Gnojówka i gnojowica to popularne nawozy organiczne. Pochodzą z odpadów zwierzęcych. Mają unikalne właściwości korzystne dla upraw. Wyjaśniamy ich skład, zastosowanie i związane z nimi regulacje.
Czym jest gnojówka? Charakterystyka i zastosowanie
Gnojówka to płynny nawóz naturalny. Powstaje w warunkach chowu zwierząt. Chów odbywa się na płytkiej ściółce. Gnojówka składa się głównie z moczu zwierząt. Przesiąka przez warstwę ściółki. Jest bogata w azot i potas. Zawiera łatwo przyswajalny azot dla roślin. Gnojówka jest cennym nawozem azotowo-potasowym. Można stosować ją w różnych uprawach.
Skład i właściwości gnojówki
Skład gnojówki jest zmienny. Zależy od gatunku zwierząt. Wiek zwierząt ma znaczenie. Sposób żywienia wpływa na skład. Warunki utrzymania zwierząt też go kształtują. Gnojówka zawiera azot i potas. Ma minimalne ilości fosforu. Znajduje się w niej mangan i cynk. Obecny jest także bor. W 1 m³ gnojówki jest 2–2.5 kg azotu. Potas w 1 m³ gnojówki to do 5 kg. Gnojówka bydlęca ma więcej potasu niż świńska.
- Analiza chemiczna próbki gnojówki określa jej wartość odżywczą.
- Skład mineralny gnojówki różni się w zależności od wielu czynników.
Zastosowanie gnojówki w uprawach
Gnojówkę stosuje się jako nawóz. Jest szczególnie przydatna w uprawach warzywnych. Zapewnia szybkie uwalnianie składników odżywczych. Rośliny szybko je przyswajają. Można ją stosować doglebowo. Stosuje się ją w formie roztworu wodnego. Nowoczesne technologie rozlewania ułatwiają aplikację. Zapewniają lepszą efektywność nawożenia gnojówką. Stosowanie gnojówki w rolnictwie przynosi korzyści. Wspiera wzrost roślin.
Zalety i wady stosowania gnojówki
Gnojówka dostarcza roślinom azot i potas. Składniki są łatwo dostępne. Szybko pobudzają wzrost. Gnojówka powstaje z odpadów zwierzęcych. Jest to forma recyklingu. Stosowanie nawozów organicznych ma też wady. Wiąże się z ryzykiem zanieczyszczenia wód. Może powodować nieprzyjemny zapach. Istnieje ryzyko przenoszenia patogenów. Aplikacja nawozu bywa trudna.
Czym jest gnojowica? Definicja i rodzaje
Gnojowica to produkt uboczny chowu zwierząt. Powstaje w bezściołowym systemie chowu. Jest mieszaniną kału i moczu. Zawiera resztki paszy. Może mieć niewielką ilość wody. Woda służy do czyszczenia stanowisk. Gnojowica powstaje w warunkach beztlenowych. Jest bogata w składniki odżywcze. Znajduje się w niej azot i fosfor. Zawiera potas i mikroelementy. Gnojowica bydlęca i świńska to dwa główne rodzaje. Wyróżnia się też gnojowicę drobiową. Zawartość suchej masy decyduje o gęstości. Gnojowica może być gęsta lub rzadka.
Gnojowica bydlęca – specyfika i skład
Gnojowica bydlęca pochodzi od bydła. Może pochodzić też od owiec i kóz. Jest to organiczny nawóz. Zawiera od 4 do 15% suchej masy. Średnio ma 10% suchej masy. W 1 m³ gnojowicy bydlęcej znajduje się średnio 0,36% azotu. Ma około 0,18% fosforu. Potasu jest około 0,37%. Popiołu surowego zawiera średnio 2,5%. Gnojowica bydlęca jest bogata w makro- i mikroelementy. Jest naturalnym nawozem. Nie zanieczyszcza środowiska przy prawidłowym użyciu.
