Łubin wąskolistny to cenna roślina bobowata, popularna w polskim rolnictwie. Wykorzystuje się go na paszę, zielony nawóz oraz w celach ozdobnych. Poznaj jego wymagania, odmiany i zasady uprawy.
Charakterystyka łubinu wąskolistnego
Łubin wąskolistny, znany też jako łubin niebieski, to roślina jednoroczna. Należy do rodziny bobowatych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego. Roślina osiąga wysokość do jednego metra. Posiada prostą, owłosioną łodygę. Liście są dłoniaste i wąskie. Mają antocyjanowe przebarwienia. Kwiaty są drobne, motylkowe. Kwitną od czerwca do września. Kwiaty mogą być niebieskie, fioletowe, różowe lub białe. Owocem łubinu jest strąk. Strąk ma kolor brudnobrunatny lub jasnobrązowy. Nasiona mają nerkowaty kształt. Ich okrywa jest szara lub beżowa. Roślina tworzy głęboki system korzeniowy. Ten system może dorastać do 240 cm. Łubin wąskolistny symbiozuje z bakteriami brodawkowymi. Dzięki temu wzbogaca glebę w azot.
Jak wygląda łubin wąskolistny?
Łubin wąskolistny ma prostą łodygę do 1 metra wysokości. Posiada dłoniaste liście z wąskimi listkami. Kwiaty są niebieskie, fioletowe lub białe. Nasiona są nerkowate.
Odmiany łubinu wąskolistnego
W Krajowym Rejestrze znajduje się 32 odmiany łubinu wąskolistnego. Wyróżnia się odmiany gorzkie i słodkie. Odmiany słodkie są najczęściej uprawiane. Nowe odmiany rejestruje się od 2016 roku. Odmiany dzielą się na samokończące i niesamokończące. Odmiany słodkie rozgałęziają się lub są nierozgałęziające. Odmiany gorzkie są mniej popularne. Stosuje się je głównie na obszarach z dziką zwierzyną. Odmiany słodkie dzieli się na wczesne, średniowczesne i późne. Do wczesnych należą Regent, Neptun, Sonet. Średniowczesne to Bojar, Zeus, Baron, Boruta. Odmiany późne to Kadryl, Cezar, Graf, Kalif. Najnowsze odmiany wpisane do rejestru w 2023 roku to SM Kastor, SM Tales, Pogo. Odmiana Zeus cechuje się szybkim wzrostem. Ma także dużą wysokość. Odmiana RUMBA ma wysoką zawartość białka. Jest odporna na suszę i choroby. Odmiana REGENT jest bardzo wczesna. Jest odporna na pękanie strąków i choroby grzybowe.
Lista polecanych odmian łubinu wąskolistnego
Wybór odmiany wpływa na plon i odporność rośliny. Warto postawić na odmiany zarejestrowane w ostatnich latach. Oto niektóre popularne odmiany:
- SM Kastor
- SM Tales
- Pogo
- Zeus
- RUMBA
- Regent
- SM Orion
- Furman
- Twist
- Agat
Według badań z 2022 roku odmiana SM Kastor plonowała najwyżej. Osiągnęła 112% wzorca. SM Tales osiągnął 110% wzorca w tych samych badaniach.
Wymagania glebowe i klimatyczne
Łubin wąskolistny preferuje gleby średnie. Najlepsze są gleby klasy IIIa, IIIb, IVa, IVb. Dobrze rośnie na kompleksach żytniego bardzo dobrego i dobrego. Gleba powinna mieć odczyn zbliżony do obojętnego. Optymalne pH to powyżej 5,5. Roślina nie toleruje zakwaszenia gleby. Wymaga gleb zasobnych w magnez. Nie toleruje gleb podmokłych. Uprawa jest możliwa w całym kraju. Wyjątkiem są tereny nadmorskie i podgórskie. Roślina wymaga wczesnego siewu. Kiełkuje w temperaturze 1-3°C. Znosi przymrozki do -6°C. Jest ciepłolubna latem. Ma duże zapotrzebowanie na wodę.
Na jakiej glebie najlepiej uprawiać łubin wąskolistny?
Łubin wąskolistny preferuje gleby średnie. Najlepsze są klasy IIIa, IIIb, IVa, IVb. Gleba powinna mieć pH powyżej 5,5. Musi być zasobna w magnez.
Uprawa łubinu wąskolistnego
Optymalny termin siewu to między 1 a 10 kwietnia. Zaleca się wczesny siew od połowy do końca marca. Opóźnienie siewu do połowy kwietnia obniża plon. Plon może spaść o około 20%. Siew wykonuje się na głębokość 2-4 cm. Rozstaw rzędów wynosi 12-30 cm. Obsada roślin to 100-130 nasion na metr kwadratowy. Dla odmian tradycyjnych zaleca się 100 nasion/m². Dla odmian samokończących 120 nasion/m². Najlepszym przedplonem dla łubinu są zboża. Łubin korzystnie wpływa na glebę. Napowietrza ją i rozluźnia jej strukturę. Wzbogaca glebę w azot dzięki symbiozie z bakteriami. Nie wymaga nawożenia azotem. Zalecane jest nawożenie fosforowo-potasowe. Stosuje się też nawozy z wapnem magnezowym. Zwalczanie chwastów jest ważne. Łubin jest wrażliwy na herbicydy. Czasem lepiej usuwać chwasty ręcznie. Szkodniki to głównie mszyce i larwy strąkowców bobowych. Choroby to antraknoza i fuzarioza. Zbiór następuje po wyschnięciu strąków. Można stosować desykację przed zbiorem.
