Poznaj bliżej dwie pospolite rośliny polskich łąk: Konietlicę łąkową i Koniczynę łąkową. Dowiedz się o ich wyglądzie, występowaniu oraz różnorodnych zastosowaniach w rolnictwie i ziołolecznictwie.
Konietlica łąkowa (Trisetum flavescens) – Trawa cenna dla rolnictwa
Konietlica łąkowa to roślina z rodziny wiechlinowatych. Jej nazwa systematyczna to Trisetum flavescens. Jest to gatunek rodzimy flory Polski. Roślina występuje w Europie i Azji. Można ją spotkać także w Afryce i obu Amerykach. W Polsce jest rozpowszechniona na południu kraju. Częściej rośnie na obszarach górskich i wyżynnych. Na nizinach spotyka się ją rzadziej. Dotyczy to zwłaszcza środkowej i północno-wschodniej Polski. Na północy kraju jest gatunkiem introdukowanym.
Jak wygląda konietlica łąkowa?
Konietlica łąkowa osiąga wysokość od 30 do 80 cm. Jej łodygi są wyprostowane lub podnoszące się. Mają zazwyczaj cztery kolanka. Liście są płaskie i równoskręto lancetowate. Na nerwach są miękko owłosione. Blaszka liściowa nie zwęża się ku podstawie. Blaszka jest obustronnie miękko owłosiona. Łuski są silnie szorstkie. To efekt gęsto rozmieszczonych włosków. Kwiaty tworzą luźno rozpostarte wiechy. Wiechy osiągają do 20 cm długości. Mają jajowate, jasnożółte lub złotożółte kulki.
Roślina ma cienkie pędy wegetatywne. Są one stromo wzniesione. Szybko odrastają po koszeniu. Średnia wysokość rośliny wynosi 60 cm. Masa jej nasienia to 0.3 mg.
Gdzie rośnie konietlica łąkowa?
Konietlica łąkowa występuje na relatywnie żyznych łąkach. Lubi łąki średniowilgotne. Rośnie także na miedzach. Częściej spotyka się ją na pogórzu i w górach. Występuje głównie na wapieniach. Preferuje gleby zasadowe.
Konietlica łąkowa w użytkach zielonych
Łan konietlicy jest cenną trawą pastewną. Lubi nawożenie gleby. Jest uprawiana w kilku odmianach. Użytki zielone to zbiorowiska roślinne. Mają duży udział traw. Są wykorzystywane paszowo. Użytki zielone dzieli się na trwałe i krótkotrwałe. Trwałe użytki są na gruntach trudnych w uprawie ornej. Krótkotrwałe użytki są na gruntach ornych. Włączają się w cykl płodozmianowy. Użytki zielone są konkurencyjne wobec innych upraw. Dotyczy to suchej masy i białka.
Produktywność roślin łąkowych jest zróżnicowana. Bardzo wysoka produktywność to powyżej 100 dt/ha suchej masy. Wysoka to 50-100 dt/ha. Średnia to 25-50 dt/ha. Niska to poniżej 25 dt/ha. Konietlica łąkowa ma wysoką produktywność. Osiąga 50-100 dt/ha suchej masy. Jest gatunkiem charakterystycznym dla roślinności łąkowej w Polsce.
Koniczyna łąkowa (Trifolium pratense) – Roślina o wielu właściwościach
Koniczyna łąkowa to roślina z rodziny bobowatych. Jej nazwa łacińska to Trifolium pratense. Inna nazwa to koniczyna czerwona. Dawniej nazywano ją konicz. Koniczyna łąkowa jest rośliną dwuletnią lub wieloletnią. Występuje w Europie, Azji i Afryce Północnej. Jest pospolita w całej Polsce. Można ją znaleźć praktycznie wszędzie. Porasta łąki, pola i przydroża. Rośnie też na polanach leśnych. Najbardziej lubi glebę urodzajną. Preferuje glebę dobrze nawodnioną i nasłonecznioną.
Jak rozpoznać koniczynę łąkową?