Gnojowica świńska – charakterystyka i skład
Gnojowica świńska to ciekły odpad. Powstaje w produkcji trzody chlewnej. Stanowi mieszaninę kału i moczu świń. Zawiera niewielką ilość wody. Naturalny stosunek kału do moczu to 40:60%. Ilość wody w odchodach nie przekracza 10-20%. Około 10 dm³ na dobę. Gnojowica świńska ma od 2 do 15% suchej masy. Średnio wynosi 8%. Popiołu surowego zawiera średnio 2,3%. Gnojowica świńska ma około 0,35% azotu. Zawiera około 0,17% fosforu. Potasu jest około 0,23%. Skład zależy od wieku zwierząt i żywienia.
Gnojowica drobiowa – czym się wyróżnia?
Gnojowica drobiowa ma wysoką zawartość suchej masy. Może zawierać do 47% suchej masy. Różni się znacznie od bydlęcej i świńskiej. Jej skład też zależy od gatunku ptaków. Wpływa na to sposób ich żywienia. Ma specyficzne proporcje składników odżywczych.
Skład chemiczny i mikrobiologia gnojowicy
Gnojowica jest złożoną mieszaniną. Zawiera składniki organiczne. Obecne są w niej bakterie i wirusy. Znajdują się tam grzyby i pasożyty. W mikroflorze gnojowicy są wirusy chorobotwórcze. Spotyka się bakterie E. coli i Salmonella. Występują grzyby drożdżopodobne i pleśniowe. Azot w gnojowicy występuje głównie w formie amonowej. Jest też w postaci mocznikowej. Proces przekształcania mocznika zachodzi w glebie. Zależy od temperatury i wilgotności. Mocznik to nawóz azotowy. Ma bardzo wysoką zawartość azotu, do 46%. Występuje naturalnie w gnojowicy. Od ponad 100 lat produkują go przemysłowo. Gnojowica zawiera też wapń, magnez, siarkę, sód. Obecne są mikroelementy: bor, miedź, mangan, cynk, molibden, kobalt. W zbiorniku płynny nawóz ulega stratyfikacji. Utrudnia to analizę chemiczną.
Gnojowica to doskonały nawóz pod warunkiem, że jest umiejętnie wykorzystany.
Gnojówka a gnojowica – kluczowe różnice
Gnojówka i gnojowica różnią się pochodzeniem. Gnojówka powstaje na płytkiej ściółce. Składa się głównie z moczu. Gnojowica pochodzi z chowu bezściołowego. Jest mieszaniną kału i moczu. Mają różny skład. Gnojówka jest nawozem azotowo-potasowym. Gnojowica zawiera azot, fosfor i potas. Ma też mikroelementy. Gnojówka zapewnia szybkie działanie. Składniki są łatwo przyswajalne. Gnojowica działa dłużej. Uwalnia składniki stopniowo. Gnojowica szybciej wpływa na glebę. Jest bardziej agresywna od obornika. Obornik to inny rodzaj nawozu naturalnego.
| Cecha | Gnojówka | Gnojowica |
|---|---|---|
| Sposób powstania | Chów na płytkiej ściółce (głównie mocz) | Chów bezściołowy (kał + mocz + woda) |
| Główne składniki | Azot, potas | Azot, fosfor, potas, mikroelementy |
| Szybkość działania | Szybka | Dłuższa |
Wartość nawozowa i składniki odżywcze
Oba nawozy są cenne dla gleby. Wzbogacają ją w składniki odżywcze. Dostarczają azot, fosfor, potas. Zawierają też mikroelementy. W 1 m³ gnojowicy jest przeciętnie 4-6 kg azotu. Potasu jest około 4 kg. Fosforu zawiera 2–3 kg. Gnojówka ma mniej azotu i fosforu. Zawiera więcej potasu (bydlęca). W 1 m³ gnojówki jest 2–2.5 kg azotu. Potasu jest do 5 kg. Fosforu jest minimalna ilość.