Nawożenie łubinu wąskolistnego
Łubin wąskolistny ma wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Wymaga nawożenia fosforem i potasem. Zalecane dawki to 60 kg/ha fosforu i 70 kg/ha potasu. Nawożenie przed zimową orką to 80-90 kg soli potasowej. Dodaje się 50-70 kg dekatlenku tetrafosforu na hektar. Przeciętne pobranie azotu z plonu 1 t nasion to 70-80 kg. Roślina korzysta z azotu z powietrza. Startowa dawka azotu to około 20 kg. Zalecane są nawozy kompleksowe. Powinny mieć szeroki stosunek fosforu do potasu. Dokarmianie dolistne jest korzystne. Dostarcza magnez i mikroelementy. Nawożenie zwiększa odporność roślin. Chroni przed chorobami i stresem wodnym.
Ochrona roślin
Łubin wąskolistny jest narażony na choroby i szkodniki. Najgroźniejsze choroby to antraknoza i fuzarioza. Szkodniki to przede wszystkim mszyce. Występują też oprzędziki i strąkowce bobowe. Przed sadzeniem warto zaprawić nasiona. To zabezpiecza przed chorobami. Stosuje się środki ochrony roślin. Bifentryna i cypermeryna zwalczają szkodniki. Ważne jest odchwaszczanie uprawy. Można stosować bronowanie lub środki chemiczne. Należy stosować środki zgodnie z zaleceniami producenta.
Plonowanie i postęp hodowlany
Łubin wąskolistny plonuje dość wysoko w Polsce. Najlepsze plony uzyskano w województwach dolnośląskim, opolskim, śląskim. Osiągnęły tam 29,7 q/ha. Wysokie plony były też w województwach małopolskim, świętokrzyskim, podkarpackim (27,8 q/ha). Najniższe plony odnotowano w zachodniopomorskim i pomorskim (9 q/ha). W 2023 roku średni plon wyniósł 21,3 dt/ha. Postęp hodowlany w plonowaniu jest widoczny. Według danych wynosi 57,4 kg/ha w latach 1989-2006. Średni plon nasion odmian słodkich to około 100 nasion na metr kwadratowy.
Postęp hodowlany w plonowaniu łubinu wąskolistnego wynosi 57,4 kg/ha.
W badaniach w 2022 r. plonowałem najwyżej, na poziomie 112% wzorca.
Zastosowanie łubinu wąskolistnego
Łubin wąskolistny ma różnorodne zastosowania. Jest wykorzystywany w produkcji pasz. Nasiona stanowią cenną paszę wysokobiałkową. Zawierają około 31-35% białka. Nowe odmiany, jak SM Kastor i SM Tales, mają bardzo dużą zawartość białka. Nasiona zawierają substancje antyżywieniowe. Ich udział w paszy ograniczony jest do 10-20%. Łubin służy jako zielony nawóz. Poprawia żyzność gleby. Roślina może być uprawiana jako ozdobna. Kwiatostany zdobią ogrodowe rabaty. Łubin może być spożywany po obróbce. Zawiera trujące alkaloidy. Odmiany słodkie mają ograniczoną zawartość alkaloidów. Nasiona łubinu są sprzedawane jako przekąska w soli. Można je mielić na mąkę. Słoma łubinu nadaje się tylko na paszę dla owiec.
Czy łubin wąskolistny jest jadalny?
Łubin wąskolistny zawiera trujące alkaloidy. Może być spożywany po odpowiedniej obróbce. Odmiany słodkie mają ich mniej.
Aspekty ekonomiczne i prawne
Cena za 1 kg świeżych nasion wynosi około 7 zł. Opakowanie 25 kg nasion kosztuje około 90 zł. Rolnicy mogą korzystać z dopłat. Budżet na dopłaty w 2024 roku wynosi 19,3 mld zł. Z tego 2,4 mld zł przeznaczono na ekoschematy. Łubin przyciąga pszczoły i motyle. Wspiera ekosystem ogrodu. Może być częścią ekoschematów miododajnych. Rejestracja odmian odbywa się w COBORU. Analiza plonowania opiera się na doświadczeniach. Doświadczenia są rejestrowe i porejestrowe. Wnioski o dopłaty składa się elektronicznie. Platforma PUE ARiMR służy do tego celu.
Informacje o ASF w 2025 roku dotyczą innych aspektów rolnictwa. Pierwsze ognisko ASF w 2025 roku potwierdzono w gminie Luzino. Było to w województwie pomorskim. Zakażenie potwierdzono badaniami laboratoryjnymi. Gospodarstwo miało 1311 świń. Obszar objęto strefą ograniczeń. Działania obejmują likwidację zakażonych świń. Wypadki z udziałem ciągników to inne zdarzenia. Zdarzenie z 82-latkiem potrąconym przez ciągnik miało miejsce w Faliszówce. Sprawca miał 8 promili alkoholu. Miał zakaz prowadzenia pojazdów. Zdarzenie z 42-latkiem dotyczyło przewrócenia ciągnika. Zgłoszenie miało miejsce przed godziną dziewiątą.
Programy wspierające usługi w rolnictwie trwają. Termin realizacji projektów to 1 września 2025. Wsparcie otrzymują organizacje producentów owoców i warzyw. Działają programy interwencyjne. Obowiązują przepisy prawa UE. Rozporządzenie UE 2023/594 dotyczy stref ograniczeń. Rozporządzenie UE 2020/687 dotyczy zwalczania chorób. Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. ASF bada próbki. PIW-PIB zajmuje się zdrowiem zwierząt. ARiMR wypłaca dopłaty.
Zobacz także:
Dodaj komentarz