Planujesz usunąć drzewa z działki rolnej? Przepisy dotyczące wycinki drzew i krzewów w Polsce bywają skomplikowane. Wymagają zazwyczaj zgłoszenia lub uzyskania specjalnego pozwolenia. Wyjaśniamy aktualne zasady i planowane zmiany na rok 2025. Dowiedz się, kiedy możesz działać bez formalności i jakie kary grożą za nielegalną wycinkę.
Podstawa prawna wycinki drzew w Polsce
Przepisy regulujące wycinkę drzew opierają się głównie na ustawie o ochronie przyrody. Ustawa pochodzi z dnia 16 kwietnia 2004 roku. Określa ona sytuacje, w których usunięcie drzewa jest możliwe. Wskazuje też przypadki wymagające zgłoszenia lub zezwolenia. Inne akty prawne również mają znaczenie. Należą do nich ustawa o lasach oraz Kodeks cywilny. Ważne są też rozporządzenia ministra środowiska. Przepisy mogą ulegać zmianom. Warto śledzić aktualności prawne.
Kiedy wycinka drzew wymaga zezwolenia lub zgłoszenia?
Usunięcie drzewa lub krzewu z nieruchomości wymaga zazwyczaj formalności. Konieczne jest uzyskanie zezwolenia lub dokonanie zgłoszenia. Decyduje o tym kilka czynników. Kluczowy jest obwód pnia drzewa. Mierzy się go na wysokości 5 cm nad ziemią. Różne gatunki mają różne limity obwodu. Powierzchnia krzewów również ma znaczenie.
Niektóre drzewa można usunąć bez pozwolenia. Dotyczy to pni o obwodzie mniejszym niż 25 cm. Dla większych drzew limity są wyższe. Zależą od gatunku. Poniższa tabela przedstawia limity obwodu pnia mierzone na wysokości 5 cm, które decydują o konieczności zgłoszenia lub pozwolenia:
| Gatunek drzewa | Limit obwodu pnia (na wys. 5 cm) | Formalność |
|---|---|---|
| Topole, wierzby, klon jesionolistny, klon srebrzysty | Powyżej 80 cm | Zgłoszenie/Pozwolenie |
| Kasztanowiec, robinia, platan klonolistny | Powyżej 65 cm | Zgłoszenie/Pozwolenie |
| Pozostałe gatunki | Powyżej 50 cm | Zgłoszenie/Pozwolenie |
| Wszystkie gatunki | Poniżej 25 cm | Brak formalności |
Zgłoszenie zamiaru wycinki dotyczy głównie drzew większych rozmiarów. W przypadku krzewów, zezwolenie jest potrzebne dla skupisk o powierzchni powyżej 25 m². Wycinka na terenach objętych szczególną ochroną wymaga dodatkowych zgód. Dotyczy to parków narodowych, obszarów Natura 2000 czy terenów wpisanych do rejestru zabytków.
Wycinka drzew na działce rolnej – szczególne zasady
Przepisy dotyczące wycinki drzew na działkach rolnych są często łagodniejsze. Dotyczy to zwłaszcza gruntów nieużytkowanych. Można je przywrócić do użytkowania rolniczego. Zgodnie z art. 83f ust. 1 pkt 3b ustawy o ochronie przyrody, usunięcie zadrzewień w tym celu nie wymaga zezwolenia. Posiadacz nieruchomości rolnej (oznaczonej jako R, Ł w ewidencji) może usuwać drzewa. Celem jest wprowadzenie upraw rolnych. To odstępstwo dotyczy tylko nieruchomości całkowicie nieużytkowanych. Usuwanie drzew z gruntów częściowo użytkowanych jest zabronione bez zezwolenia.
Co ważne, przepis ten nie wymaga, aby posiadacz gruntu był rolnikiem. Decyduje status gruntu, nie posiadacza. Autorka Paulina Olejniczak-Suchodolska, radca prawny, sugeruje, że zwolnienie może mieć zastosowanie. Warunkiem jest, że grunt będzie służył do użytkowania rolniczego. Dotyczy to nawet posiadacza niebędącego rolnikiem. W razie wątpliwości warto wystąpić do urzędu gminy o zajęcie stanowiska. Wyrok WSA w Rzeszowie z 21 lipca 2021 r. wskazuje, że organ powinien umorzyć postępowanie. Dzieje się tak, jeśli grunt ma służyć do użytkowania rolniczego.
