Rabarbar ogrodowy to roślina wieloletnia, ceniona za swoje kwaskowate łodygi. Jest łatwy w uprawie i doskonale nadaje się na działkę. Dowiedz się, jak go sadzić, pielęgnować i kiedy zbierać. Poznaj jego właściwości i zastosowania w kuchni.
Czym jest rabarbar? Warzywo czy owoc?
Rabarbar należy do rodziny rdestowatych. Botanicznie to warzywo. Jadalne są jego mięsiste łodygi. Liście zawierają dużo kwasu szczawiowego. Są one niebezpieczne do spożycia. W kuchni rabarbar często uważa się za owoc. Stosuje się go w słodkich deserach. Instytuty ogrodnictwa potwierdzają jego warzywny charakter.
Czy rabarbar to warzywo czy owoc?
Rabarbar botanicznie jest warzywem. Jadalne są tylko jego łodygi. W kuchni używa się go jak owocu do deserów.
Rabarbar pochodzi z Azji Środkowej. Jego korzenie sięgają Chin i Tybetu. Pierwotnie używano go jako surowiec do leków. Pierwsza wzmianka o nim pojawiła się około 3 tysiące lat p.n.e. W Chinach stosowano go w medycynie naturalnej od ponad 5000 lat. Do Europy dotarł Jedwabnym Szlakiem. Ceniono go bardziej niż cynamon. W XVIII wieku zaczęto go hodować w Europie. W Polsce i Europie hoduje się go od XVIII wieku. Dorosła roślina osiąga do 1 metra szerokości. Może mieć do 1,5 metra wysokości. Nadziemne pędy osiągają do 1,5 metra wysokości.
Odmiany rabarbaru uprawiane w Polsce
Znanych jest około 30 odmian rabarbaru. Dzielą się one na kulturalne i dekoracyjne. W Polsce uprawia się kilka popularnych odmian. Są to 'Hosera’, 'Karpow Lipskiego’ i 'Wiśniowy’. Inne znane odmiany to 'Malinowy’ i 'Queen Viktoria’. Warto wymienić też 'Holsteiner Blut’. Odmiana 'Victoria’ osiąga długość do 70 cm. Jej łodygi ważą do 250 g. Okres wegetacyjny wczesnych odmian wynosi do 30 dni. Odmiana 'Cicha Sympatia’ lubi wilgoć. Jest wrażliwa na światło. Odmiany dekoracyjne mogą osiągać do 4 metrów wysokości.
Jakie są popularne odmiany rabarbaru?
Popularne odmiany w Polsce to 'Hosera’, 'Karpow Lipskiego’, 'Wiśniowy’, 'Malinowy’, 'Queen Viktoria’ i 'Holsteiner Blut’.
Jak uprawiać rabarbar w ogrodzie?
Rabarbar ogrodowy to roślina mało kłopotliwa. Jest doskonała do uprawy na działce. Rabarbar jest rośliną wieloletnią. Zimuje w gruncie bez problemów. Wytrzymuje mrozy do -10°C. Pąki wytrzymują ujemne temperatury wiosną. Na jednym stanowisku rośnie nawet do 15 lat. Rabarbar jest byliną wieloletnią.
Stanowisko i gleba dla rabarbaru
Rabarbar lubi miejsca słoneczne. Dobrze rośnie też w lekkim cieniu. Potrzebuje co najmniej 4–6 godzin słońca dziennie. Najlepiej rośnie na glebach żyznych. Lubi gleby próchnicze i wilgotne. Preferuje gleby o odczynie zasadowym do lekko kwaśnego. Optymalne pH gleby to 6,0–7,0. Najlepsza ziemia dla rabarbaru jest żyzna i głęboka. System korzeniowy jest głęboki. Wymaga to głębokiego przygotowania gleby. Rabarbar nie lubi gleb przesuszających się. Unikaj też gleb podmokłych. Gleby gliniaste z zastoinami wody szkodzą roślinie. Mogą powodować gnicie karpy.
Sadzenie rabarbaru: kiedy i jak?
