Pigwa pospolita to cenna roślina owocowa. Jej owoce mają wiele prozdrowotnych właściwości. Dowiedz się, jak uprawiać pigwę w ogrodzie i do czego wykorzystać jej plony.
Co to jest pigwa pospolita?
Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) należy do rodziny różowatych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Cydonia. Pochodzi z południowo-zachodniej Azji. Spotkasz ją na Zakaukaziu, w Iranie i Turkiestanie. Rozprzestrzeniła się również w Europie Południowej. W Polsce jest uprawiana, choć rzadko. Może być dużym krzewem lub małym drzewem. Osiąga wysokość do 5 metrów. W Polsce zwykle dorasta do 3 metrów. Dziko rośnie w lasach i zaroślach.
Pigwa a pigwowiec – poznaj różnice
Pigwa pospolita jest często mylona z pigwowcem. Pigwowiec (Chaenomeles sp.) to odrębny krzew. Pochodzi głównie z Azji. Pigwowiec osiąga wysokość do 2 metrów. Kwitnie w marcu i kwietniu. Jego kwiaty są pomarańczowe lub łososiowe. Pigwa pospolita to drzewko lub krzew. Kwitnie od maja do czerwca. Owoce pigwy są duże, jak jabłko lub gruszka. Owoce pigwowca są mniejsze, przypominają morelę. Owoce obu roślin są jadalne. Pigwowiec ma minimalne wymagania uprawowe. Pigwa ma płytki system korzeniowy. Wymaga więcej uwagi przy uprawie. Pigwowiec jest bardziej odporny na mróz i suszę. Dobrze rośnie w słońcu i półcieniu. Pigwa potrzebuje ciepłego klimatu.
Czym się różni pigwa od pigwowca?
Pigwa to drzewo lub duży krzew o dużych owocach. Pigwowiec to mniejszy krzew z mniejszymi owocami. Różnią się też okresem kwitnienia i wymaganiami uprawowymi.
Po ilu latach owocuje pigwowiec?
Informacje dotyczą pigwy pospolitej. Pierwsze owocowanie pigwy rozpoczyna się w 4-5 roku od rozpoczęcia uprawy.
Wygląd i charakterystyka pigwy
Pigwa pospolita ma rozłożysty pokrój. Osiąga wysokość do 5 metrów. W Polsce rzadko przekracza 3 metry. Rośnie wolno. Po wielu latach staje się niewielkim drzewem. Ma rozłożystą koronę. Szaro-filcowane liście nadają jej południowy wygląd. Cechą charakterystyczną są dość owłosione liście. Zmieniają kolor jesienią na ciemnopomarańczowy.
Kwiaty pigwy
Kwiaty pigwy są atrakcyjne. Pojawiają się na przełomie maja i czerwca. Są pięciopłatkowe. Mają białą lub różową barwę. Osiągają średnicę około 5 cm. Są większe od kwiatów jabłoni i gruszy. Wydzielają intensywną woń. Są miododajne.
Owoce pigwy pospolitej
Owoce pigwy są jadalne i aromatyczne. Są duże, kuliste lub jabłkowate. Przypominają jabłka, gruszki lub egzotyczną gujawę. Owoce mogą osiągać do 1 kg w odmianach. Średnica owocu to około 6 cm. Jej owoce mają żółto-złotawą barwę. Kształt zbliżony jest do jabłek i gruszek. Masa pojedynczego owocu to 100 – 200 g. Pokryte są kutnerem. Z czasem pojawia się woskowy nalot. Owoce są twarde, kwaśne i cierpkie. Zawierają kamienie w miąższu. Miąższ jest żółtawy, zwarty, kruchy i aromatyczny. Nie nadają się do jedzenia na surowo. Są idealne na przetwory. Po pierwszych przymrozkach owoce mają mniejszą cierpkość. Stają się łagodniejsze w smaku. Dojrzałe owoce są żółte. Nie mają meszku. Można je jeść ze skórką po przetworzeniu. Owoce dojrzewają jesienią. Zbiory odbywają się od września do końca października. Dojrzałość rozpoznasz po złocistej skórce. Owoce zbiera się w połowie października. Zrób to przed przymrozkami. Po zbiorze mogą leżeć kilka tygodni. Zmieniają kolor na żółtawy. Aromat staje się cytrynowy.
Odmiany pigwy pospolitej
Odmian pigwy jest wiele. Różnią się wyglądem i smakiem. Mają różną podatność na niskie temperatury. Różnią się też odpornością na choroby. Termin zbioru bywa odmienny. Pigwy występują w dwóch typach. Są to odmiany jabłkowate i gruszkowate. Odmiany jabłkowate są odporne na zimno. Gruszkowate lepiej radzą sobie w suszy.
