Łubin żółty to cenna roślina bobowata. Wzbogaca glebę i dostarcza wartościowego białka. Dowiedz się, jak skutecznie go uprawiać. Poznaj jego wymagania i korzyści dla Twojego gospodarstwa.
Charakterystyka łubinu żółtego
Łubin żółty (Lupinus luteus) to roślina jednoroczna. Należy do rodziny bobowatych. Naturalnie rośnie w Europie Południowo-Zachodniej. Spotkasz go też w Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Roślina dorasta do 60 cm wysokości. Ma mocny system korzeniowy. Korzenie palowe sięgają 2,5 metra w głąb. System jest rozgałęziony. Posiada duże brodawki korzeniowe. Liście są dłoniaste i zielone. Wyrastają na długich ogonkach.
Kwiaty pojawiają się od czerwca do września. Mają jaskrawe kolory. Zwykle są żółte lub pomarańczowe. Zebrane są w sztywne kwiatostany. Po przekwitnięciu kwiaty brunatnieją. Kłosy zmieniają się w owłosione strąki. W strąkach znajdują się małe, owalne nasiona. Kolor nasion zależy od odmiany. Nasiona form pastewnych mają mało alkaloidów. Mają też mniej niektórych aminokwasów. Zawartość białka w nasionach łubinu żółtego jest wysoka. Przewyższa łubin wąskolistny i inne strączkowe.
Łubin żółty jest rośliną słabo plonującą w całej Polsce. Najlepiej udaje się w środkowym pasie kraju. Gorsze wyniki daje na północy i południu. Najsłabiej rośnie na terenach podgórskich i przymorskich. W Polsce uprawia się kilkanaście odmian łubinu żółtego.
Wymagania glebowe i klimatyczne
Łubin żółty ma niewielkie wymagania glebowe. Potrzebuje gleb o dobrej wilgotności. Najlepsze są gleby lekkie i przewiewne. Powinny mieć niski poziom wód gruntowych. pH gleby powinno wynosić od 5,0 do 7,0. Na glebach podmokłych, ciężkich i zbitych łubin żółty nie będzie dobrze rósł. Gleby klasy IVb-VI są mniej odpowiednie. Najgorsze są gleby klasy VI. Preferowane pH gleby to 5,5-6,5. Łubin żółty dobrze radzi sobie na glebach od IV do VI klasy. Najlepsze gleby to kompleks żytniego bardzo dobrego (klasa III). Komonica zwyczajna i seradela to inne rośliny pastewne. One też radzą sobie na słabszych glebach.
Łubin żółty jest dość odporny na niskie temperatury. Kiełkuje w temperaturze 1-3°C. Znosi przymrozki do -6°C. Wymaga dostatecznie słonecznego stanowiska. Wymaga wczesnego siewu. Siew odbywa się od połowy do końca marca. Opóźnienie siewu obniża plon. Siew do połowy kwietnia zmniejsza plon o około 20%. Łubin jest wrażliwy na niedobór wody. Szczególnie w okresie wschodów i kwitnienia. Nadmiar wody w okresie dojrzewania jest szkodliwy. Obniża plon i powoduje nadmierne rozgałęzianie.
Jakie są optymalne wymagania glebowe dla łubinu żółtego?
Łubin żółty preferuje gleby lekkie i przepuszczalne. Idealny odczyn pH wynosi 5,0-7,0. Unikaj gleb ciężkich i podmokłych.
Nawożenie łubinu żółtego
Łubin żółty korzysta z azotu z powietrza. Dzieje się to dzięki bakteriom brodawkowym. Nawożenie azotem jest zazwyczaj zbędne. Uprawa wzbogaca glebę o 50-70 kg azotu na hektar. Resztki pożniwne mogą dostarczyć 60-90 kg azotu na hektar. Po siewie łubinu w glebie zostaje 30 kg azotu. To z samych resztek pożniwnych. Po przyoraniu całych roślin jest to 74 kg azotu.