Zawartość makro- i mikroelementów
Gnojowica bydlęca zawiera średnio 4,5 kg azotu na m³. Zakres wynosi 3,5-7,0 kg/m³. Fosforu (P₂O₅) jest średnio 2,0 kg/m³. Zakres to 1,4-3,9 kg/m³. Potasu (K₂O) jest średnio 6,0 kg/m³. Zakres wynosi 2,6-16,8 kg/m³. Magnezu (MgO) jest średnio 1,0 kg/m³. Zakres to 0,5-1,7 kg/m³. Wapnia (CaO) jest średnio 3,4 kg/m³. Zakres wynosi 2,2-4,85 kg/m³. Gnojowica zawiera też mikroelementy. Znajduje się w niej bor, miedź. Obecny jest mangan i cynk. Ma też molibden i kobalt.
Wpływ składu na wartość nawozową
Koncentracja składników mineralnych jest zmienna. Zależy od gatunku zwierząt. Wpływa na to ich wiek. Ważny jest sposób żywienia. Warunki utrzymania też mają znaczenie. Zawartość składników zmienia się w zależności od fazy rozwoju zwierząt. Skład nawozów można określić analizą chemiczną. Pobór reprezentatywnej próbki jest trudny. Można też użyć wskaźników zawartości. Obliczenie ilości składników wymaga analizy. Alternatywnie używa się wskaźników.
Stosowanie gnojówki i gnojowicy w praktyce
Stosowanie gnojówki i gnojowicy poprawia glebę. Zwiększa zawartość materii organicznej. Regularne użycie zwiększa próchnicę. Poprawia strukturę gleby. Zwiększa zdolność do zatrzymywania wody. Rośliny lepiej wykorzystują składniki. Nawożenie gnojowicą może ograniczać nawozy sztuczne. Uprawy nawożone gnojowicą są mniej podatne na erozję. Gnojowica jest bardziej zbliżona do nawozów mineralnych. Pod względem efektu nawozowego i przyswajalności.
Nawożenie w uprawach zbożowych
W uprawach zbożowych gnojówka wchłania się łatwiej. Gnojowica utrzymuje się dłużej w glebie. Dawki azotu i składników najlepiej wykorzystują rośliny. Szczególnie te o długim okresie wegetacji. Można stosować nawozy po zbiorze zbóż. Należy natychmiast zaorać lub talerzować. Potem można wysiać międzyplony. Gnojowicę można stosować na zboża.
Zastosowanie w uprawach warzywnych i sadowniczych
W uprawach warzywnych gnojówka zapewnia szybkie działanie. Składniki odżywcze uwalniają się szybko. W uprawach sadowniczych gnojowica działa dłużej. Zapewnia dłuższe działanie nawozu. Gnojowicę można stosować na ziemniaki i kukurydzę. Są to popularne uprawy warzywne i okopowe.
Gnojowica na użytkach zielonych
Wczesna wiosna to dobry czas. Można stosować płynne nawozy naturalne. Użytki zielone dobrze reagują na gnojowicę. Jest często wybierana do tego celu. Wczesna wiosna daje korzystne warunki. Gnojowica ma wysoką wartość nawozową. Wynika to z zawartości amonowego azotu. Stosuje się ją zwykle w marcu i kwietniu. Systematyczne nawożenie gnojowicą poprawia ruń. Wpływa na skład botaniczny. Zwiększa aktywność mikrobiologiczną gleby.
Zalecane dawki na hektar
Dawkowanie gnojowicy na hektar jest kluczowe. W odpowiednich warunkach zapewnia optymalne plony. Zaleca się od 15 do 50 m³ nawozu na 1 ha. Zależy to od warunków glebowych i potrzeb uprawy. Typowa dawka gnojowicy na użytkach zielonych to 40-60 m³. Maksymalna jednorazowa dawka to 20 m³/ha. Gnojowica bydlęca powinna być dawkowana do 15 m³/ha. Gnojowica świńska do 10 m³/ha.