Rabarbar najczęściej hoduje się z sadzonek. Można go też siać z nasion. Idealny czas sadzenia to marzec. Można sadzić także we wrześniu i październiku. Sadzenie wiosenne (marzec–kwiecień) jest popularne. Jesienne sadzenie (wrzesień–październik) pozwala roślinie ukorzenić się przed zimą. Nasiona sieje się na przełomie marca i kwietnia. Można siać je też w sierpniu i wrześniu. Nasiona wkłada się do ziemi do 2 cm głębokości. Siewki przesadza się, gdy mają 2-3 listki. Sadzonki sadzi się do 30 cm głębokości. Rozstawa powinna wynosić 1 x 1 metr. Odległość między roślinami to 1,2–1,5 metra. Sadzonki 4-6 letnie ważą 250-300 g. Mają 2-3 pąki liściowe. Sadzonki 2-3 letnie mają 1-2 pąki. Przed sadzeniem nawodnij glebę. Nawieź ją kompostem lub obornikiem.
Kiedy sadzić rabarbar?
Rabarbar najlepiej sadzić wiosną w marcu lub jesienią we wrześniu/październiku.
Pielęgnacja rabarbaru: podlewanie, nawożenie i usuwanie kwiatostanów
Rabarbar ogrodowy jest wrażliwy na brak wilgoci. Wymaga regularnego podlewania. Podlewaj obficie rabarbar. Zapobiega to włóknieniu ogonków. Regularnie podlewaj w czasie suchej wiosny. Wyściółkuj glebę wokół roślin. Zachowa to wilgotność i ograniczy chwasty. Rabarbar wymaga regularnego nawożenia. Najlepiej sprawdzają się nawozy organiczne. Stosuj kompost lub obornik. Dawka obornika to 6–8 kg na m². Dawka kompostu to 10–15 kg na m². Nawożenie organiczne stosuj co 3–4 tygodnie. Dokarmianie mocznikiem jest korzystne. Wpływa na zmniejszenie kwasu szczawianowego. Przez 3 lata konieczne jest nawożenie potasem i azotem. Zasilaj glebę obornikiem i nawozami azotowymi. Rób to co dwa tygodnie. Ważne jest odchwaszczanie rabarbaru. Regularnie usuwaj chwasty. Usuwaj kwiatostany od momentu pojawienia się. Obcinaj je krótko. Zapobiega to osłabianiu rośliny. Skupia energię na łodygach.
- Regularnie podlewaj rabarbar, zwłaszcza w suszy.
- Wyściółkuj glebę, aby utrzymać wilgoć.
- Stosuj nawozy organiczne, np. kompost.
- Dokarmiaj roślinę nawozami azotowymi.
- Usuwaj pędy kwiatostanowe, gdy się pojawią.
- Regularnie odchwaszczaj grządki z rabarbarem.
Uprawa rabarbaru przez lata: rozmnażanie i odmładzanie
Rabarbar może rosnąć nawet do 15 lat na jednym stanowisku. Na jednym stanowisku można go uprawiać przez 10-12 lat. Rozmnażanie rabarbaru odbywa się przez podział karp. Wykop karpy co pięć lat. Pozwala to odmłodzić roślinę. Zwiększa to przyszłe plony. Sadzenie z podziału karp wykonaj wiosną lub jesienią.
Zbiór rabarbaru: kiedy i jak zbierać łodygi?
Zbiór rabarbaru jest ograniczony. Trwa do końca czerwca. Czasem można zbierać do połowy lipca. Później roślina gromadzi więcej szczawianów. Smak może stać się gorzki. Rabarbar można zbierać już wiosną. Idealny moment to przełom kwietnia i maja. Zbiera się łodygi w drugim roku po posadzeniu. Najlepsze plony są w piątym roku. Ogonki liściowe powinny mieć co najmniej 25 cm długości. Najlepsze są łodygi liczące 3-5 tygodni. Zbyt długie czekanie na zbiór szkodzi. Powoduje twardnienie i goryczkę ogonków. Starsze liście zawierają więcej szczawianów. Są one niezdrowe.
Kiedy zbierać rabarbar?
Rabarbar najlepiej zbierać od kwietnia do końca czerwca. Idealny moment to przełom kwietnia i maja.
Profesjonaliści zalecają wykręcanie liści. Nie powinno się ścinać rabarbaru nożem. Delikatne wykręcanie jest lepsze. Zostaw zawsze przynajmniej ⅓ liści. Pozwoli to roślinie dalej rosnąć. Roślina zgromadzi energię na kolejne sezony. Zbierać można do mrozów. Trzeba to robić oszczędnie. Unikaj używania noża do zbioru. Preferuj wykręcanie liści. Liście rabarbaru nie są jadalne. Zawierają wysokie stężenie szczawianów. Odciąć liście od łodyg po zbiorze. Wyrzuć je do kompostu.