Należy rozróżnić grunt rolny z drzewami od lasu. Zgodnie z ustawą o lasach, las to grunt o powierzchni co najmniej 0,1 ha. Jest pokryty roślinnością leśną. Obejmuje drzewa, krzewy i runo leśne. Lasem nie są pojedyncze drzewa czy zakrzaczenia. Usunięcie roślinności leśnej podlega ustawie o lasach. Nie stosuje się wtedy ustawy o ochronie przyrody. Zmiana użytkowania terenów leśnych powyżej 0,1 ha może wymagać decyzji środowiskowej. Jest to konieczne zwłaszcza na terenach chronionych.
Wycinka drzew owocowych – czy potrzebujesz pozwolenia?
Wycinka drzew owocowych zazwyczaj nie wymaga zgłoszenia ani pozwolenia. Jest to wyjątek od ogólnych zasad. Wyjątek ten dotyczy drzew usuwanych na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Nie dotyczy to drzew na terenach wpisanych do rejestru zabytków. Nie obejmuje też drzew na terenach zieleni. W 2024 roku zaleca się wycinkę drzew owocowych poza okresem lęgowym ptaków. Okres ten trwa od 1 marca do 15 października.
Procedura uzyskania zezwolenia na wycinkę
Pozwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu wydaje odpowiedni organ. Zależy to od lokalizacji i własności nieruchomości. Może to być wójt, burmistrz, prezydent miasta. Na terenach zabytkowych decyzję wydaje wojewódzki konserwator zabytków. W przypadku nieruchomości gminnych, wniosek kieruje się do starostwa.
Przed złożeniem wniosku zmierz obwód pnia drzewa. Mierz go na wysokości 5 cm. Określ gatunek drzewa lub powierzchnię krzewów. Złóż wniosek online, listownie lub w urzędzie. Wniosek powinien zawierać dane wnioskodawcy. Potrzebne jest oświadczenie o tytule prawnym do nieruchomości. Dołącz mapę lub rysunek usytuowania drzew. Wymagane dokumenty to także projekt zagospodarowania działki lub projekt nasadzeń zastępczych. Czasem potrzebna jest decyzja środowiskowa lub pełnomocnictwo.
Obecnie urząd ma 21 dni na oględziny od zgłoszenia zamiaru wycinki. Następnie ma 14 dni na wniesienie sprzeciwu. Brak sprzeciwu w tym terminie oznacza milczącą zgodę. Możesz wtedy usunąć drzewo. Planowane zmiany od lipca 2025 roku uproszczą procedurę. Nowe przepisy przewidują 35-dniowy termin na wyrażenie sprzeciwu od zgłoszenia. To suma obecnych 21 i 14 dni. Zmiany mają przyspieszyć proces. Mają też zmniejszyć biurokrację dla rolników i właścicieli działek.
Opłaty za wycinkę drzew
Legalna wycinka drzew wiąże się z opłatami. Wysokość opłaty zależy od gatunku drzewa. Zależy też od obwodu pnia. Stawki opłat są ustalane odgórnie. Maksymalna opłata za wycięcie drzewa wynosi 500 zł. Za krzewy maksymalna opłata to 200 zł. W 2024 roku stawki opłat za legalną wycinkę wynoszą 25 zł/cm obwodu pnia do 100 cm. Dla drzew powyżej 100 cm obwodu stawka to 30 zł/cm. Opłaty można rozłożyć na raty. Możliwe jest też przesunięcie terminu płatności. Przedawnienie opłaty następuje po 5 latach. Liczy się od końca roku, w którym upłynął termin zapłaty.
