko ostrzejszy. Odmiana Saba jest wczesna. Ma żółto-biały korzeń. Kształt jest lekko spłaszczony. Saba jest soczysta i delikatna w smaku. Odmiana Wilhelmsburger (Wilhemburska) jest odporna na polskie warunki. Ma wysoką zawartość witamin. Jest łatwa w uprawie. Korzeń jest kulisty i duży. Ma żółty miąższ. Główka jest zielono zabarwiona. Odmiana Hoffmana Żółta ma lekko wydłużony korzeń. Jest duży. Miąższ jest żółty. Główka korzenia jest fioletowo zabarwiona. Dolna część jest żółtawo zabarwiona. Korzeń może mieć różne kształty. Od okrągłego po spłaszczony i wydłużony. Może mieć też różne kolory. Od kremowego po różowofioletowy. Korzeń brukwi ma jasnożółtą barwę. Często posiada fioletowy nalot.
Wymagania uprawowe brukwi
Brukiew ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. Preferuje gleby przepuszczalne, żyzne i próchnicze. Optymalne pH gleby wynosi od 6,0 do 7,5. Możliwa jest uprawa na glebach słabszych. Wymaga wtedy dużej ilości opadów. Pod uprawę brukwi najlepiej przeznaczyć ziemię gliniastą lub torfy. Brukiew jest odporna na zimno. Znosi temperatury dochodzące nawet do -10°C. Nie lubi jednak suszy. Wymaga gleby umiarkowanie wilgotnej. Preferuje stanowisko słoneczne lub w półcieniu.
Nawożenie brukwi
Brukiew potrzebuje odpowiedniego nawożenia. Zalecane dawki nawozów mineralnych to 70 kg N/ha, 60 kg P2O5/ha, 160 kg K2O/ha. Przed wysiewem warto wybrać stanowisko obornikowane. Obornik powinien być stosowany 2-3 lata wcześniej. W pierwszym roku po oborniku stosuje się 20–30 dkg superfosfatu. Dodaje się 20–30 dkg soli potasowej na 10 m2. W drugim roku po oborniku dawki są większe. Wynoszą 30–40 dkg superfosfatu. Należy dodać 40–50 dkg soli potasowej na 10 m2. Podczas wzrostu można zastosować zasilanie. Używa się wtedy saletry wapniowej. Dawka wynosi 20 dkg na 10 m2. Można stosować obornik i nawozy mineralne. Zastosowanie uzupełniającego nawożenia mineralnego jest korzystne.
Siew i sadzenie brukwi
Nasiona brukwi wysiewa się w kwietniu. Można to zrobić bezpośrednio do gruntu. Alternatywnie, wysiewa się je na rozsadniku. Terminy siewu mogą się różnić. Zależą od miejsca i odmiany warzyw. Właściwa pora wysiewów jest kluczowa. Nie należy siać zbyt wcześnie ani zbyt późno. Wpłynie to na kiełkowanie i wzrost roślin. Nasiona należy wysiać do gruntu w kwietniu. Można uprawiać brukiew z rozsady. Rozsadę wysadza się w czerwcu. Zaleca się wysiew po drugiej połowie kwietnia. Nasiona do wysiewu na rozsadnik to 0,5 g na 100 sztuk rozsady. Odległość wysiewu nasion w rzędzie to 12-20 cm. Odległość między rzędami powinna wynosić minimum 50 cm. Rozstaw rzędów podczas siewu to 40-50 cm. Rozstaw w rzędzie to 15-20 cm. Rozstaw sadzenia brukwi to 40×30 cm. Czas od wysiewu do zbioru z rozsady wynosi 5-6 tygodni. Termin siewu, sadzenia i zbioru jest orientacyjny. Szczegółowe informacje znajdują się na opakowaniach nasion. Zawsze sprawdzaj terminy siewu na opakowaniach nasion. Używaj odpowiedniej głębokości i rozstawu roślin. Wybierz odmiany dostosowane do lokalnego klimatu.
Pielęgnacja brukwi w ogrodzie
Uprawa brukwi wymaga systematycznej pielęgnacji. Podlewanie jest kluczowe. Brukiew szybko rośnie. Wymaga umiarkowanego i obfitego podlewania. Szczególnie ważne jest to na początku i pod koniec okresu wegetacji. Zaleca się regularne odchwaszczanie. Usuwanie chwastów jest ważne. Spulchnianie gleby jest również potrzebne. Odsłonięte korzenie należy podsypywać ziemią. Podsypywanie ziemią chroni korzenie. Dobrze jest sadzić brukiew obok cebuli. Cebula może odstraszyć niektóre szkodniki. Rotacja roślin jest ważna. Unikaj uprawy brukwi po innych warzywach z rodziny kapustowatych. Zapobiega to chorobom. Systematyczna pielęgnacja i podlewanie są kluczowe dla sukcesu.
