Aksamitki to jedne z najpopularniejszych kwiatów w Polsce. Są łatwe w uprawie i mają wiele zastosowań. Dowiedz się, jak je pielęgnować i wykorzystać w swoim ogrodzie.
Charakterystyka aksamitki (turki)
Aksamitka należy do rodziny astrowatych. To roślina jednoroczna. Pochodzi z obu Ameryk. Występuje w strefie tropikalnej i umiarkowanej. W Polsce uprawiamy ją powszechnie. Znana jest też jako turek, śmierdziuch, byczek czy bździuszka. Charakterystyczny zapach wydzielają liście i korzenie.
Rośliny osiągają różną wysokość. Zwykle mają od 15 do 120 cm. W ogrodach często rosną do 50-60 cm. Liście są małe i mocno pierzaste. Ich brzeg jest ząbkowany. Kwiaty tworzą koszyczki. Mają różne kolory i rozmiary. Spotkasz barwy żółte i pomarańczowe. Występują też czerwone i brązowe odcienie. Średnica kwiatów waha się od 2 do 15 cm. Kwitnienie zaczyna się w czerwcu lub lipcu. Trwa aż do późnej jesieni i pierwszych przymrozków.
Najpopularniejsze gatunki aksamitek
W ogrodach uprawiamy kilka gatunków aksamitek. Najczęściej spotykane to trzy typy. Różnią się one wyglądem i wymaganiami. Poznaj aksamitkę rozpierzchłą. Jest też aksamitka wąskolistna. Ważna jest również aksamitka wzniesiona.
| Gatunek | Wysokość roślin (cm) | Średnica kwiatu (cm) |
|---|---|---|
| Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula) | 30-60 (karłowe 15-30) | ~6 |
| Aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia) | 60-70 (niskie 15-20) | ~2,5 |
| Aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta) | 15-120 (niskie 15-30) | do 12,5 |
Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula)
Aksamitka rozpierzchła dorasta do 30-60 cm. Odmiany karłowe mają 15-30 cm. Jej koszyczki kwiatowe osiągają około 6 cm. Mają różne kolory. Popularne odmiany to 'Carmen’ i 'Bolero’. Warto wspomnieć też o 'Dainty Marietta’ i 'Kora’.
Aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia)
Aksamitka wąskolistna jest nieco wyższa. Rośliny osiągają 60-70 cm. Niskie odmiany mają 15-20 cm. Kwiaty są mniejsze. Ich średnica to około 2,5 cm. Przykładowe odmiany to 'Lulu’ i 'Talizman’.
Aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta)
Aksamitka wzniesiona jest najwyższa. Może osiągnąć do 120 cm. Niskie odmiany mierzą 15-30 cm. Jej kwiaty są największe. Koszyczki mają średnicę do 12,5 cm. Popularne odmiany to 'Mery Helen’ i 'Hawaii’. Spotkasz też odmiany złotożółte.
Wymagania uprawowe aksamitki
Aksamitki są mało wymagające. To ułatwia ich uprawę. Jednak zapewnienie odpowiednich warunków gwarantuje bujne kwitnienie. Zwróć uwagę na stanowisko. Ważna jest też jakość gleby. Nie zapomnij o podlewaniu i nawożeniu.
Stanowisko i oświetlenie
Aksamitka to roślina światłolubna. Potrzebuje dużo słońca w ciągu dnia. Najlepiej rośnie na stanowiskach południowych. Dobre są też ekspozycje zachodnie. Rośliny potrzebują co najmniej 6-8 godzin światła dziennie. Dobrze czują się w pełnym słońcu. Tolerują także lekkie zacienienie.
Gleba
Podłoże dla aksamitek powinno być żyzne. Musi być też dobrze przepuszczalne. Lekka i umiarkowanie wilgotna gleba jest idealna. Optymalne pH gleby to 6.0-7.0. Oznacza to glebę lekko kwaśną lub obojętną. Unikaj ciężkich i zbitych gleb. Możesz poprawić strukturę gleby. Dodaj do niej kompost lub obornik. Warto też dodać piasek lub perlit dla lepszej przepuszczalności. Regularne spulchnianie gleby jest ważne.