Właściwości zdrowotne i zastosowanie rabarbaru
Rabarbar ma wiele cennych składników odżywczych. Rabarbar jest bogaty w witaminy. Zawiera witaminy A, C, K, E i witaminy z grupy B. Obfituje w fosfor, sód i magnez. Znajdziemy w nim żelazo, błonnik i kwas foliowy. Zawiera wapń, potas i antocyjaniny. Właściwości rabarbaru to bogactwo witaminy K i C. Jest też dobrym źródłem błonnika.
Składniki odżywcze i kaloryczność
Spożycie 10 dag rabarbaru dostarcza około 20 kcal. Zawartość kalorii to 21 kcal na 100 g. Indeks glikemiczny wynosi 15. Rabarbar jest niskokaloryczny.
| Składnik odżywczy (100 g surowego rabarbaru) | Ilość |
|---|---|
| Kalorie | 21 kcal |
| Witamina C | 8 mg |
| Wapń | 86 mg |
| Żelazo | 0,22 mg |
| Potas | 288 mg |
Lecznicze działanie rabarbaru
Właściwości lecznicze rabarbaru są cenione. Ma działanie przeciwzapalne. Działa przeczyszczająco. Jest przeciwutleniaczem. Ma właściwości antyalergiczne. Pomaga przy problemach trawiennych. Łagodzi wzdęcia. Ma właściwości estrogenne. Wspomaga leczenie zapalenia stawów. Może łagodzić ból stawów. Pomaga obniżyć poziom cholesterolu. Wspomaga układ immunologiczny. Rabarbar pomaga w obniżaniu ciśnienia krwi. Reguluje poziom cukru. Obecność rapontycyny jest ważna. Zapobiega rozwojowi komórek rakowych. Po upieczeniu wytwarza się rapontygenina. To polifenol o prozdrowotnym działaniu. W Chinach stosowano go na ból zębów. Pomagał na chorobę wrzodową i miażdżycę. Używano go przy gruźlicy i anemii. Działa hamująco na biegunki. Wspomaga trawienie. Oczyszcza organizm. Jest wykorzystywany w leczeniu otyłości. Zawiera luteinę. Wpływa ona na wzrok.
Zastosowanie rabarbaru w kuchni
Rabarbar służy głównie jako dodatek. Robi się z niego soki i kompoty. Jest spożywany z cukrem. Ogonki liściowe mają oryginalny smak. Są kwaskowate. Rabarbar można spożywać na surowo. Nadaje się do pieczenia i gotowania. Robi się z niego kompot. Jest składnikiem ciast i tart. Można przygotować syrop z rabarbaru. Warto zrobić dżem lub wino. Robi się z niego też mus i konfiturę. Nadaje się na surówkę. Roślina ma najlepszy smak do końca czerwca. Później potrawy mogą mieć gorzki posmak.
- Przygotuj kompot z rabarbaru.
- Zrób sok lub nalewkę.
- Upiecz ciasto lub tartę.
- Przygotuj dżem lub konfiturę.
- Zrób syrop rabarbarowy.
Przeciwwskazania do spożycia rabarbaru
Rabarbar zawiera kwas szczawiowy. Może on powodować kamicę nerkową. Może wypłukiwać wapń z kości. Zawiera szczawiany wapnia. Mogą one powodować problemy. Dotyczy to osób z kamicą nerkową. Dotyczy też osób z nadczynnością tarczycy. Zawiera składniki, które mogą zaszkodzić. Chodzi o osoby z chorobami nerek. Dotyczy to też chorób jelit i wątroby. Ostrożność powinny zachować osoby z niedoborem wapnia. Należy unikać spożywania zbyt często. Nie jest zalecany w dużych ilościach. Szczególnie dla kobiet w ciąży. Odradza się go kobietom karmiącym piersią. Odradza się go mężczyznom z problemami z testosteronem.
Unikaj spożywania rabarbaru przy chorobach nerek. Dotyczy to też chorób jelit i wątroby. Ogranicz spożycie przy niedoborze wapnia. Kobiety w ciąży powinny unikać nadmiernego spożycia. Konsultuj się z lekarzem w razie wątpliwości.
Choroby i szkodniki rabarbaru
Rabarbar jest narażony na choroby. Może wystąpić zgnilizna korzeni. Problem stanowi też mączniak. Wrogami rabarbaru są mszyce. Mogą pojawić się ślimaki. Stosowanie naturalnych metod pielęgnacji wzmacnia roślinę. Zdrowa roślina jest bardziej odporna.
Zobacz także:
Dodaj komentarz