Fasola szparagowa to popularne warzywo w polskich ogrodach. Ceni się ją za smak, wartości odżywcze i łatwość uprawy. Dowiedz się, jakie odmiany wybrać i jak zapewnić sobie obfite zbiory.
Czym jest fasola szparagowa?
Fasola szparagowa to odmiana fasoli zwyczajnej. Łacińska nazwa to Phaseolus vulgaris. Różni się od innych fasoli delikatnym miąższem strąków. Strąki są soczyste i nie mają twardych włókien. Brakuje im też pergaminowych przegród. Specjalnie wyselekcjonowane odmiany mają bardzo delikatne strąki. Są one cenione na całym świecie.
Wartości odżywcze fasoli szparagowej
Fasola szparagowa to magazyn witamin. Zawiera też wiele przydatnych pierwiastków. Nasiona fasoli szparagowej mają dużo białka. Są cennym źródłem witamin i minerałów. W fasoli znajdziesz wapń, magnez i fosfor. Jest też żelazo, potas, fluor, miedź i mangan. Fasola szparagowa zawiera witaminę A i kwas foliowy. Ma witaminy z grupy B, witaminę C i K. Zawiera β-karoten i błonnik pokarmowy. Fasolka jest lekkostrawna i niskokaloryczna. Ma niski indeks glikemiczny (IG 2,7). Pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu. Zmniejsza ryzyko miażdżycy. Zawiera przeciwutleniacze (flawonoidy). Chroni przed wolnymi rodnikami. Może opóźniać starzenie. Szparagi uważa się za produkt dietetyczny. Są bogate w witaminy i minerały.
Ile kalorii ma fasola szparagowa?
100 gramów fasoli szparagowej zawiera 288 kcal. Wartość kaloryczna suchych nasion jest wyższa. 100 g suchych nasion fasoli to 330 kcal.
Fasola szparagowa zawiera witaminę A, kwas foliowy, witaminy z grupy B, witaminę C i K. Jest też źródłem β-karotenu.
Rodzaje fasoli szparagowej: Karłowe i Tyczne
Odmiany fasoli szparagowej różnią się kształtem i kolorem. Dzielą się głównie na dwa typy. Są to odmiany karłowe i tyczne. Odmiany karłowe dorastają do 50-60 cm. Nie wymagają one podpór. Rośliny krzewiaste nie potrzebują przerzedzania. Lubią dużo wody. Odmiany tyczne (pnące) osiągają wysokość do 3 metrów. Niektóre mogą dorastać do 4-5 metrów. Wymagają one mocnych podpór. Wysokie szparagi należy przywiązać do podpór. Odmiany kręcone ozdabiają ogród. Mają długie kręcone winorośle. Okres wegetacji odmian karłowych to 60–90 dni. Odmiany tyczne potrzebują 70–100 dni. Plony z 10 m² wynoszą 7-14 kg dla odmian karłowych. Dla odmian tycznych to 15-20 kg.
Popularne odmiany fasoli szparagowej
Odmiany fasoli szparagowej mają różne kolory strąków. Spotyka się odmiany zielone, żółte i fioletowe. Odmiany żółte mają bardziej delikatny smak. Zielone mają smak bardziej wyrazisty. Fasolka zielona jest bogatsza w witaminę A. Ma też więcej kwasu foliowego niż żółta. Fioletowe fasolki są rzadsze na rynku. Odmiana Purple Queen ma fioletowe strąki. Odmiany bez błonnika mają wysoką wydajność. Są cenione w gotowaniu. Odmiany cukru mają delikatny smak. Brakuje im grubych włókien. Rośliny są odporne na choroby i złą pogodę.
Odmiany karłowe
Odmiany karłowe dojrzewają bardziej równomiernie. Są łatwe w uprawie. Popularne odmiany karłowe to Bali i Elektra. Wymienia się też Galopkę i Złotą Saxa. Inne popularne to Ibiza, Dakota, Gracja i Aga. Odmiana 'Bona’ dojrzewa 55-65 dni po wysiewie. Jej krzewy mają około 40 cm. Strąki 'Bona’ mają długość 15 cm. Odmiana 'Słodka odwaga’ dojrzewa w 41-50 dni. Rośliny mają około 40 cm. Strąki są jasnożółte. Odmiana 'Neringa’ owocuje po 55 dniach. Strąki osiągają do 16 cm. Jest odporna na warunki klimatyczne. Odmiana 'Pencil Pod Black Wax’ dojrzewa po 60-65 dniach. Ma jasnożółte strąki i czarną fasolę.
