Marchew to popularne warzywo korzeniowe. Możesz ją uprawiać w przydomowym ogrodzie. Zapewnij jej odpowiednie warunki glebowe i klimatyczne. Poznaj tajniki siewu, pielęgnacji i zbioru marchwi.
Dlaczego warto uprawiać marchew? Wartości odżywcze i zastosowanie
Marchew to jedno z najczęściej uprawianych warzyw. Jest ceniona za smak i wartości odżywcze. Korzeń marchwi zawiera dużo wody, bo aż 89%. Znajdziesz w nim beta-karoten, który organizm przekształca w witaminę A. Marchew dostarcza też witaminy z grupy B, C, E, H, K, PP. Zawiera minerały: żelazo, fosfor, magnez, wapń, potas. Ma śladowe ilości jodu, miedzi, kobaltu i cynku. Pektyny obecne w marchwi wspomagają trawienie. Sok z marchwi poprawia ostrość widzenia. Korzystnie wpływa na wygląd skóry. Obniża poziom cholesterolu. Marchew można jeść na surowo. Jest doskonała gotowana na parze lub w wodzie. Stanowi składnik zup, surówek i soków. Jest dostępna przez cały rok.
Jak wybrać najlepszą odmianę marchwi do swojego ogrodu?
Wybór odmiany marchwi zależy od przeznaczenia i terminu zbioru. Odporność odmian na choroby jest ważna. Marchew Nantes jest słodka. Ma krótki okres wegetacji. Marchew Berlikum dobrze się przechowuje. Odmiana Flakkese nadaje się do gotowania. Marchew Purple Haze ma purpurowe korzenie. Odmiana Paris Market rodzi małe, okrągłe korzenie. Jest idealna na surowo. Amsterdamska to wczesna odmiana. Jej korzenie są kruche i soczyste. Osiągają około 15 cm długości. Kinga to odmiana wczesna. Zbiera się ją już w czerwcu. Lunar White ma białe korzenie. Mogą mieć do 30 cm długości. Kalina charakteryzuje się intensywnym kolorem. Ma słodki miąższ. Odmiany średniowczesne to Nantejska i Purple Haze. Późne odmiany to Polka, Blanka, Perfekcja. Amsterdamska NOE to odmiana wczesna. Zbiera się ją od lipca. Ambrosia to wczesna odmiana. Jej wegetacja trwa 70 dni. Korzenie mają 23-28 cm długości. Odmiany takie jak Amsterdamska, Broker, Kalina F1, Karo, Minicor, Pierwszy Zbiór nadają się do siewu ozimego. Dobre odmiany to także Deep Purple, Mello Yello, White Satin. Nasiona amsterdamskiej są starannie wyselekcjonowane.
Przygotowanie gleby i stanowiska pod uprawę marchwi
Marchew to roślina klimatu umiarkowanego. Można ją uprawiać w całej Polsce. Dobrze rośnie na większości gleb. Ma stosunkowo małe wymagania wodne. Optymalna temperatura wzrostu to 15-21°C. Do kiełkowania nasion potrzeba 20-25°C. Minimalna temperatura kiełkowania to 4°C. Wschody pojawiają się po 8-10 dniach w ciepłej glebie. W chłodniejszych warunkach może to trwać 4-5 tygodni. Chłody poniżej 10°C szkodzą korzeniom. Mogą powodować zdrewnienie. Marchew lubi gleby lekkie. Idealna jest gleba piaszczysto-gliniasta. Powinna być bogata w próchnicę. Podłoże musi być przepuszczalne. Gleby zaskorupiające się są złe. Unikaj gleb kamienistych i podmokłych. Kwaśna gleba nie jest odpowiednia. Optymalne pH gleby mineralnej to 6-7. Dla gleby torfowej pH wynosi 5,5-6. Zawartość wapnia powinna wynosić 1000-2000 mg Ca/dcm3. Marchew źle rośnie na świeżo wapnowanej glebie. Nie stosuj obornika bezpośrednio przed siewem. Uprawa po oborniku wymaga 2 lat przerwy. Marchew ma skłonność do kumulacji metali ciężkich. Dotyczy to zwłaszcza kadmu i ołowiu. Wybieraj stanowiska z niską zawartością metali ciężkich. Unikaj uprawy po roślinach motylkowatych. Ograniczy to nagromadzenie azotanów. Zalecane przedplony to zboża, kukurydza, cebula, por. Dobre są też czosnek, kapusty, kalafior, rzodkiewka. Można siać po rzodkwi, rzepaku, rzepiku, gorczycy. Ogórek, dynia, bób to też dobry wybór. Koniczyna, lucerna, facelia są odpowiednie. Niezalecane przedplony to marchew, pietruszka, seler. Unikaj pomidorów, papryki, ziemniaków. Groch, fasola, wyka, peluszka, łubiny, buraki są niewskazane. Po roślinach motylkowatych ogranicz nawożenie azotem. Stanowisko powinno być słoneczne. Osłonięcie od wiatru sprzyja uprawie.
