Pszenica ozima to kluczowy gatunek zbóż w Polsce. Jej uprawa wymaga wiedzy i precyzji. Dowiedz się, jak uzyskać wysokie plony i doskonałą jakość ziarna.
Pszenica ozima – podstawy uprawy
Pszenica jest najważniejszym zbożem na świecie. W Polsce stanowi dużą część upraw. Jej znaczenie dla rozwoju cywilizacji jest ogromne. Polska jest znaczącym producentem pszenicy.
Optymalne warunki glebowe są kluczowe. Pszenica najlepiej rośnie na glebach klasy I do IIIb. Gleby o odczynie 6-7 pH są idealne. Gleba musi dobrze magazynować wodę. Najniższe klasy gleb to IVa i IVb.
Właściwy przedplon wpływa na plon. Unikaj uprawy pszenicy rok po roku. Monokultura obniża plon nawet o 30%. Po pszenżycie lub jęczmieniu plon może być słabszy o 25%. Najlepsze przedplony to okopowe, oleiste i strączkowe.
Termin siewu zależy od regionu. Na północnym wschodzie siej od 15 do 25 września. W Polsce centralnej optymalny czas to 20-30 września. Na zachodzie siej między 25 września a 5 października. Głębokość siewu pszenicy ozimej to 3–4 cm. Optymalna gęstość siewu to około 500 ziarniaków na m². Na najlepszych stanowiskach wystarczy 300 ziarniaków na m². Na słabszych glebach siej do 650 ziarniaków na m². Ilość nasion na hektar zależy od odmiany. Odmiany silnie krzewiące wymagają 100–140 kg nasion na ha. Odmiany średnio krzewiące potrzebują 140–190 kg na ha. Odmiany słabo krzewiące siej w ilości 180–230 kg na ha.
Nawożenie pszenicy ozimej – klucz do sukcesu
Nawożenie pszenicy ozimej ma kluczowe znaczenie. Wpływa na jakość i ilość zbiorów. Prawidłowe nawożenie dostarcza makro- i mikroelementów. Ważne są azot, fosfor, potas i magnez. Potrzebne są też miedź, molibden i cynk.
Pierwsze nawożenie często wykonuje się jesienią. Stosuj je tuż po siewie lub wczesnych wschodach. Wiosenne nawożenie obejmuje głównie azot. Mocznik i siarczan amonu są najlepsze wiosną. Pierwsza dawka wiosenna to 40% całej dawki azotu. Podaj ją na początku fazy krzewienia. Temperatura gleby musi przekraczać 5°C. Drugie nawożenie stosuj w fazie strzelania w źdźbło. Dostarcza ono azotu i wspiera wzrost. Latem nawożenie koncentruje się na azocie i mikroelementach. Stosuj magnez, mangan i cynk. Regularność nawożenia to co najmniej trzy aplikacje w sezonie.
Ważne jest dopasowanie formy azotu. Wybierz formy amidowe, amonowe lub azotanowe. Temperatura gleby i wilgotność wpływają na skuteczność. Przy nocnych temperaturach 2-3°C pobieranie składników jest blokowane. Analiza gleby jest podstawą nawożenia. Przeprowadzaj ją raz na 4 lata. Pobieraj próbki z reprezentatywnych punktów. Potrzebujesz około 25 półkilogramowych próbek.
Jaki nawóz wybrać pod pszenicę ozimą?
Wybór nawozu zależy od analizy gleby. Kluczowe są potrzeby rośliny. Stosuj nawozy granulowane z makro- i mikroelementami. Nawozy wieloskładnikowe, jak Polifoska, są dobrym wyborem. Wiosną najlepsze są mocznik i siarczan amonu.
Kiedy najlepiej nawozić pszenicę ozimą?
Najlepszy czas nawożenia to jesień i wczesna wiosna. Pierwsza dawka jesienią, po siewie. Wiosną zacznij nawozić przy temperaturze gleby powyżej 5°C. Nawożenie dzielimy na etapy wczesną wiosną i w fazie strzelania w źdźbło.