Podlewanie
Podlewanie powinno być regularne. Utrzymuj glebę umiarkowanie wilgotną. Podlewaj rano lub wieczorem. Unikaj podlewania w pełnym słońcu. W okresach upałów podlewaj co 2 dni. Ogranicz podlewanie w chłodniejsze dni. Pamiętaj, aby nie przelewać roślin. Nadmierne nawodnienie szkodzi korzeniom. Niewłaściwe podlewanie może powodować usychanie.
Nawożenie
Aksamitki nie mają dużych wymagań nawozowych. Dobrze rosną w umiarkowanie żyznym podłożu. W połowie sezonu możesz je wspomóc nawozem. Zaleca się nawożenie co 4-6 tygodni. Stosuj nawozy wieloskładnikowe z NPK. Dla lepszego kwitnienia użyj nawozów bogatych w potas i fosfor. Unikaj nawozów z dużą ilością azotu. Obserwuj rośliny pod kątem mikroelementów. Kluczowe są żelazo, mangan, miedź, cynk.
Siew i sadzenie aksamitki
Aksamitki łatwo rozmnaża się z nasion. Możesz wysiać je w domu na rozsadę. Możesz też siać bezpośrednio do gruntu. Wybierz odpowiedni termin. Zapewnij nasionom właściwe warunki.
Kiedy siać aksamitki?
Nasiona aksamitek wysiewa się od połowy marca do maja. Zależy to od metody uprawy. Na rozsadę siej wczesną wiosną. Użyj plastikowych kubeczków lub rozsadników. Bezpośrednio do gruntu siej później. W Polsce odpowiedni okres to koniec kwietnia. Możesz też siać na początku maja. Zrób to po minięciu ryzyka przymrozków. Nasiona kiełkują od 7 do 14 dni w optymalnej temperaturze. Przy siewie wewnętrznym kiełkowanie trwa 2-3 tygodnie.
Uwaga: Wysiew jesienny aksamitek jest niezalecany w polskim klimacie ze względu na niskie temperatury.
Jak siać aksamitki?
Temperatura do siewu powinna wynosić 15-20°C. Nasiona preferują dobrze przepuszczalną glebę. Możesz siać w pojemnikach z otworami odpływowymi. Regularnie monitoruj wilgotność podłoża. Gleba powinna być stale lekko wilgotna. Przygotuj glebę przed siewem. Dodaj obornik lub kompost.
Kiedy i jak sadzić rozsadę?
Gotową rozsadę wysadza się do gruntu. Zrób to w drugiej połowie maja. Poczekaj, aż minie ryzyko wiosennych przymrozków. Zachowaj odpowiednią rozstawę. Dla odmian niskich i wysokich to zwykle 20 cm x 30 cm. Sadź rośliny w dołkach o głębokości 15-20 cm.
Pielęgnacja aksamitki
Pielęgnacja aksamitek jest prosta. Rośliny są mało wymagające. Regularne zabiegi zapewnią im zdrowy wzrost. Pomogą też uzyskać obfite kwitnienie. Zwróć uwagę na podlewanie i usuwanie kwiatów.
Usuwanie przekwitłych kwiatów
Regularne usuwanie zwiędłych kwiatów jest ważne. Ten zabieg pobudza roślinę do tworzenia nowych pąków. Dzięki temu aksamitki kwitną dłużej. Cieszysz się ich pięknem do pierwszych przymrozków.
Dlaczego aksamitki nie kwitną lub usychają?
Czasami aksamitki mogą sprawiać problemy. Mogą nie kwitnąć. Czasem usychają. Niewłaściwe warunki uprawy są często przyczyną. Rośliny potrzebują słońca. Brak światła hamuje kwitnienie. Potrzebują też składników odżywczych. Niewystarczające nawożenie jest problemem. Przelanie gleby szkodzi korzeniom. Zimno również wpływa negatywnie. Choroby i szkodniki też mogą być przyczyną. Usychanie często wynika z niewłaściwego podlewania. Za mało słońca lub niewłaściwa gleba też mogą wysuszać roślinę.