Jakie są optymalne warunki glebowe dla marchwi?
Marchew najlepiej rośnie w glebie lekkiej. Powinna być piaszczysto-gliniasta. Gleba musi być żyzna i próchnicza. Optymalne pH gleby mineralnej to 6-7. Ważna jest przepuszczalność podłoża.
Kiedy i jak siać marchew? Terminy i metody
Siew marchwi nie jest trudny. Można go przeprowadzić wiosną. Siew jesienny też jest możliwy. Najlepszy czas to wczesna wiosna. Siej od marca do maja. Termin zależy od odmiany. Temperatura gleby powinna wynosić 5-7°C. Optymalny czas na siew w Polsce to koniec marca do początku maja. Możliwy jest też siew od listopada do grudnia. Nazywa się go siewem ozimym lub „pod grudę”. Zmniejsza ryzyko ataku połyśnicy marchwianki. Do siewu ozimego nadają się konkretne odmiany. Marchew sieje się bezpośrednio do gruntu. Nie znosi przesadzania. Nasiona są drobne. Wysiewa się je na głębokość 1-2 cm. Zbyt głęboki siew (>2cm) osłabia siewki. Odległość między rzędami powinna wynosić 20-35 cm. Między roślinami w rzędzie zostaw 2-3 cm po pierwszym przerzedzeniu. Potem zwiększ do 4-6 cm. Można mieszać nasiona z piaskiem. Zapobiega to zbyt gęstemu siewowi. Używaj taśm nasiennych do siewu ręcznego. Siewnik jest dobry na większe powierzchnie. Marchew wschodzi wolno. Pierwsze wschody pojawiają się po 10-20 dniach. Przy 8°C kiełkowanie trwa 7-10 dni. W chłodzie może trwać dłużej. Siewki wytrzymują przymrozki. Tolerują spadki do -3 do -4°C. Krótkie spadki do -8°C są możliwe. Można przyspieszyć kiełkowanie. Namocz nasiona przed siewem. Wiosną siej marchew z rzodkiewką. Po zbiorze rzodkiewki marchew lepiej rośnie. Unikaj siewu po świeżym kompoście. Wabi on szkodniki.
Jak głęboko siać nasiona marchwi?
Nasiona marchwi wysiewamy na głębokość 1-2 cm. Zbyt głęboki siew osłabia wschody.
Kiedy najlepiej siać marchew w Polsce?
Optymalny czas na siew marchwi w Polsce to od końca marca do początku maja. Termin zależy od wybranej odmiany.
Czy można siać marchew jesienią?
Tak, można wykonać siew ozimy. Przypada on na listopad lub grudzień. Chroni to rośliny przed połyśnicą marchwianką.