Koniczyna łąkowa osiąga wysokość od 15 do 50 cm. Roślina osiąga do około 0,5 metra wysokości. System korzeniowy jest bardzo rozgałęziony. Jest on wrzecionowaty. Łodyga jest gałęzista. Może być podnosząca się lub wzniesiona. Jest delikatnie i przylegająco owłosiona. Liście są trójlistkowe. Mają kształt owalny lub szerokojajowaty. Roślina ma purpurowoczerwone kwiaty. Są one kuliste. Kwitnie od maja do października. Kwitnie od maja do września. Jest rośliną miododajną.
Składniki aktywne koniczyny łąkowej
Kwiaty i ziele koniczyny czerwonej są bogate w związki aktywne. Zawierają flawonoidy i antocyjany. Znajdziemy w nich kwasy fenolowe i garbniki. Obecne są także olejki eteryczne. Koniczyna dostarcza witaminy C i E. Posiada karoten i fitoestrogeny. W jej składzie są też izoflawony. Roślina zawiera kobalt, miedź i wapń. Dostarcza potas, mangan, cynk i żelazo. Znajdziemy w niej krzem i siarkę. Nadziemna część rośliny zawiera do 25% białka roślinnego. Posiada do 3,5% tłuszczów. Zawiera do 26% błonnika. Terpeny występują głównie w olejku eterycznym. Olejek ten ma właściwości przeciwutleniające. Działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Ma też działanie przeciwgrzybicze i antyseptyczne.
Właściwości lecznicze koniczyny łąkowej
Koniczyna łąkowa jest szeroko stosowana w fitoterapii. Wykorzystuje się ją w medycynie tradycyjnej. Ma wiele zdrowotnych właściwości. Działa wykrztuśne i moczopędnie. Jest przeciwzapalna i przeciwbakteryjna. Ma działanie przeciwbiegunkowe. Wykazuje też działanie estrogenne. Substancje aktywne działają rozkurczowo. Są detoksykujące i wzmacniające. Mają działanie przeciwświądowe. Roślina pomaga w schorzeniach układu oddechowego. Wspomaga leczenie chorób nerek i pęcherza. Pomaga w astmie i kaszlu. Wzmacnia naczynia krwionośne. Działa przeciwzakrzepowo. Pobudza układ trawienny. Działa oczyszczająco na skórę. Łagodzi bóle reumatyczne. Stosuje się ją miejscowo na rany i oparzenia. Pomaga na ukąszenia owadów. Jest skuteczna na stany zapalne powiek. Pomaga także przy zapaleniu pochwy. Ma działanie tonizujące. Działa przeciwskurczowo i uspokajająco.
Na co działa koniczyna łąkowa?
Koniczyna łąkowa działa na wiele układów organizmu. Wspomaga układ pokarmowy i oddechowy. Pomaga na skórę i włosy. Łagodzi dolegliwości związane z menopauzą.
Koniczyna łąkowa a menopauza
Koniczyna łąkowa jest wskazana dla kobiet w menopauzie. Zawarte w niej izoflawony przypominają estrogeny. Łagodzą one objawy menopauzy. Zmniejszają uderzenia gorąca. Redukują nadmierną potliwość. Pomagają na zawroty głowy. Łagodzą bóle mięśniowe. Koniczyna nawilża błony śluzowe. Działa uspokajająco. Wspomaga leczenie osteoporozy.
Koniczyna łąkowa na układ oddechowy
Roślina jest pomocna w infekcjach górnych dróg oddechowych. Ma działanie wykrztuśne. Pomaga w astmie i kaszlu. Wyciąg z rośliny działa odkażająco. Zabija bakterie, grzyby i wirusy.
Koniczyna łąkowa na skórę i włosy
Koniczyna działa oczyszczająco na skórę. Stosuje się ją w kosmetyce. Pomaga w walce z trądzikiem. Jest używana na łysienie. Redukuje wypadanie włosów. Wyciąg przyspiesza gojenie ran. Pomaga na oparzenia i czyraki. Stosuje się ją na problemy dermatologiczne.
Inne zastosowania lecznicze
Koniczyna działa regulująco na apetyt i trawienie. Pobudza pracę wątroby. Wspomaga pracę pęcherzyka żółciowego. Działa przeciwsklerotycznie. Obniża poziom złego cholesterolu. Pomaga w anemii i niedokrwistości. Stosuje się ją przy nadciśnieniu. Pomaga w chorobach wątroby. Łagodzi stany zapalne stawów i hemoroidy. Wspomaga terapię raka prostaty u mężczyzn. Łagodzi łysienie androgenowe u mężczyzn.