Warto znać przykładowe koszty rynkowe wycinki. Wycinka drzewa do 95 cm obwodu metodą tradycyjną kosztuje około 230 zł. Usunięcie drzewa do 250 cm obwodu metodą alpinistyczną to średnio 1270 zł. Koszty te różnią się od opłat urzędowych. Opłata urzędowa to należność dla gminy/miasta. Koszt rynkowy to zapłata dla firmy wykonującej usługę.
Kary za nielegalną wycinkę drzew
Usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia grozi karami. Kara wynosi zazwyczaj dwukrotność opłaty za legalne usunięcie drzewa. Może być też nałożona wyższa sankcja administracyjna. Konsekwencje nielegalnej wycinki są poważne. Obejmują wysokie kary finansowe. Może zostać nałożony obowiązek nasadzeń zastępczych. Możliwe jest postępowanie administracyjne lub sądowe. Za wycięcie drzewa o dużym obwodzie kara może być bardzo wysoka. Na przykład, kara za dąb o obwodzie 150 cm może wynieść do 100 000 zł. Kara za brzozę o obwodzie 80 cm to około 30 000 zł.
Pamiętaj, że przepisy mogą ulegać zmianom. Warto śledzić aktualności prawne. Konsultuj się z odpowiednimi urzędami przed podjęciem działań.
Ważne terminy i dodatkowe kwestie
Wycinka drzew jest zabroniona w okresie lęgowym ptaków. Okres ten trwa od 1 marca do 15 października. Ma to na celu ochronę przyrody. Po przeprowadzeniu oględzin przez urzędnika, masz 6 miesięcy na wycinkę. Formalności związane z wycinką warto załatwić zawczasu. Pozwoli to uniknąć kar i opóźnień.
W przypadku wątpliwości co do interpretacji przepisów, zwróć się do urzędu gminy. Możesz też skonsultować się ze specjalistami. Dotyczy to prawników specjalizujących się w prawie rolnym lub administracyjnym. Profesjonalne firmy zajmujące się wycinką drzew oferują fachowe doradztwo. Posiadają też odpowiedni sprzęt. Stosują różne technologie wycinki. Należą do nich metody alpinistyczne, wycinka z podnośnika czy frezowanie pni.
Przed podjęciem jakichkolwiek prac związanych z wycinką, upewnij się, że znasz aktualne przepisy. Sprawdź, czy Twoja działka nie znajduje się na terenie objętym szczególną ochroną.
Czy rolnik zawsze może wyciąć drzewa z działki rolnej bez zezwolenia?
Nie zawsze. Rolnik może wyciąć drzewa bez zezwolenia, jeśli służy to przywróceniu nieużytkowanego gruntu do produkcji rolnej. Warunkiem jest, że grunt jest w całości nieużytkowany. W innych przypadkach, np. na gruntach częściowo użytkowanych lub w innych celach, zezwolenie lub zgłoszenie jest wymagane.
Co to jest milcząca zgoda urzędu w kontekście wycinki drzew?
Milcząca zgoda urzędu oznacza, że jeśli złożysz zgłoszenie zamiaru wycinki i urząd nie wniesie sprzeciwu w określonym terminie (obecnie 35 dni od zgłoszenia od lipca 2025 r.), możesz przystąpić do wycinki. Brak reakcji urzędu w terminie jest równoznaczny z wyrażeniem zgody.
Jakie są kary za wycinkę drzew bez wymaganego pozwolenia?
Kara za nielegalną wycinkę drzew wynosi zazwyczaj dwukrotność opłaty, jaką należałoby uiścić za legalne usunięcie drzewa. Kary mogą być bardzo wysokie, w zależności od gatunku i obwodu pnia drzewa. Dodatkowo organ może nałożyć obowiązek wykonania nasadzeń zastępczych.
Czy muszę zgłaszać zamiar wycinki drzew owocowych?
Zasadniczo wycinka drzew owocowych nie wymaga zgłoszenia ani pozwolenia. Istnieją jednak wyjątki. Jeśli drzewo owocowe rośnie na terenie wpisanym do rejestru zabytków lub na terenach zieleni, konieczne może być uzyskanie zezwolenia.
Zobacz także:
Dodaj komentarz