Nawożenie fosforowo-potasowe jest ważne. Można je stosować jesienią lub wiosną. Zalecane dawki to 50-70 kg/ha P2O5. Potasu stosuje się 70-90 kg/ha K2O. Dla plonu 2,0 t/ha zaleca się 200 kg/ha nawozu POLIFOSKA® 5. Dla plonu 2,5 t/ha potrzebne jest 250 kg/ha POLIFOSKA® 5. Zalecane dawki nawozów kompleksowych są efektywne. Stosuj nawozy z pełnym stosunkiem P:K. Przykładem jest POLIFOSKA® 4 lub POLIFOSKA® 5. Na słomie zbóż bogatej w potas można użyć POLIFOSKA® 6. Na słabych stanowiskach stosuje się 15-20 kg/ha azotu. Powinien być w formie amonowej. Nie stosuj saletry amonowej, mocznika, saletrzaku bezpośrednio na łubin.
Nawożenie fosforem, potasem i magnezem zwiększa odporność. Rośliny są bardziej odporne na choroby i stres wodny. Nawożenie wpływa na jakość nasion. Zwiększa zawartość białka i węglowodanów. Bor i molibden są kluczowe. Mają znaczenie dla kwitnienia i jakości nasion.
Dokarmianie dolistne
Dokarmianie dolistne jest skuteczne. Dotyczy głównie magnezu i mikroskładników. Stosuj łącznie do 5 kg siarczanu magnezu. Dodaj mikroskładniki na 100 litrów wody. Przy opryskach stosuj bor. Dawka to 50 g boru na hektar. Stosuj go wielokrotnie. Opryski wykonuje się od fazy 7-8 liści. Kończy się przed kwitnieniem. Regulatory wzrostu stosuj dwukrotnie. Zapobiega to wyleganiu roślin.
| Składnik | Ilość pobierana na 1 t nasion (kg) |
|---|---|
| Azot (N) | 65‑90 |
| Fosfor (P2O5) | 18 |
| Potas (K2O) | 33‑40 |
| Wapń (CaO) | 10‑15 |
| Magnez (MgO) | 6‑8 |
| Siarka (S) | 4 (lub 10 SO3) |
Uprawa łubinu żółtego krok po kroku
Uprawa łubinu żółtego nie jest skomplikowana. Roślina nie jest bardzo wymagająca. Wybierz odpowiednie stanowisko. Powinno być słoneczne. Gleba powinna być przepuszczalna. Odczyn pH 5-6 jest optymalny. Unikaj gleb ciężkich i podmokłych. Najlepszymi przedplonami są zboża. Pszenica i żyto dobrze się sprawdzają. Nie sadź łubinu po roślinach motylkowatych. Unikaj też okopowych. Siew po ziemniakach może sprzyjać chorobom. Może wystąpić zgorzel siewek.
Siew i wybór odmiany
W Polsce dostępnych jest 8 odmian łubinu żółtego. Dwie odmiany wyróżniają się pozytywnie: Puma i Diament. Odmiana Goldeneye jest jedną z najsłodszych. Została nagrodzona w 2020 roku. Wybór odmiany zależy od warunków siedliskowych. Zależy też od potrzeb użytkowych. Warto wybrać kwalifikowany materiał siewny. Znasz wtedy parametry nasion.
Optymalny termin siewu to 1-10 kwietnia. Odradza się siew przed 20-25 marca. Wymaga płytkiego siewu. Głębokość powinna wynosić 2-3 cm. Rozstaw między rzędami to 20-30 cm. Norma wysiewu to 90-100 nasion/m2. To dla odmian tradycyjnych. Dla odmian samokończących to 110-115 nasion/m2. Ilość wysiewu wynosi 120-200 kg/ha. Optymalna obsada to 90-100 roślin/m2. Łubin biały sieje się głębiej, do 5 cm. Łubin wąskolistny i żółty do 4 cm.
Kiedy najlepiej siać łubin żółty?
Optymalny termin siewu łubinu żółtego przypada między 1 a 10 kwietnia. Wymaga wczesnego siewu, najlepiej od połowy do końca marca.
Zaprawianie nasion
Przed siewem warto zaprawić nasiona. Stosuje się preparaty przeciwgrzybowe. Działają też przeciwbakteryjnie. Odstraszają również szkodniki. Dobrze jest zaprawić nasiona nitraginą. Dodaj też molibdenian amonu. Szczepionka nitragina jest ważna. Stosuje się ją szczególnie na stanowiskach o pH poniżej 5,0. Początek wiązania azotu następuje w fazie 2-3 liści. Proces kończy się po kwitnieniu. Zaniechanie szczepienia obniża potencjał wiązania azotu. Niewłaściwe wykonanie też ma taki skutek.