Wybór odmiany pszenicy ozimej – co warto wiedzieć?
Wybór odpowiedniej odmiany jest bardzo ważny. Wpływa na plonowanie i odporność. Rolnik powinien kierować się plennością i zimotrwałością. Odmiany rekomendowane przez COBORU są dobrym wyborem. Znajdują się na Listach Odmian Zalecanych. Choć listy różnią się dla województw, są odmiany uniwersalne.
Najczęściej polecaną odmianą jest Artist. Rekomendowany jest we wszystkich 16 województwach. RGT Kilimanjaro polecany jest w 14 województwach. Odmiana Linus znajduje się na 12 listach. Hondia rekomendowana jest na 11 listach.
Odmiany dzieli się na grupy jakościowe: E (elitarne), A (jakościowe), B (chlebowe), C (pozostałe), K (ciastkarskie). Ważne parametry to mrozoodporność i odporność na wyleganie. Odmiany o wysokim wskaźniku wylegania wymagają regulatorów wzrostu. Odporność na choroby grzybowe jest kluczowa. Starsze odmiany często tracą zdolność plonotwórczą.
Odmiana Belissa zdobyła Złoty Medal. Jest popularną odmianą w Polsce. MOSCHUS zarejestrowano w 2019 roku. To pierwsza odmiana o najwyższych parametrach jakościowych. Odmiana Elixer charakteryzuje się wysokim plonem i zdrowotnością. Ma dobrą zimotrwałość i duże zagęszczenie kłosów. Radzi sobie na stanowiskach po zbożach. Jest tolerancyjna na fuzariozy. Można ją uprawiać po kukurydzy.
Jaką odmianę pszenicy ozimej zasiać?
Wybieraj odmiany z Listy Odmian Zalecanych COBORU. Kieruj się plennością i zimotrwałością. Sprawdź odporność na lokalne choroby. Popularne i rekomendowane odmiany to Artist, RGT Kilimanjaro, Linus, Hondia. Rozważ odmiany wysokiej jakości lub wysokoplonujące zależnie od celu uprawy.
Rekordowe plony pszenicy ozimej w Polsce i na świecie
Średni plon pszenicy w Polsce wynosi około 4,5 tony z hektara. Jednak rolnicy osiągają znacznie wyższe wyniki. Plony pszenicy ozimej sięgają nawet 14 t/ha. W sezonie 2022 w 8 województwach plony przekroczyły 10 t/ha. Niektóre osiągnęły ponad 11 t/ha. Najwyższy wynik w 2022 to 12,358 t/ha w Tomarynach.
Rekord Polski w plonie z 2020 roku to 12,567 t/ha. Uzyskano go na odmianie Argument. Rekord Polski z 2024 roku wyniósł 14,208 t/ha. Osiągnięto go w Śmielinie w woj. kujawsko-pomorskim. Inne rekordy wojewódzkie w 2022 to: lubelskie 10,173 t/ha, opolskie 10,636 t/ha, podkarpackie 11,394 t/ha, zachodniopomorskie 10,848 t/ha, kujawsko-pomorskie 10,860 t/ha, mazowieckie 11,159 t/ha, pomorskie 11,124 t/ha.
Średnie plony na świecie są zróżnicowane. Irlandia osiągnęła plon 95,4 c/ha w 2017. Rosja miała 27,2 c/ha w tym samym roku. Region Krasnodarski uzyskał 61,5 c/ha w 2018. Rekord Irlandii z 2015 to 106,7 c/ha. W Anglii osiągnięto 165,2 c/ha. Rekordy w regionach Rosji to 80 i 100 c/ha.
Wysokie plony zależą od wielu czynników. Kluczowe są odmiana, warunki klimatyczne i technologia uprawy. Właściwe nawożenie i ochrona roślin są niezbędne. Przestrzeganie zasad płodozmianu jest ważne. Rewitalizacja gleby przez dodawanie substancji organicznych pomaga. Monitorowanie warunków pogodowych jest kluczowe.
Argument to bardzo dobra pszenica, która w tym roku wykorzystała stanowisko po bobiku odwdzięczając się ponad 12-tonowym plonem z hektara.