- Dostosuj dawkowanie gnojowicy do potrzeb upraw.
- Uwzględnij warunki glebowe na polu.
- Nie przekraczaj maksymalnych jednorazowych dawek.
Przepisy i regulacje dotyczące nawożenia naturalnego
Stosowanie nawozów naturalnych regulują przepisy. Program azotanowy określa limity. Maksymalna dawka azotu z nawozów naturalnych to 170 kg N na ha rocznie. Przepisy wymagają planu nawożenia. Dotyczy to gospodarstw powyżej 100 ha. Lub z obsadą zwierząt powyżej 60 DJP. Dyrektywa azotanowa wprowadziła te wymogi. Wymagana jest ewidencja zabiegów nawożenia. Dotyczy gospodarstw powyżej 10 ha lub 10 DJP.
Program azotanowy – kluczowe zasady
Program działań ma zmniejszyć zanieczyszczenie wód azotanami. Określa terminy stosowania nawozów. Nakłada obowiązki dotyczące przechowywania. Wprowadza wymogi dotyczące planowania nawożenia. Limity azotu są ściśle określone. Gospodarstwa muszą przestrzegać tych zasad. Nieprzestrzeganie grozi karami.
Terminy aplikacji nawozów naturalnych
Wylewanie gnojowicy na pole jest dozwolone w określonym czasie. Zgodnie z przepisami, od 1 marca do 31 października. Możliwe jest przedłużenie do końca listopada. Dotyczy to niekorzystnych warunków pogodowych. Na trwałych użytkach zielonych stosuje się je do 31 października. Na gruntach ornych do 20-25 października. Zależy to od regionu kraju.
| Rodzaj gruntu | Termin wiosenny | Termin jesienny |
|---|---|---|
| Trwałe użytki zielone | Od 1 marca | Do 31 października |
| Grunty orne | Od 1 marca | Do 20-25 października (zależnie od regionu) |
Przechowywanie gnojowicy i gnojówki
Przepisy prawa nakładają obowiązki. Nawozy naturalne muszą być przechowywane. Wymagane są szczelne zbiorniki. Pojemność musi być co najmniej czteromiesięcznej produkcji. Zgodnie z ustawą, zbiorniki muszą być odpowiednie. Wymogi dotyczą również płyt obornikowych. Prawidłowe przechowywanie minimalizuje straty składników.
Odległości od wód i budynków
Stosowanie nawozów w pobliżu wód jest ograniczone. Obowiązują odległości od jezior i cieków. Dotyczy to też kanałów. Odległość wynosi od 10 m do 20 m. Zależy od wielkości zbiornika wodnego. Dla gospodarstw do 50 ha jest to 10 m. Powyżej 50 ha wynosi 20 m. Odległość od budynków mieszkalnych wynosiła 100 metrów. Aktualne przepisy często nie określają minimalnej odległości. Należy jednak zachować rozsądek i dobre praktyki.
Wymóg planowania i ewidencji nawożenia
Gospodarstwa muszą prowadzić ewidencję nawożenia. Dotyczy to gospodarstw powyżej 10 ha. Lub posiadających powyżej 10 DJP. Większe gospodarstwa mają obowiązek planowania nawożenia. Dotyczy to gospodarstw powyżej 100 ha. Lub tych z 50 ha upraw intensywnych. Plan nawożenia można sporządzić w aplikacji. Dostępne są narzędzia, np. arkusze Excel.
Praktyczne aspekty stosowania i wyzwania
Stosowanie nawozów naturalnych wymaga wiedzy. Należy przestrzegać przepisów. Ważne jest stosowanie dobrych praktyk. Pozwala to maksymalizować korzyści. Pomaga minimalizować negatywny wpływ na środowisko.