Jak stosować koniczynę łąkową? Dawkowanie i formy
Koniczynę stosuje się w różnych formach. Dostępne są napary i odwary. Używa się proszku i nalewki. Stosuje się okłady i miód koniczynowy. W ziołolecznictwie używa się suszu, kremów, tabletek i kapsułek. Zalecane dawkowanie preparatów to zazwyczaj 500 mg dwa razy dziennie. Dawkowanie herbatki to zazwyczaj dwie filiżanki dziennie. Jedną łyżkę suszu zalewa się wrzątkiem. Napar przygotowuje się z łyżki suszonych kwiatów. Zalej susz wrzątkiem. Odstaw na kwadrans. Pij trzy razy dziennie. Herbatę przygotujesz z trzech łyżeczek kwiatów. Zalej je 200 ml wrzątku. Odstaw na 20 minut. Pij trzy razy dziennie. Odwar wymaga 1,5 łyżki ziela. Zalej ziele pół litra wody. Gotuj kwiaty z wodą przez 48 godzin, aby uzyskać bazę do maści. Odcedź płyn. Wymieszaj z maścią bezzapachową. Stosuj na opuchnięcia i rany. Nalewkę przygotujesz z 100 g kwiatów. Zalej je pół litra wódki. Odstaw na dwa tygodnie. Nalewkę rozcieńcz. Stosuj na dolegliwości trawienne. Pomaga na gardło i jamę ustną. Kąpiel wymaga garści kwiatów. Zalej je dwoma litrami wrzącej wody. Odstaw na pół godziny. Odcedź. Kąp się przez 15 minut.
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Stosowanie koniczyny łąkowej wymaga ostrożności. Preparaty z koniczyną stosuj pod nadzorem lekarza. Dotyczy to leków hormonalnych. Kobiety w ciąży powinny unikać koniczyny łąkowej. Genisteina może zwiększyć ryzyko białaczki szpikowej u dziecka. Nie stosuj u kobiet z nowotworami jajnika lub piersi. Unikaj przy nowotworach estrogenozależnych. Przeciwwskazaniem jest zakrzepica i żylaki. Nie stosuj przy udarze i nadciśnieniu. Ostrożność zachowaj przy chorobach układu sercowo-naczyniowego. Unikaj przy biegunkach i chorobach żołądka. Dotyczy to także wrzodów. Nie stosuj u osób z nadwrażliwością. Unikaj przy zaburzeniach estrogenowych. Możliwe działania niepożądane obejmują reakcje alergiczne. Mogą wystąpić bóle głowy i nudności. Możliwe są bóle mięśniowe. Czasem występują plamienia śródcyklowe. Może dojść do rozregulowania cyklu miesięcznego. Unikaj łączenia z estrogenami. Ostrożnie z enzymami wątrobowymi. Unikaj połączenia z aspiryną i heparyną. Przed zastosowaniem skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą. Decyzje dotyczące leczenia powinny być podejmowane przez lekarza.
Koniczyna łąkowa w kuchni i kosmetyce
Wszystkie części koniczyny łąkowej są jadalne. Dotyczy to wszystkich części oprócz korzeni. Korzenie należy gotować przed spożyciem. Liście koniczyny czerwonej można jeść na surowo. Nadają się też do gotowania. W dawnych czasach suszone liście dodawano do mąki. Używano ich do serów i sosów. Kwiaty służą do barwienia wełny. Dają żółtozielony kolor.
Podsumowanie
Konietlica łąkowa i Koniczyna łąkowa to ważne rośliny polskich łąk. Konietlica jest cenioną trawą pastewną. Koniczyna ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Obie rośliny mają swoje miejsce w przyrodzie i gospodarce człowieka. Znajomość ich właściwości pozwala lepiej wykorzystać dary natury.
Gdzie znaleźć informacje o koniczynie i konietlicy?
Informacje o tych roślinach znajdziesz w atlasach roślin. Dostępne są też w publikacjach o ziołolecznictwie. Wiele danych dostarczają wirtualne atlasy i bazy danych. Przykładem jest Wikipedia czy Global Biodiversity Information Facility.
Zobacz także:
Dodaj komentarz