Odmiany takie jak Sachs i Bona są wszechstronne. Są też odporne. Odmiana 'Kopalnia złota’ dojrzewa po 55 dniach. Daje plony około 800 g z krzewu. Strąki są słodkie. Jej krzewy są pionowe i mocne. Odmiana 'Mascotte’ dojrzewa w 50 dni. Strąki mają długość 15 cm. Można ją uprawiać na balkonie.
| Odmiana karłowa | Czas dojrzewania | Wysokość krzewu | Długość strąków |
|---|---|---|---|
| Bona | 55-65 dni | ~40 cm | ~15 cm |
| Słodka odwaga | 41-50 dni | ~40 cm | |
| Neringa | 55 dni | do 16 cm | |
| Pencil Pod Black Wax | 60-65 dni | ~20 cm | |
| Kopalnia złota | 55 dni | pionowa | |
| Mascotte | 50 dni | ~15 cm |
Odmiany tyczne
Odmiany tyczne wymagają podpór. Popularne odmiany tyczne to Goldmarie i Gazella. Warto uprawiać Hilds Neckarkonigin i Blauhilde. Odmiana 'Blauchild’ (Blauhilde) może dorastać do 4 metrów. Daje plon do 110 dni sezonu. Odmiana 'Niebieskie jezioro’ dojrzewa po 50 dniach. Strąki mają 16 cm. Są jasnozielone. Odmiana 'Kentucky Blue Pole’ dojrzewa po 65 dniach. Strąki osiągają do 20 cm. Krzewy są wysokie, powyżej 250 cm. Odmiana 'Fakir’ ma strąki do 50 cm. Długość liany to do 300 cm. Preferuje uprawę w cieple. Odmiana 'Spaghetti’ daje około 5 kg plonu. Strąki mają do 55 cm. Miąższ jest delikatny. Odmiana 'Fortex’ dojrzewa po 75-80 dniach. Ma długie strąki 20-30 cm. Nadaje się do długiego przechowywania. Odmiana 'Szparagi w czerwonych strąkach’ ma strąki do 80 cm. Jest atrakcyjna wizualnie. Odmiana 'Asparagus Yardlong’ ma strąki do 80 cm. Rośliny osiągają do 4 metrów. Jest łatwa w uprawie.
Fasola Vigna zawiera dużo witamin A i B. Ma też wapń i żelazo. Odmiany Vigna pochodzą z Azji i Indii. Egzotyczne odmiany fasoli Vigna stają się popularne w ogrodach.
| Odmiana tyczna | Czas dojrzewania | Wysokość | Długość strąków | Plon |
|---|---|---|---|---|
| Blauchild (Blauhilde) | do 110 dni sezonu | do 4 m | ||
| Niebieskie jezioro | 50 dni | 16 cm | ||
| Kentucky Blue Pole | 65 dni | >250 cm | do 20 cm | |
| Fakir | do 300 cm | do 50 cm | ||
| Spaghetti (Vigna) | ~40 dni (od wykiełkowania) | do 55 cm | ~5 kg | |
| Fortex | 75-80 dni | 20-30 cm | ||
| Szparagi w czerwonych strąkach | do 80 cm | |||
| Asparagus Yardlong | do 4 m | do 80 cm | ||
| Pearl Queen | do 20 cm |
Jakie są główne typy fasoli szparagowej?
Główne typy fasoli szparagowej to odmiany karłowe i tyczne. Karłowe są niższe i nie wymagają podpór. Tyczne są wysokie i potrzebują wsparcia.
Tak, kolor strąków wpływa na smak. Odmiany żółte mają delikatniejszy smak. Zielone są bardziej wyraziste. Fioletowe są rzadsze.
Wybór odmiany do uprawy
Jak wybrać odmianę fasoli szparagowej? Zwróć uwagę na odporność na choroby i złą pogodę. Wybieraj odmiany dostosowane do klimatu. W Rosji zaleca się uprawę w szklarni. Kup nasiona odporne na niekorzystne warunki. Odporność na choroby i warunki pogodowe jest kluczowa. Odmiany takie jak Butter King, Sachs i Bona są najbardziej wszechstronne. Są też odporne. Kędzierzawe odmiany ozdabiają ogród. Odporność na ciepło i suszę cechuje odmiany typu tepari. Sadź odmiany odporne na ciepło na południu. Wybór odmiany zależy też od metody uprawy. Można uprawiać na otwartym terenie, w szklarni lub na balkonie.