Najbardziej znane odmiany to:
- Bereczki
- Vranja
- Leskovacz (Leskovacka)
- Miękkoowocowa
- Darunok Onuku
- Champion
- Konstantynopol
- Portugalia
- Mołdawia
- Ursynowska
- Mamucia
- Akademicka
Odmiana Leskovacka ma duże owoce. Mają jabłkowaty kształt. Pojawiają się wcześnie. Bereczki ma owoc podłużny. Przypomina gruszkę. Ma ozdobne duże liście. Odmiana gruszkowa ma owoce przypominające gruszki. Jest odporna na szkodniki. Odmiana Ursynowska ma białożółty miąższ. Czerwienieje po zagotowaniu. Mamucia ma gładką, błyszczącą skórkę. Zwierzchnia strona jest żółta. Akademicka ma aromatyczny, soczysty miąższ. Jest jasnożółty. Odmiana jabłkowa jest bardziej zimotrwała od gruszkowej.
Waga owoców różni się między odmianami:
| Odmiana | Waga owocu |
|---|---|
| Ursynowska | do 1 kg |
| Mamucia | do 0,7 kg |
| Miękkoowocowa | do 500 g |
| Akademicka | około 250 g |
| Gruszkowata | około 250 g |
| Średnia waga | 100 – 200 g |
Uprawa pigwy w ogrodzie
Pigwa to roślina, którą możesz uprawiać w ogrodzie. Wymaga odpowiednich warunków. Poświęć jej więcej uwagi. Nie pożałujesz zbiorów. Posiadanie własnej pigwy zapewnia dostęp do świeżych owoców. Oszczędzasz na zakupach.
Stanowisko i gleba dla pigwy
Pigwa lubi miejsca osłonięte od wiatru. Potrzebuje dużo słońca. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i ciepłych. Preferuje gleby żyzne i próchnicze. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna. Musi być dobrze przepuszczalna. Idealny odczyn gleby to lekko kwaśny. pH powinno wynosić 5,9 – 7,0. Rośnie najlepiej w żyznej glebie o kwaśnym odczynie. Toleruje też standardowe podłoża. Pigwa jest odporna na suszę. Źle znosi mokre gleby. Przemarza w takich warunkach. Na chłodnych i wietrznych stanowiskach owocuje gorzej. Roślina jest kapryśna co do nawodnienia. Lepiej znosi suszę niż ulewne deszcze.
Sadzenie pigwy
Najlepsza pora na sadzenie to późna wiosna. Sadzonki sadzi się wiosną lub jesienią. Im szybciej posadzisz, tym szybciej zbierzesz owoce. Sadzenie wymaga wykopania dołka. Powinien mieć około 30 cm głębokości. Średnica dołka to około 30 cm. Sadź w odstępach od 3 do 5 metrów. Odległość zależy od odmiany. Usuń uszkodzone korzenie przed sadzeniem. Obsyp ziemią po posadzeniu. Obficie podlej sadzonkę. Młode okazy warto regularnie podlewać. Wiosną obracaj kopczyki po posadzeniu.
- Posadź pigwę na słonecznym stanowisku.
- Wybierz miejsce osłonięte od wiatru.
- Przygotuj żyzną, przepuszczalną glebę.
- Sadź w odpowiedniej odległości, 3 do 5 metrów.
- Unikaj sadzenia w zacienionych miejscach.
- Nie sadź w okresie letnim, gdy gleba jest sucha.
- Starannie przygotuj glebę przed sadzeniem.
- Usuń uszkodzone korzenie sadzonek.
Pielęgnacja pigwy
Pigwa nie potrzebuje corocznego nawożenia. Zaleca się nawożenie co 2-3 lata. Stosuj nawozy potasowe i fosforowe. Dawka to 8g K2O i 10g P2O5 na m². Możesz stosować nawozy organiczne. Użyj kompostu lub obornika. Unikaj nawozów mineralnych z nadmiarem azotu. Młode sadzonki wymagają częstego podlewania. Starsze drzewa potrzebują 4-5 podlewań w sezonie. Regularne nawożenie roślin owocowych jest ważne. Pigwa wymaga zabezpieczenia przed przymrozkami. Na zimę warto usypać kopczyk ziemi wokół pnia. Zaleca się okrywanie rośliny przed zimą. Ściółkowanie korzeni pomaga chronić przed mrozem.
- Nawozić nawozami potasowymi i fosforowymi co 2-3 lata.
- Regularnie podlewaj młode sadzonki.