Minimalizacja strat azotu
Azot z płynnych nawozów naturalnych może być tracony. Straty występują podczas przechowywania. Zachodzą przy wywożeniu w pole. Pojawiają się podczas rozlewania. Największe straty są, gdy nawóz pozostaje na powierzchni. Bez wymieszania z glebą azot ulatnia się. Zaoranie gnojowicy powinno nastąpić szybko. Idealnie w ciągu 4 godzin od wylania. Najpóźniej następnego dnia. Stosowanie odpowiednich technik aplikacji jest ważne. Technologie wgłębne pomagają ograniczyć straty. Minimalizacja strat jest celem zrównoważonego nawożenia.
Zapach i emisja gazów
Stosowanie gnojowicy wiąże się z zapachem. Może być uciążliwy dla otoczenia. Z ferm wydzielają się gazy. Są to gazy toksyczne i łatwopalne. Wydzielają się podczas homogenizacji gnojowicy. Należy zachować ostrożność przy nawożeniu. Stosować odpowiednie zabezpieczenia. Ważna jest wentylacja przy zbiornikach. Minimalizacja emisji gazów to trend w rolnictwie.
Ryzyko zanieczyszczenia i przenoszenia patogenów
Niewłaściwy transport gnojowicy stwarza ryzyko. Może prowadzić do zanieczyszczenia środowiska. W tym wód gruntowych i powietrza. Należy zarządzać transportem zgodnie z przepisami. Zminimalizuje to zanieczyszczenia. Gnojowica zawiera patogeny. Są to wirusy, bakterie, grzyby. Istnieje ryzyko ich przenoszenia na uprawy. Higiena i odpowiednie praktyki są kluczowe.
Technologie i sprzęt do aplikacji
Nowoczesne technologie wspierają rolników. Systemy odprowadzania gnojowicy są ważne. Technologie uzdatniania pozwalają oddzielić frakcje. Proces flotacji to jedna z metod. Systemy skratków i kożucha też są używane. Kluczowy sprzęt to wozy asenizacyjne. Służą do transportu i rozlewania. Beczka asenizacyjna to specjalistyczny zbiornik. Służy do transportu płynnych odpadów. Wozów asenizacyjnych produkuje np. Garant Kotte. Mają różne pojemności. Jednoosiowe 6-16 m³. Tandem 8-21 m³. Tridem 19-31 m³. Nowoczesne pompy i technologie rozlewania zwiększają efektywność.
Pojemność wozów asenizacyjnych Garant Kotte (maksymalna pojemność w m³)
- Stosuj nowoczesne technologie rozlewania. Zapewnią efektywną aplikację.
- Wybierz nawóz odpowiedni do potrzeb uprawy.
- Zarządzaj transportem gnojowicy zgodnie z przepisami. Minimalizuj zanieczyszczenia.
Najczęstsze pytania (FAQ)
Jak często stosować gnojowicę?
Stosowanie gnojowicy co roku lub co dwa lata jest zalecane. Zależy to od potrzeb gleby i upraw. Analiza gleby pomoże określić częstotliwość.
Czy gnojowicę trzeba rozcieńczać?
Tak, gnojowicę należy rozcieńczać wodą przed użyciem. Zmniejsza to ryzyko uszkodzenia roślin. Ułatwia równomierną aplikację na polu.
Czy gnojowica nadaje się do upraw ekologicznych?
Tak, gnojowica jest naturalnym nawozem organicznym. Jest powszechnie stosowana w rolnictwie ekologicznym. Wspiera zrównoważone rolnictwo.
Ile gnojowicy na hektar?
Zalecana dawka gnojowicy waha się. Typowo stosuje się od 15 do 50 m³ na hektar. Dawka zależy od rodzaju gnojowicy i uprawy. Dla bydła do 15 m³/ha, dla świń do 10 m³/ha. Na użytkach zielonych do 20 m³/ha jednorazowo.
Ile czasu na zaoranie gnojowicy?
Zaoranie gnojowicy powinno nastąpić szybko po aplikacji. Idealnie w ciągu 4 godzin od wylania. Najpóźniej należy to zrobić następnego dnia. Minimalizuje to straty azotu.
Zobacz także:
Dodaj komentarz