– Norbert Lipowski
Rolnik, wybierając odmianę do uprawy w swoim gospodarstwie, powinien kierować się dwoma podstawowymi kryteriami: plennością oraz zimotrwałością.
– Adam Skowroński
Nowoczesne technologie i praktyki zwiększające plonowanie i rentowność
Nowoczesne technologie wspierają rolników. System nawadniania kroplowego może zwiększyć plony o 30%. Zastosowanie precyzyjnych nawozów poprawia wydajność. Technologie precyzyjnego rolnictwa wykorzystują GPS i sensory gleby. Pozwalają na dokładne dawkowanie nawozów. Pomagają monitorować stan uprawy.
Nowoczesne maszyny rolnicze są bardzo wydajne. Kombajn Claas Lexion 8900 ma wydajność ponad 100 ton na godzinę. Ten model wyposażono w system CEMOS. System CEMOS automatycznie dostosowuje pracę kombajnu. Zapewnia optymalne ustawienia. Minimalizuje straty ziarna. Maszyny z CEMOS pracują efektywniej. Zużywają mniej paliwa. Inwestycja w taki kombajn zwraca się szybko. Różnica między ceną pszenicy paszowej a konsumpcyjnej jest znacząca. Na tej różnicy kombajn może zwrócić się w dwa-trzy lata.
Badania pokazują wpływ rozstawu rzędów na plon. W Swiss Future Farm uzyskano najwyższy plon przy typowym rozstawie. Chemiczne zwalczanie chwastów było skuteczniejsze. Mechaniczne metody i szeroki rozstaw rzędów dały mniejszy plon. Docelowa liczba kłosów na m² to 600. Osiągnięto ją tylko przy typowym rozstawie.
Nowoczesne technologie ochrony roślin są ważne. Mogą wyeliminować pierwszy zabieg fungicydowy (T0). Firma BASF oferuje takie rozwiązania. Szkolenia online pomagają rolnikom w ich stosowaniu. Możliwy jest wzrost plonów o 0,5 tony dzięki nowoczesnym metodom. Rozwiązania biologiczne zyskują na znaczeniu. Preparaty jak SuperPower, AzotoPower czy RewitalPro+ wspierają zdrowotność roślin. Firma PROCAM wdraża rozwiązania biologiczne. Wszystkie odmiany w ich ofercie są wzmocnione biologicznie.
Rentowność uprawy spadła w 2022 roku. Zysk z 1 hektara pszenicy ozimej był niższy. W lipcu 2022 wynosił ok. 3 tys. zł. We wrześniu spadł poniżej 2,5 tys. zł. Cena pszenicy paszowej jest wysoka. Dodatki za parametry jakościowe maleją. Nie rekompensują mniejszego plonu odmian jakościowych. Różnica plonu to kilkanaście procent na korzyść odmian paszowych. Zysk z uprawy pszenicy wysokowydajnej jest wyższy. Rolnicy skupiają się na plonie. Trend uprawy odmian łączących wysoki plon i odporność rośnie.
Podsumowanie i perspektywy
Sukces w uprawie pszenicy ozimej zależy od wielu czynników. Kluczowy jest wybór odpowiedniej odmiany. Musi być dostosowana do warunków glebowych i klimatycznych. Ważne są plenność, zimotrwałość i odporność na choroby. Niezbędne jest precyzyjne nawożenie. Obejmuje ono makro- i mikroelementy we właściwych dawkach i terminach. Analiza gleby jest podstawą planowania nawożenia. Stosowanie nowoczesnych technologii zwiększa wydajność. Rolnictwo precyzyjne, nowoczesne maszyny i rozwiązania biologiczne wspierają wzrost plonów. Monitorowanie stanu roślin i warunków pogodowych jest kluczowe. Dążenie do wysokich plonów przy jednoczesnym dbaniu o jakość jest celem. Wspieranie rozwoju rolnictwa z naciskiem na odporność odmian jest trendem.
Zobacz także:
Dodaj komentarz