Pielęgnacja marchwi po siewie: podlewanie, odchwaszczanie, nawożenie
Pielęgnacja marchwi jest prosta. Wymaga regularności. Podlewanie jest kluczowe. Szczególnie w okresie wschodów. Zapewnij umiarkowaną wilgotność. Unikaj nadmiernego podlewania. Największe zapotrzebowanie na wodę jest przed zbiorem. Dotyczy to około 2 miesięcy przed wykopaniem. Intensywne opady po suszy mogą pękać korzenie. Regularnie usuwaj chwasty. Można to robić ręcznie. Ściółkowanie też pomaga. Przerzedzaj siewki, gdy mają 2-3 listki. Potem kolejny raz. Zostaw 4-6 cm odstępu. Zapach wyrywanych siewek wabi połyśnicę marchwiankę. Przerzedzanie wykonuj wieczorem. Nie zostawiaj wyrwanych roślin na grządce. Spulchniaj glebę między rzędami. Marchew wymaga nawożenia potasem. Stosuj siarczan potasu lub popiół drzewny. Można używać nawozów organicznych. Kompost lub obornik stosuj z umiarem. Pamiętaj o 2-letniej przerwie po oborniku. Używaj nawozów fosforowych i potasowych. Nawozy azotowe stosuj ostrożnie. Szczególnie po roślinach motylkowatych. Można stosować nawozy naturalne jak Biohumus. Dostępne są też nawozy sztuczne do warzyw. Stosuj płodozmian. Rotacja warzyw co 3-4 lata jest zalecana. Nie sadź marchwi po warzywach korzeniowych. Dobrym sąsiedztwem jest cebula i koper. Odstraszają one szkodniki. Unikaj sadzenia obok pomidorów. Możliwa jest uprawa współrzędna z rzodkiewką.
- Regularnie podlewaj marchew, zwłaszcza podczas suszy.
- Usuwaj chwasty ręcznie lub ściółkuj grządki.
- Przerzedzaj siewki, aby rośliny miały miejsce do wzrostu.
- Stosuj nawozy potasowe i fosforowe, ograniczaj azotowe.
- Stosuj płodozmian, unikaj uprawy po warzywach korzeniowych.
- Sadź marchew obok cebuli lub kopru dla lepszej ochrony.
Szkodniki i choroby marchwi – ekologiczne metody ochrony
Marchew bywa atakowana przez szkodniki i choroby. Główny szkodnik to połyśnica marchwianka. Jej larwy niszczą korzenie. Ryją w nich dziury i korytarze. Inne szkodniki to śmietka cebulanka, mszyce, drutowce. Choroby grzybowe to alternarioza naci. Występuje też czarna zgnilizna korzeni. Bakteryjna plamistość marchwi to kolejna choroba. Możliwy jest mączniak i zgnilizna twardzikowa. Zwalczanie szkodników i chorób wymaga prewencji. Stosuj płodozmian. Unikaj uprawy po innych warzywach korzeniowych. Nie stosuj świeżego obornika. Uprawa współrzędna z cebulą lub koprem pomaga. Można stosować metody ekologiczne. Używaj naturalnych środków ochrony. Wywar z czosnku odstrasza szkodniki. Bakterie Bacillus thuringiensis są pomocne. Owady drapieżne zwalczają mszyce. Stosuj feromony do zwalczania motyla bielinka. Tablice lepowe łapią szkodniki. Możliwe są też opryski chemiczne. Stosuj je ostrożnie. Regularnie kontroluj stan roślin. Szybko reaguj na objawy chorób.
Jaki jest główny szkodnik marchwi?
Głównym szkodnikiem marchwi jest połyśnica marchwianka. Jej larwy uszkadzają korzenie.
Jakie choroby atakują marchew?
Marchew atakują choroby grzybowe. Należą do nich alternarioza naci, czarna zgnilizna korzeni. Występuje też bakteryjna plamistość marchwi.
Zbiór i przechowywanie marchwi na zimę
Termin zbioru marchwi zależy od odmiany. Wczesne odmiany zbiera się po 50-60 dniach. Późne odmiany dojrzewają 70-80 dni. Odmiany jesienne potrzebują 90-100 dni. Dojrzałą marchew zbiera się po 100-120 dniach. Korzenie marchwi dojrzewają zwykle po 70-80 dniach od wysadzenia. Zbiór odmiany Amsterdamska następuje po 80 dniach. Odmiany wczesne zbiera się od czerwca. Późne odmiany wykopuje się w październiku. Zbiór przeprowadź w słoneczny dzień. Ziemia powinna być sucha. Unikaj uszkodzeń korzeni. Uszkodzone łatwiej gniją. Marchew najlepiej przechowuje się w chłodnym miejscu. Idealna jest wilgotna piwnica. Można przechowywać ją w lodówce. Optymalna temperatura przechowywania to 0-1°C. Wilgotność powietrza powinna wynosić 90-95%. Przed przechowywaniem susz marchew 4-6 godzin. Można ją przechowywać w workach z piaskiem. Zapewnia to odpowiednią wilgotność. Przechowywanie w kopcach ziemnych też jest możliwe.