Ochrona i pielęgnacja
Ważne jest odchwaszczanie stanowiska. Szczególnie w początkowej fazie rozwoju. Stosuj herbicydy odpowiednie dla łubinu. Mechaniczne uprawy pożniwne są korzystne. Chronią przed zachwaszczeniem. Łubin żółty jest podatny na choroby. Typowe choroby to antraknoza, mączniak prawdziwy, szara pleśń. Występują też rdza i fuzaryjna zgorzel łubinu. Zagrożeniem są też wirusy. Wirus wąskolistności łubinu jest jednym z nich. Szkodniki to ślimaki, śmietki, mszyce. Oprzędziki i rolnice też atakują łubin.
- Zapraw nasiona preparatami przeciwgrzybowymi.
- Szczep nasiona nitraginą na kwaśnych glebach.
- Odchwaszczaj łan, zwłaszcza na początku wzrostu.
- Stosuj opryski na szkodniki i choroby w razie potrzeby.
Znaczenie łubinu żółtego w rolnictwie
Łubin żółty ma wiele zastosowań. Jest uprawiany na zielonkę. Służy jako zielony nawóz. Pozyskuje się z niego nasiona przemysłowe. Używa się ich też konsumpcyjnie i na paszę. Łubin ma wartości prozdrowotne dla gleby. Poprawia jej strukturę. Wpływa korzystnie na stosunki powietrzno-wodne. Przyoranie resztek pożniwnych wzbogaca glebę. Odpowiada to 18-20 ton obornika na 1 ha.
Siew łubinu przerywa płodozmian. Jest korzystny dla upraw następczych. Obniża nawożenie azotowe dla kolejnej rośliny. Plony zbóż po łubinie mogą wzrosnąć. Zwyżka plonów wynosi średnio 0,5-1 t/ha. W wieloleciu siew łubinu poprawia sytuację finansową gospodarstw. Areał zasiewu łubinów w Polsce przekroczył 170 tysięcy hektarów. Łubin wąskolistny dominuje w zasiewach. Łubin biały i żółty zajmuje ponad 26 tys. ha.
Dlaczego warto włączyć łubin żółty do płodozmianu?
Łubin żółty poprawia żyzność gleby. Wzbogaca ją w azot. Przerywa cykl chorób i szkodników. Może zwiększyć plony roślin następczych.
Łubin jako źródło białka
Nasiona łubinu żółtego zawierają dużo białka. Zawartość białka sięga nawet 50%. Łubin jest dobrym zamiennikiem soi. Szczególnie w regionach o trudnych warunkach uprawowych. Odmiany słodkie mają niską zawartość alkaloidów. Nadają się na ziarno i paszę. Odmiany gorzkie stosuje się głównie jako nawóz zielony. Zawartość alkaloidów w łubinach żółtych wynosi około 0,01%. Odmiana Diament ma najmniejszą zawartość. Wynosi ona 0,017%.
Łubin miododajny
Łubin może być źródłem pożywienia dla pszczół. Produkuje nektar i pyłek. Gatunki łubinu różnią się miododajnością. Łubin wąskolistny i biały są bardziej miododajne. Łubin żółty jest mniej miododajny. Warunki atmosferyczne i glebowe wpływają na wydzielanie nektaru. Uprawa łubinu wspiera populację pszczół. Jest uzupełniającym źródłem pokarmu dla owadów.
Zbiór łubinu żółtego
Zbiór łubinu następuje, gdy rośliny zaschną. Łodygi i strąki muszą być całkowicie suche. Zazwyczaj dzieje się to w drugiej połowie sierpnia. Plon nasion wynosi średnio 1,5 do 2,5 t/ha. W sezonie 2020 plon z doświadczenia wyniósł 1930 kg/ha.
Podsumowanie
Łubin żółty to roślina o wielu zaletach. Ma niewielkie wymagania glebowe. Poprawia strukturę gleby. Wzbogaca ją w azot. Jest cennym źródłem białka. Może być uprawiany na zielonkę, nawóz zielony lub nasiona. Wymaga wczesnego siewu. Potrzebuje odpowiedniego nawożenia fosforowo-potasowego. Dokarmianie dolistne jest korzystne. Odpowiedni dobór odmiany i ochrona przed chorobami są kluczowe. Uprawa łubinu wspiera bioróżnorodność. Jest korzystna dla ekosystemu ogrodu.
Zobacz także:
Dodaj komentarz