Cykoria to wartościowe warzywo. Poznaj jej właściwości zdrowotne i dowiedz się, jak ją uprawiać. Sprawdź, jak wykorzystać cykorię w kuchni.
Czym jest cykoria? Pochodzenie i odmiany
Cykoria to roślina z rodziny astrowatych. Jej nazwa łacińska to Cichorium L. Pochodzi z rejonów Europy i Azji Zachodniej. W Polsce cykoria podróżnik rośnie dziko. Belgowie zaczęli uprawiać cykorię w XIX wieku. To przyczyniło się do jej popularności. Cykoria jest warzywem dwuletnim. W pierwszym roku tworzy rozetę liści i korzeń. W drugim roku wyrasta pęd kwiatowy.
Czym jest cykoria?
Cykoria to roślina z rodziny astrowatych. Jest to warzywo o cennych właściwościach. W Polsce rośnie dziko i jest uprawiana.
Istnieje wiele odmian cykorii. Najczęściej uprawiane to cykoria sałatowa i korzeniowa. Cykoria sałatowa ma zbite główki liści. Liście mogą być zielone lub bordowe. Cykoria podróżnik rośnie na nieużytkach. Jej korzeń jest używany do celów leczniczych. Inne znane odmiany to endywia i radicchio (czerwona). Cykoria liściowa ma zielonobiałe liście.
Jakie są odmiany cykorii?
Główne odmiany to cykoria sałatowa, korzeniowa i podróżnik. Znane są też endywia i radicchio.
Wartości odżywcze i właściwości zdrowotne cykorii
Cykoria to warzywo niskokaloryczne. 100 gramów cykorii ma tylko 17 kcal. Składa się w około 95% z wody. Jest bogata w błonnik pokarmowy. Jedna sztuka pokrywa 10% dziennego zapotrzebowania na błonnik. Cykoria zawiera wiele witamin. Znajdziesz w niej witaminę A, C, E i K. Dostarcza też witaminy z grupy B. Cykoria to dobre źródło minerałów. Zawiera potas, magnez, żelazo i cynk. Dostarcza także wapń, fosfor, sód i mangan.
Ile kalorii ma cykoria?
100 gramów cykorii sałatowej ma około 17-21 kcal. Jedna główka cykorii to około 30 kcal.
Jakie witaminy zawiera cykoria?
Cykoria zawiera witaminy A, C, E, K oraz witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy.
Cykoria zawiera cenne składniki aktywne. Jednym z nich jest inulina. Inulina działa jak naturalny prebiotyk. Wspiera rozwój korzystnych bakterii jelitowych. Poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego. Obniża też poziom cholesterolu. Cykoria zawiera laktony seskwiterpenowe. Odpowiadają za gorzkawy smak. Mają działanie trawienne i antypatogenne. Antocyjany występują w odmianie radicchio. Mają działanie antyoksydacyjne.
Jak cykoria wpływa na trawienie?
Cykoria wspomaga trawienie dzięki błonnikowi i inulinie. Stymuluje wydzielanie soków trawiennych i żółci. Działa korzystnie na mikroflorę jelitową.
Właściwości prozdrowotne cykorii są liczne. Wspiera pracę wątroby i nerek. Pomaga obniżać poziom cholesterolu LDL. Reguluje poziom cukru we krwi. Cykoria ma niski indeks glikemiczny (IG 15). Jest polecana przy cukrzycy i w dietach odchudzających. Wspomaga metabolizm. Działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie. Wzmacnia układ odpornościowy. Karoten i witamina A chronią wzrok. Poprawiają kondycję skóry, włosów i paznokci. Cykoria jest korzystna dla kobiet planujących ciążę (kwas foliowy). Może wspierać produkcję mleka u mam karmiących.
Zastosowanie cykorii w kuchni
Cykoria jest wszechstronna w kuchni. Można ją jeść na surowo. Dodaje się ją do sałatek i surówek. Jej liście są chrupiące. Mają lekko gorzkawy smak. Goryczkę można zmniejszyć. Wystarczy moczyć cykorię w wodzie z sokiem z cytryny. Cykorię można też gotować, dusić lub piec. Nadaje się do zup i zapiekanek. Popularne są zapiekane główki cykorii z szynką i serem. Dobrze komponuje się z orzechami i owocami. Można ją łączyć z serem pleśniowym lub kozim. Mniejsze główki są smaczniejsze.