- Dla starszych drzew wystarczy 4-5 podlewań w sezonie.
- Zabezpiecz roślinę przed przymrozkami na zimę.
Cięcie i formowanie korony
Pigwa wymaga przycinania co 2-3 lata. Wykonaj cięcie w celu formowania korony. Cięcie przeprowadza się wiosną. Zrób to w marcu lub na początku kwietnia. Pierwsze cięcie wykonaj na wysokości około 75 cm od ziemi. Przycinanie wspiera kwitnienie. Cięcie sanitarne wykonuj przez cały rok. Usuwaj zakażone części rośliny w przypadku chorób.
- Wykonaj cięcie formujące w marcu lub na początku kwietnia.
- Pierwsze cięcie zrób na wysokości około 75 cm.
- Przycinaj co 2-3 lata, aby wspierać owocowanie.
- Stosuj odpowiednie terminy cięcia.
Rozmnażanie pigwy
Pigwę pospolitą można rozmnażać na kilka sposobów. Rozmnaża się wegetatywnie. Stosuje się odkłady poziome lub pionowe. Możesz użyć sadzonek zdrewniałych. Inne metody to szczepienie na podkładkach. Nadają się grusza kaukaska, głóg, jarzębina. Możliwe jest też rozmnażanie z nasion. Nasiona pigwy mają zdolność kiełkowania około 6 miesięcy. Propozycja rozmnażania pigwy to szczepienie lub odkłady.
Problemy w uprawie pigwy
Pigwa, jak wiele roślin owocowych, może być atakowana przez choroby i szkodniki. Wymaga ochrony. Zaraza ogniowa stanowi największe zagrożenie. Może powodować zamieranie liści i całego drzewa. Na pigwie występują choroby i szkodniki podobne do tych na gruszach. Należą do nich parch gruszy i brunatna plamistość. Inne choroby grzybowe to mączniak i monilioza. Pigwa jest podatna na szkodniki, np. przędziorka. Czasami owoce brązowieją w środku. Może być to związane z chorobami grzybowymi. Może być to też utlenianie związków. Przy niedoborze wapnia owoce mogą gnić od środka. Można stosować nawozy wapniowe.
- Regularnie kontroluj roślinę pod kątem chorób.
- Usuwaj zakażone części rośliny.
- Stosuj odpowiednie metody ochrony roślin.
Dlaczego pigwa nie owocuje?
Pigwa jest gatunkiem obcopylnym. Wymaga posadzenia dwóch odmian. Brak zapylaczy to częsty powód braku owoców. Pigwa wymaga zapylaczy, takich jak pszczoły. Pigwa tworzy pąki kwiatowe na pędach jednorocznych. Więcej pąków oznacza lepszy plon. Problemy z owocowaniem mogą wynikać z niewłaściwych warunków. Chłodne i wietrzne stanowiska wpływają na plon. Niewłaściwe nawożenie też może być przyczyną. Nadmiar azotu może ograniczać owocowanie. Stosowanie nawozów potasowych i fosforowych wspiera owocowanie. Przycinanie w odpowiednim terminie wpływa na liczbę pąków kwiatowych.
- Posadź co najmniej dwie różne odmiany pigwy.
- Sadź rośliny miododajne obok pigwy.
- Stosuj nawozy potasowe i fosforowe.
- Unikaj nadmiernego nawożenia azotem.
Owoce pigwy – właściwości i zastosowanie
Owoce pigwy są skarbnicą składników odżywczych. Mają korzystne właściwości zdrowotne. Pigwa charakteryzuje się bardzo kwaśnym smakiem. Nie nadają się do spożycia na surowo. Są stworzone do przygotowania przetworów. Mają wysoką wartość kulinarną i zdrowotną. W 100 g owocu znajduje się 15 mg witaminy C. Pigwa zawiera dużo błonnika. Posiada witaminy z grupy B (B1, B6) i witaminę E. Zawiera sole mineralne: potas, żelazo, wapń, magnez, miedź. Znajdziemy w niej kwas foliowy i kwasy organiczne. Jest źródłem polifenoli, kwasów fenolowych i flawonoli. Najwyższa zawartość tych związków jest w skórce. Kwas chlorogenowy stanowi 51% związków polifenolowych miąższu. Owoc pigwy wykazuje własności antyoksydacyjne. Działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie. Ma działanie przeciwgrzybiczne. Wykazuje właściwości przeciwnowotworowe. Badania naukowe sugerują hamujący wpływ pigwy na rozwój komórek rakowych. Pigwa ma właściwości wzmacniające i regenerujące. Działa detoksykująco i przeciwzapalnie. Wspiera trawienie. Pektyny (0,4%) pomagają zmniejszyć dolegliwości żołądkowe. Wpływają korzystnie na skórę. Nasiona pigwy zawierają składniki korzystne. Pomagają przy zaparciach i niestrawności. Pigwa działa oczyszczająco. Pomaga usuwać metale ciężkie. Wspiera układ sercowo-naczyniowy. Obniża poziom cholesterolu LDL. Reguluje ciśnienie krwi. Spożywanie przetworów z pigwy korzystnie wpływa na odporność. Wspomaga przewód pokarmowy. Działa przeciwzapalnie. Wspomaga regenerację wątroby.