Choroby i szkodniki brukwi
Brukiew jest dość odporna na wiele chorób i szkodników. Jednak może zostać zaatakowana. Najczęstsza choroba to kiła kapuściana. Objawia się przebarwieniami na liściach. Brukiew podlega tym samym chorobom co rośliny kapustne. Szkodniki brukwi to śmietka kapuściana, brukwiana i pchełki ziemne. Może zostać zaatakowana przez bielinka i kapustnicę. Zaprawa profilaktyczna obejmuje unikanie kwaśnego podłoża. Ważne jest też odchwaszczanie. Monitorowanie chorób i szkodników jest zalecane.
Zbiór i przechowywanie brukwi
Zbiór brukwi przypada na przełom października i listopada. Brukiew zbiera się wczesną jesienią. Od września do listopada. Zbiór brukwi odbywa się w październiku. Korzenie brukwi mogą osiągać wagę kilku kilogramów. Najsmaczniejsze są jednak młodsze korzenie. Warzywo może osiągać wagę 3-4 kg. Dzieje się tak w warunkach dobrego wzrostu. Korzenie nie są głęboko osadzone w ziemi. Korzenie długo przechowują się w niskich temperaturach. Dotyczy to zwłaszcza odmian żółtych. Korzenie można przechowywać nawet kilka miesięcy. Przechowuje się je w piwnicy. Przechowuje się w niskich temperaturach. Najlepiej o żółtym miąższu.
Brukiew w kuchni
Brukiew można przyrządzać na różne sposoby. Jest doceniana w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Obecnie odmiany brukwi mogą stanowić smaczną jarzynę. Brukiew (karpiel) była spożywana od dawnych czasów. Pieczono ją w popiele jak ziemniaki. Brukiew była podstawowym warzywem w diecie ubogich rodzin. Była ważna podczas wojen. Coraz częściej jest składnikiem rozmaitych dań.
Sama w dzieciństwie się nią zajadałam.
Najczęściej zadawane pytania o uprawę brukwi
Kiedy najlepiej wysiewać nasiona brukwi?
Nasiona brukwi najlepiej wysiewać w kwietniu. Można to zrobić bezpośrednio do gruntu. Alternatywnie, wysiewa się je na rozsadniku. Szczegółowe terminy znajdziesz na opakowaniu nasion.
Jakie gleby są najlepsze do uprawy brukwi?
Brukiew najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych i żyznych. Preferuje podłoże bogate w próchnicę. Optymalne pH wynosi 6,0-7,5. Możliwa jest uprawa na glebach słabszych. Wymaga wtedy większej ilości opadów.
Brukiew wymaga umiarkowanego i obfitego podlewania. Jest to szczególnie ważne na początku i pod koniec wzrostu. Roślina nie lubi suszy. Zapewnij stałą wilgotność gleby.
Kiedy zbierać brukiew?
Zbiór brukwi odbywa się jesienią. Najczęściej przypada na przełom października i listopada. Brukiew zbiera się od września do listopada. Najsmaczniejsze są młodsze korzenie.
Jak przechowywać zebraną brukiew?
Korzenie brukwi przechowuje się w niskich temperaturach. Idealnym miejscem jest piwnica. Odmiany o żółtym miąższu przechowują się najlepiej. Mogą leżeć nawet kilka miesięcy.
Czy brukiew jest zdrowa?
Brukiew jest bogata w witaminy i minerały. Zawiera witaminę C, witaminy z grupy B, wapń, potas. Ma działanie oczyszczające i przeciwkaszlowe. Pamiętaj, że starsza brukiew może powodować wzdęcia. Nie jest zalecana dla diabetyków i osób z niedoczynnością tarczycy.
Podsumowanie
Uprawa brukwi w przydomowym ogrodzie jest satysfakcjonująca. To warzywo o bogatej historii i wielu wartościach odżywczych. Ma niewielkie wymagania i jest łatwe w pielęgnacji. Zapewnij odpowiednią glebę i regularne podlewanie. Wybierz odmianę dopasowaną do Twoich potrzeb. Ciesz się smakiem własnej, zdrowej brukwi.
Własna uprawa brukwi daje lepszy smak. Przynosi też satysfakcję.
Zobacz także:
Dodaj komentarz