Uprawa fasolki szparagowej w ogrodzie
Uprawa fasoli szparagowej jest stosunkowo łatwa. Nagroda w postaci obfitych zbiorów jest warta wysiłku. Fasola to roślina ciepłolubna. Jest wrażliwa na przymrozki. Nasiona kiełkują w temperaturze około 10-11°C. Wschody pojawiają się po 8-10 dniach. Optymalna temperatura kiełkowania to 15-18°C. Optymalna temperatura do rozwoju to 20-25°C. Fasolka nie znosi zastoju wody. Nie lubi miejsc zacienionych. Preferuje grządki w pełnym słońcu. Sadzenie fasoli w słonecznych miejscach jest ważne. Stanowisko powinno być osłonięte od wiatrów.
Przygotowanie gleby
Gleba dla fasoli szparagowej powinna być ciepła. Musi być próchnicza i żyzna. Powinna mieć dobre stosunki wodno-powietrzne. Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny. Może być też zbliżony do obojętnego. pH nie może być niższe od 5,5. Optymalne pH to 6,0-7,0. Unikaj uprawy na glebach lekkich. Nie sadź tam, gdzie jest wysoki poziom wód gruntowych. Przed siewem warto zasilić glebę. Użyj obornika lub kompostu. Nawoź gleby próchnicą lub kompostem przed sadzeniem. Fasolkę sieje się w pierwszym lub drugim roku po zastosowaniu obornika. Dodaj popiołu lub mąki dolomitowej w glebie kwaśnej.
Kiedy i jak wysiewać fasolę szparagową?
Siew fasoli przeprowadza się od drugiej połowy maja. Można siać do połowy lipca. Nasiona wysiewa się wprost do gruntu. Zrób to od końca maja i w czerwcu. Ziemia powinna być ciepła i wilgotna. Sadzenie po ustąpieniu ostatnich przymrozków jest kluczowe. Zwykle jest to od końca maja do początku czerwca. W cieplejszych rejonach siew jest możliwy wcześniej. Może być już na początku kwietnia. W chłodniejszych miejscach siej w drugiej połowie kwietnia. Można też siać na początku maja. Kluczowa jest temperatura gleby. Powinna być powyżej 10°C przez kilka dni. Rośliny siewa się od maja do końca lipca. Można wysiewać co 10 dni. Uprawa pod osłonami jest możliwa od kwietnia. Przyspieszony zbiór jest możliwy. Przygotuj sadzonki wcześniej. Kiełkują w około tydzień w temperaturze 20°C. Sadzonki wysadź do gruntu pod koniec kwietnia. Możesz to zrobić na początku maja. Sprawdź pogodę przed wysadzeniem. Sadź fasolę na kilka rat. Zachowaj dwutygodniowe odstępy. Wydłuży to czas zbioru.
Jak gęsto siać fasolę szparagową? Wysiewaj w rzędach co 40–50 cm. Nasiona w rzędzie powinny być co 8–10 cm. Odległość między nasionami to 6–10 cm. Na glebach cięższych siej gniazdowo. Umieść 2-3 nasiona co 20-30 cm. Głębokość siewu to 4–6 cm. Dla odmian tycznych odstępy rzędów to 50–60 cm. Wysiewaj w rzędach co 40–45 cm. W rzędzie siej gniazdowo. Daj 3–5 nasion co 8–10 cm. Roślinę wysiewa się w rzędach lub gniazdowo. Wybieraj gleby dobrze nasłonecznione.
Unikaj uprawy na glebach zbyt lekkich. Nie sadź w miejscach o wysokim poziomie wód gruntowych. Nie sadź obok fasolki innych warzyw. Może to wpłynąć na kiepski wzrost. Unikaj zbyt wysokiego zasolenia gleby.
Pielęgnacja fasoli szparagowej
Fasola podczas wzrostu wymaga nawadniania. Warzywo jest wrażliwe na niedobór wody. Podlewanie jest ważne. Szczególnie w dni suche i upalne. Podlewaj rano lub wieczorem. Zaleca się podlewanie rano. Podlewaj 2–3 razy w tygodniu. Użyj 10–15 litrów wody na metr kwadratowy. Regularne podlewanie i nawożenie zwiększa plon. Po wzejściu roślin spulchnij międzyrzędzia. Zrób to też przed kwitnieniem. Do momentu zakrycia międzyrzędzi odchwaszczaj. Regularne odchwaszczanie jest ważne. Poluzowuj glebę. Stosuj nawozy bezchlorkowe. Powinny być bogate w mikroelementy. W początkowym okresie wzrostu użyj nawozów wieloskładnikowych. Nawożenie jest potrzebne. Stosuj mniejsze dawki. Kolonie bakterii brodawkowych wiążą azot.