Pigwa to owoc, który coraz częściej pojawia się na naszych stołach.
Pigwa charakteryzuje się bardzo kwaśnym smakiem, przez co część osób rezygnuje z jej spożywania. Czy słusznie? Patrząc na jej cenne właściwości, można stwierdzić, że to błąd.
Osoby z chorobami układu pokarmowego powinny spożywać pigwę ostrożnie. Ma właściwości przeczyszczające. Skórki pigwy mogą wywołać reakcje alergiczne.
Przetwory z pigwy
Owoce pigwy są doskonałe na przetwory. Nie nadają się do jedzenia na surowo. Są twarde i gorzkie. Zaleca się ich obróbkę termiczną. Pigwa była wykorzystywana do konserwacji i aromatyzowania. Popularne są pigwowe dżemy i marmolady. Robi się owoce w żelu i nalewki pigwowe. Pigwa jest używana do produkcji galaretek. Z owoców można przygotować konfitury i kompoty. Robi się soki, syropy i wina. Można je suszyć. Suszona pigwa to dodatek do herbaty. Konfitura z pigwy stanowi świetny dodatek do herbaty. Z przetworów warty wyróżnienia jest sok z pigwy. Często stosuje się go jako napój zdrowotny. Owoce są bogate w pektyny. Czyni je to idealnym surowcem do galaretek i dżemów.
- Przygotuj domowe przetwory z pigwy.
- Zrób dżem, syrop, nalewkę lub marmoladę.
- Spożywaj owoce pigwy w przetworach.
- Dodawaj suszoną pigwę do herbaty.
Inne zastosowania pigwy
Pigwa ma też inne zastosowania. Używana jest jako podkładka w szkółkarstwie. Służy jako podkładka skarlająca dla grusz. Oleje z pestek pigwy stosuje się w kosmetyce. Pigwę stosuje się do regeneracji wysuszonej skóry. Można stosować okłady z owoców. Pokrój je w plastry. Pomagają regenerować skórę dłoni.
Zbiór i przechowywanie owoców
Owoce pigwy dojrzewają jesienią. Zbiory odbywają się od września do końca października. Zbiory można rozpocząć w połowie października. Zrób to przed przymrozkami. Dojrzałość rozpoznasz po kolorze. Skórka powinna być złocista. Owoce można przechowywać w chłodnym miejscu. Musi być wentylowane. Mogą leżeć nawet do dwóch miesięcy. Po zbiorze owoce mogą leżeć w domu lub piwnicy. Zmieniają kolor na żółtawy. Aromat staje się cytrynowy.
Średni zbiór z jednego drzewa to około 50 kg owoców rocznie.
Gdzie kupić sadzonki i owoce pigwy?
Sadzonki pigwy kupisz w szkółkach. Dostępne są też w centrach ogrodniczych. Zapewnia to pewną jakość. Owoce pigwy są dostępne na targach. Kupisz je w marketach i sklepach. Znajdziesz je w sklepach zielarskich i aptekach. Cena surowej pigwy to kilkanaście złotych za kilogram. Cena soku z pigwy to około 30-40 zł za litr.
Gdzie najlepiej posadzić pigwę?
Pigwa najlepiej rośnie w miejscach słonecznych i osłoniętych od wiatru. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne o lekko kwaśnym odczynie.
Jakie są najlepsze odmiany pigwy do przetworów?
Wiele odmian nadaje się na przetwory. Popularne i cenione do tego celu są np. Leskovacka, Bereczki, Ursynowska czy Champion. Wybór zależy od preferencji smakowych i warunków uprawy.
Kiedy zbierać owoce pigwy?
Owoce pigwy zbiera się jesienią, zwykle od września do końca października. Najlepiej zrobić to w połowie października, przed pierwszymi przymrozkami.
Czy owoce pigwy można jeść na surowo?
Owoce pigwy są twarde, kwaśne i cierpkie, co czyni je niejadalnymi w stanie surowym. Są idealne do przetworów i po obróbce termicznej.
Zobacz także:
Dodaj komentarz