Jak przyrządzać cykorię?
Cykorię można jeść na surowo w sałatkach. Można ją też gotować, dusić, piec lub zapiekać.
Czy cykoria jest gorzka?
Tak, cykoria ma lekko gorzki smak. Można go złagodzić, mocząc warzywo w wodzie z cytryną lub solą.
Z korzenia cykorii wytwarza się kawę. To tak zwana kawa pruska. Kawa z cykorii nie zawiera kofeiny. Ma lekko słodki, orzechowy smak. Jest dobrą alternatywą dla osób unikających kofeiny. Napar z cykorii wspomaga trawienie. Może wspierać spalanie tkanki tłuszczowej.
Czym jest kawa z cykorii?
Kawa z cykorii to napój z prażonego korzenia cykorii. Nie zawiera kofeiny i ma lekko słodki smak.
„Kawa” z cykorii charakteryzuje się z lekko słodkim, orzechowym smakiem.
Uprawa cykorii w ogrodzie
Uprawa cykorii nie jest skomplikowana. Roślina nie ma dużych wymagań. Dobrze znosi chłodniejsze warunki. Optymalna temperatura to 10-20 stopni Celsjusza. Zbyt wysokie temperatury szkodzą. Mogą powodować wybijanie w pędy kwiatowe. Cykoria potrzebuje stanowiska słonecznego lub półcienistego. Gleba powinna być lekka i przepuszczalna. Preferuje podłoże gliniasto-piaszczyste. Idealny odczyn pH to 6,0-7,0. Gleba powinna być żyzna. Warto wzbogacić ją kompostem lub obornikiem. Unikaj uprawy po warzywach korzeniowych.
Jakie warunki potrzebuje cykoria?
Cykoria potrzebuje słonecznego lub półcienistego stanowiska. Wymaga lekkiej, przepuszczalnej gleby o pH 6,0-7,0.
Siew cykorii przeprowadza się wiosną lub latem. Nasiona wysiewa się od połowy maja do lipca. Głębokość siewu to 1-1,5 cm. Zachowaj odstępy między roślinami. Odstępy w rzędzie to 10-15 cm. Odstępy między rzędami to 30-45 cm. Na 10 m² grządki potrzeba około 8 gramów nasion. Po wytworzeniu 3-4 liści zrób przerywkę. Zostaw silniejsze rośliny.
Kiedy siać cykorię?
Nasiona cykorii wysiewa się od połowy maja do lipca. Można siać bezpośrednio do gruntu.
Pielęgnacja cykorii obejmuje kilka zabiegów. Roślina wymaga regularnego podlewania. Podlewaj umiarkowanie, unikaj zastoju wody. Ważne jest odchwaszczanie. Spulchniaj glebę wokół roślin. Można stosować nawozy azotowe i potasowe. Naturalne metody ochrony pomagają. Gnojówki z pokrzyw czy czosnku odstraszają szkodniki. Najczęstsze choroby to mączniak rzekomy i szara pleśń. Szkodniki to mszyce, drutowce i miniarka liściowa. Uprawiaj odmiany odporne na choroby.
Jak pielęgnować cykorię?
Pielęgnacja obejmuje regularne podlewanie, pielenie i nawożenie. Stosuj naturalne opryski przeciw szkodnikom.
- Regularnie podlewaj cykorię, zwłaszcza w suszy.
- Odchwaszczaj i spulchniaj glebę wokół roślin.
- Stosuj odpowiednie nawozy, np. kompost.
- Używaj naturalnych środków ochrony roślin.
- Wybieraj odmiany cykorii odporne na choroby.
Pędzenie cykorii
Korzenie cykorii można pędzić zimą. Proces pędzenia daje białe główki. Te główki są jadalne i delikatne. Korzenie do pędzenia zbiera się jesienią. Wykopuje się je od końca września do listopada. Korzenie powinny mieć średnicę 3-5 cm. Długość korzeni to 18-20 cm. Odetnij korzenie boczne przed pędzeniem. Pozostaw korzenie na ziemi na kilka dni. Składniki pokarmowe przejdą do korzenia. Przechowuj korzenie w chłodnym miejscu. Miejsce powinno być osłonięte przed mrozem.