Ochrona przed szkodnikami jest ważna. Stosuj naturalne metody. Użyj oprysków wodą z mydłem. Skuteczne są też opryski z czosnku. Choroby fasoli to antraknoza i bakterioza obwódkowa. Może wystąpić fuzarioza. Szkodniki to przędziorek chmielowiec. Spotyka się strąkowca fasolowego i mszyce.
Podpory dla fasoli tycznej
Odmiany tyczne wymagają podpór. Stosowanie podpór jest konieczne. Rośliny wymagają podpór typu paliki. Można użyć siatki lub tyczek. Sprawdzą się też treliaże. Stosowanie podpór dla wysokich odmian jest kluczowe.
Zbiór fasoli szparagowej
Zbiór rozpoczyna się około 60-70 dni po posadzeniu. Pierwsze strąki karłowych odmian dojrzewają po 60-70 dniach. Zbiór fasoli zaczyna się od połowy lipca. Zbieraj co 3–5 dni. Okres zbiorów trwa od lipca do września. Może trwać do późnej jesieni. Zbieraj do pierwszych przymrozków. Strąki należy zbierać, gdy są młode i delikatne. Powinny mieć długość 10-15 cm. Zbiory przeprowadza się, gdy strąki są wykształcone. Nie mogą jeszcze pękać. Zbiór regularny pobudza dalszy wzrost. Zbiera się sukcesywnie co kilka dni. To pobudza fasolę do tworzenia kolejnych plonów. Zbieraj wczesnym rankiem lub wieczorem. Po deszczu nie zrywaj mokrych strąków.
Przechowywanie fasolki szparagowej
Fasolka szparagowa można przechowywać zimą. Przechowuj w formie przetworów lub mrożonek. Przechowywanie w lodówce trwa około 3-5 dni. Można mrozić fasolę. Czas mrożenia to do 12 miesięcy. Przechowuj mrożoną fasolkę w temperaturze -18°C. Można też suszyć fasolę. Wykorzystaj przetwory na zimę. Zrób sałatki, leczo, kiszoną fasolkę. Możesz też zrobić marynowaną.
Surowe ziarna fasoli zawierają toksyny. Ulegają zniszczeniu podczas obróbki cieplnej.
Podsumowanie
Fasola szparagowa jest popularnym warzywem. Ma wiele wartości odżywczych. Wybór odmiany zależy od warunków i preferencji. Uprawa wymaga słonecznego stanowiska i żyznej gleby. Regularne podlewanie i pielęgnacja są ważne. Zbiór dojrzałych strąków na czas zapewnia ciągłość plonowania. Można przechowywać fasolę na wiele sposobów. Fasola jest smaczna i zdrowa. Warto mieć ją w ogrodzie.
Dobrze opracowany artykuł, który w przystępny sposób prezentuje podstawowe informacje dotyczące uprawy fasoli szparagowej. – Piotr Zieliński
Artykuł stanowi dobry punkt wyjścia dla osób rozpoczynających uprawę fasoli szparagowej. – Ewa Wiśniewska
Artykuł jest dobrze zorganizowany i zawiera wiele praktycznych wskazówek. – Katarzyna Kwiatkowska
Autor artykułu w sposób kompleksowy przedstawił najważniejsze aspekty uprawy fasoli szparagowej. – Jan Kowalski
Zwrócenie uwagi na różnice między fasolą tyczkową a krzaczastą jest szczególnie cenne. – Maria Wiśniewska
Moja rodzina ją uwielbia, tej rośliny nie może zabraknąć w moim ogrodzie. – Autor z PoradnikOgrodniczy.pl
Wystarczy kilka krzaków, aby mieć świeżą fasolkę przez całe lato. – Autor z PoradnikOgrodniczy.pl
Zobacz także:
- Uprawa fasoli w ogrodzie – kompleksowy poradnik
- Fasola – wszechstronne warzywo strączkowe
- Fasolka szparagowa – jak uprawiać, by cieszyć się obfitymi zbiorami?
- Uprawa i przechowywanie fasoli: Skuteczne metody ochrony przed szkodnikami
- Robaki w fasoli – jak rozpoznać szkodniki i skutecznie się ich pozbyć?
Dodaj komentarz