Choroby i szkodniki
Aksamitki są generalnie odporne. Rzadko chorują. Nie są często atakowane przez szkodniki. Jednak niektóre zagrożenia istnieją. Rośliny mogą być zagrożone przez ślimaki. Czasem pojawia się szara pleśń. Mszyce i przędziorki zdarzają się rzadziej. Stosuj środki ochrony roślin w razie potrzeby. Zwalczaj ślimaki.
Zastosowanie aksamitki w ogrodzie i nie tylko
Aksamitki to nie tylko piękne kwiaty. Mają wiele praktycznych zastosowań. Są cenną rośliną w ogrodzie. Wykorzystasz je też poza nim. Znajdują zastosowanie ozdobne i użytkowe.
Roślina ozdobna
Aksamitki to popularne rośliny ozdobne. Znakomicie nadają się na kwietniki. Tworzą kolorowe obwódki rabat. Są dobrym wypełnieniem rabat bylinowych. Niskie odmiany świetnie rosną w pojemnikach. Możesz je uprawiać na balkonach. Dobrze wyglądają też na tarasach i parapetach. Aksamitka jest rośliną trwałą. Często sadzi się ją w parkach i na skwerach.
Naturalny odstraszacz szkodników
Specyficzny zapach aksamitek ma cenne właściwości. Odstrasza wiele szkodników. Dotyczy to owadów i gryzoni. Korzenie i liście odstraszają nicienie glebowe. Pomagają zwalczać mszyce i mrówki. Odstraszają też krety, nornice i ślimaki. Posadzenie aksamitek w warzywniaku co kilka lat jest korzystne. Zwalcza nicienie glebowe. Mogą chronić rośliny towarzyszące. Sadź je obok róż czy tulipanów. Są dobre dla warzyw, na przykład ziemniaków, pomidorów czy marchwi.
Właściwości lecznicze i kulinarne
Aksamitki wykazują właściwości lecznicze. Były dawniej wykorzystywane w medycynie ludowej. Stosowano je w leczeniu stanów zapalnych skóry. Pomagały na słabo gojące się rany. Działają łagodząco na podrażnienia. Wspomagają leczenie wyprysków i trądziku. Roślina zawiera luteinę. Luteina ma dobroczynny wpływ na nasze oczy. Aksamitka to też roślina jadalna. Kwiaty są polecane do sałatek. Możesz nimi ozdabiać potrawy. W kuchni kaukaskiej używa się szafranu imeretyńskiego. To przyprawa z suszonych kwiatów aksamitki. Może być alternatywą dla estragonu.
„Aksamitka od dawna była wykorzystywana w leczeniu stanów zapalnych skóry oraz słabo gojących się ran.” – źródło zewnętrzne
„Roślina ta działa łagodząco na podrażnienia i wspomaga leczenie wyprysków oraz trądziku.” – źródło zewnętrzne
„Zawiera luteinę, która ma dobroczynny wpływ na nasze oczy.” – źródło zewnętrzne
Często zadawane pytania o aksamitki
Masz pytania dotyczące aksamitek? Zebraliśmy najczęstsze z nich. Oto odpowiedzi na popularne wątpliwości.
Kiedy najlepiej siać aksamitki?
Najlepiej siać nasiona na rozsadę od połowy marca. Bezpośrednio do gruntu siej pod koniec kwietnia. Zrób to po minionych przymrozkach.
Czy aksamitki odstraszają szkodniki?
Tak, aksamitki są naturalnym odstraszaczem. Ich zapach odstrasza nicienie i mszyce. Pomaga też na krety i ślimaki.
Jak podlewać aksamitki?
Podlewaj aksamitki regularnie. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna. Podlewaj rano lub wieczorem. Unikaj przelania.
Dlaczego moje aksamitki nie kwitną?
Brak kwitnienia może mieć kilka przyczyn. Sprawdź stanowisko – potrzebują dużo słońca. Może brakuje im składników odżywczych. Nadmierne podlewanie lub zimno też mogą być problemem.
Czy aksamitki można uprawiać w donicach?
Tak, odmiany niskie i karłowe świetnie nadają się do uprawy w pojemnikach. Możesz je sadzić na balkonach i tarasach.
Zobacz także:
Dodaj komentarz