Co to jest pędzenie cykorii?
Pędzenie to metoda uprawy cykorii zimą. Polega na wyhodowaniu białych główek z korzeni w ciemności.
Proces pędzenia odbywa się w ciemności. Można pędzić w piwnicy lub innym ciemnym pomieszczeniu. Optymalna temperatura to 12-18°C. Wymagana jest wysoka wilgotność powietrza (ok. 90%). Korzenie umieszcza się w substracie. Może to być piasek lub ziemia. Przykrywa się je np. słomą. Główki cykorii rosną w ciągu 4-6 tygodni. Zbiór główek następuje jesienią lub zimą. Pędzenie pozwala cieszyć się świeżą cykorią zimą.
Jak pędzić cykorię zimą?
Korzenie wykopane jesienią umieszcza się w ciemnym, chłodnym miejscu. Zapewnij wysoką wilgotność. Po kilku tygodniach pojawią się jadalne główki.
- Wykop korzenie cykorii jesienią (wrzesień-listopad).
- Wybierz korzenie o odpowiednim rozmiarze (3-5 cm średnicy, 18-20 cm długości).
- Przechowuj korzenie w chłodnym miejscu przed pędzeniem.
- Pędź korzenie w ciemności, np. w piwnicy.
- Utrzymuj temperaturę 12-18°C i wysoką wilgotność.
Kiedy i jak zbierać cykorię?
Zbiór liści cykorii odbywa się latem i jesienią. Liście zbiera się od końca lata. Można zbierać do pierwszych przymrozków. Zbiór zwykle następuje między połową lata a wczesną jesienią. Liście powinny osiągnąć 25-30 cm wysokości. Zbiera się je wcześnie rano. Używaj ostrych narzędzi do cięcia. Tnij kilka centymetrów nad ziemią.
Kiedy zbierać liście cykorii?
Liście cykorii zbiera się od końca lata do pierwszych przymrozków. Są gotowe, gdy osiągną 25-30 cm wysokości.
Korzenie do pędzenia zbiera się później. Wykopuje się je od końca września do późnej jesieni. Korzenie muszą być odpowiednio duże. Powinny mieć średnicę 3-5 cm. Długość to 18-20 cm. Po wykopaniu zostaw korzenie na kilka dni na ziemi. Dopiero potem odetnij liście. Przygotuj korzenie do przechowywania lub pędzenia. Główki po pędzeniu zbiera się zimą.
Kiedy zbierać korzenie cykorii?
Korzenie cykorii do pędzenia zbiera się od końca września do późnej jesieni.
Jak zbierać cykorię?
Liście tnie się ostrym narzędziem kilka centymetrów nad ziemią. Korzenie wykopuje się, a liście odcina po kilku dniach.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Cykoria jest generalnie bezpieczna. Niektóre osoby powinny zachować ostrożność. Dotyczy to osób z chorobami układu pokarmowego. Osoby z wrzodami żołądka lub zapaleniem żołądka powinny unikać cykorii. Diabetycy i osoby z nadwagą powinny skonsultować spożycie z lekarzem. Również osoby z chorobami nerek potrzebują konsultacji. Możliwe są reakcje alergiczne. Alergia na cykorię może objawiać się wysypką. Może wystąpić swędzenie lub obrzęki. Nadmierne spożycie cykorii może powodować dolegliwości. Możliwe są bóle brzucha, nudności i zgaga. Czasem pojawiają się gazy i wzdęcia. Cykoria jest bezpieczna w ciąży i podczas karmienia. Nie zawiera kofeiny. Dostarcza kwas foliowy, ważny w ciąży.
Kto nie powinien jeść cykorii?
Osoby z wrzodami lub zapaleniem żołądka powinny unikać cykorii. Ostrożność zaleca się przy cukrzycy, chorobach nerek i alergii.
Czy cykoria może zaszkodzić?
Nadmierne spożycie może powodować bóle brzucha i wzdęcia. Możliwe są reakcje alergiczne u osób uczulonych.
Właściwości lecznicze cykorii są znane od dawna. Była stosowana w medycynie ludowej. Dziś doceniamy ją głównie w kuchni. Warto włączyć ją do diety. Dostarcza wielu cennych składników odżywczych.
Zobacz także:
Dodaj komentarz