Kiedy zbierać marchew?
Termin zbioru zależy od odmiany. Wczesne odmiany zbieramy po 50-60 dniach. Późne po 70-80 dniach. Dojrzałą marchew zbiera się po 100-120 dniach.
Jak przechowywać marchew na zimę?
Marchew przechowuj w chłodnej piwnicy. Temperatura powinna wynosić 0-1°C. Wilgotność powietrza 90-95%. Można ją przechowywać w piasku.
Najczęstsze błędy w uprawie marchwi i jak ich unikać
Błędy w uprawie marchwi mogą zepsuć plony. Jednym z nich jest siew na świeżym oborniku. Powoduje on zniekształcenia korzeni. Sprzyja też szkodnikom. Unikaj tego błędu. Zbyt gęsty siew to kolejny problem. Wymaga przerzedzania. Zapach wyrywanych roślin wabi połyśnicę. Mieszaj nasiona z piaskiem. Siew na zbyt dużą głębokość osłabia siewki. Siej na 1-2 cm. Niewłaściwa gleba też jest błędem. Marchew nie lubi ciężkich, zbitych gleb. Unikaj gleb kwaśnych i podmokłych. Brak płodozmianu zwiększa ryzyko chorób. Nie sadź marchwi po sobie lub innych warzywach korzeniowych. Nieregularne podlewanie szkodzi roślinom. Szczególnie w okresie wzrostu korzeni. Zapewnij stałą wilgotność. Zaniedbanie kontroli szkodników to błąd. Regularnie sprawdzaj rośliny. Reaguj szybko na objawy chorób.
- Nie stosuj świeżego obornika przed siewem marchwi.
- Przestrzegaj zalecanych odstępów między nasionami.
- Siej na odpowiednią głębokość, 1-2 cm.
- Zapewnij glebę lekką, próchniczą i przepuszczalną.
- Stosuj płodozmian, unikaj uprawy marchwi po marchwi.
- Regularnie podlewaj rośliny, zwłaszcza podczas suszy.
- Kontroluj rośliny pod kątem szkodników i chorób.
„Aby zapobiec pękaniu korzeni amsterdamskich, należy regularnie podlewać marchewkę do głębokości warstwy korzeni, szczególnie w okresach suszy. Przerwa między podlewaniem wynosi około 5 dni.”
„Przerzedzanie hybrydy jest wygodniejsze przy użyciu pęsety – kiełek marchwi jest chwytany i ostrożnie wyciągany z gleby. Następnie ziemia wokół pozostałych roślin jest lekko zgniatana.”
„Marchew 'Amsterdamska’ to wyjątkowa odmiana, która zachwyca zarówno smakiem, jak i wyglądem.”
„Jej ciemnopomarańczowe korzenie, osiągające długość około 15 cm, są kruche i soczyste, co czyni je doskonałym wyborem do soków, bezpośredniego spożycia i krótkotrwałego przechowywania.”
„Marchew Amsterdam 3 to wczesna odmiana, która zyskała uznanie ze względu na swoje doskonałe właściwości smakowe oraz uniwersalne zastosowanie w kuchni.”
„Korzenie osiągają długość około 15 cm i charakteryzują się intensywnym, ciemnopomarańczowym kolorem, kruchością oraz soczystością.”
„Terminy wysiewu marchwi są specyficzne i warto ich przestrzegać, aby uzyskać obfite plony.”
„Dla uzyskania bogatego plonu marchwi, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie gleby.”
„Marchew najlepiej rośnie w ziemi lekkiej, przepuszczalnej i dobrze spulchnionej.”
„Pamiętajmy o siewie letnim, który przypada na okres od późnego lata do wczesnej jesieni.”
„Marchew jest niezwykle ważnym produktem rolnym.”
„Spożywanie przekąsek z marchewek mini trzy razy w tygodniu znacząco zwiększa poziom karotenoidów w skórze młodych dorosłych.”
„Wyniki te sugerują, że warto promować spożywanie marchwi jako część zdrowej diety.”
„Opracowanie zbiorowe Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach”
„Autor: Anna Czarnecka”
„Opracowanie: redakcja serwisu Murator”
„Czy ten artykuł był ciekawy? Podziel się nim!”
Zobacz także:
Dodaj komentarz