Chmiel zwyczajny to szybko rosnące pnącze. Może stać się efektowną dekoracją ogrodu. Dowiedz się, jak uprawiać chmiel i jak nad nim zapanować.
Czym jest chmiel zwyczajny?
Chmiel zwyczajny, znany naukowo jako Humulus lupulus, to roślina wieloletnia. Należy do rodziny konopiowatych (Cannabinaceae). Występuje naturalnie na dużej części półkuli północnej. Spotkasz go w Europie, Azji (np. na Syberii) i w Ameryce Północnej. Roślina jest dwupienna. Oznacza to, że kwiaty męskie i żeńskie rosną na osobnych okazach.
Chmiel to bardzo szybko rosnące pnącze. W ciągu miesiąca może osiągnąć 5-8 metrów wzrostu. Jego łodygi są wiotkie i owłosione. Osiągają długość nawet 8-12 metrów. Skręcają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Roślina corocznie wytwarza nowe pędy. Chmiel zimuje w postaci podziemnego pędu, zwanego karpą. System korzeniowy jest mrozoodporny. Wytrzymuje niskie temperatury, nawet do -30°C.
Jak wygląda chmiel?
Liście chmielu są klapowane i naprzeciwległe. Mają długość od 10 do 15 centymetrów. Ich kolor to zielony lub żółtozielony. Górna strona liści jest szorstko owłosiona. Pierwsze kwiaty chmielu są drobne i zielonkawe. Rozwijają się od czerwca do sierpnia. Kwiatostany żeńskie przypominają szyszki. To one są najbardziej cenione. Szyszki chmielu zawierają brązowe nasiona. Dojrzewają od końca lipca do początku września. Żywotność rośliny wynosi do 25-30 lat.
Główną ozdobą chmielu są właśnie szyszki. Ich żywa zieleń dodaje uroku. W polskich ogrodach uprawia się chmiel zwyczajny (wieloletni) i chmiel japoński (jednoroczny). Chmiel japoński dorasta do około 4 metrów. Ma duże, dłoniaste liście. Chmiel zwyczajny może osiągać nawet dwa razy większe rozmiary. Ma trój- lub pięcioklapowe liście.
Istnieją też dekoracyjne odmiany chmielu. Odmiana 'Aureus’ ma złotożółte liście. Wytwarza również żółte szyszki. Takie odmiany zyskują na popularności. Coraz częściej stosuje się je w aranżacjach ogrodowych.
Wymagania uprawowe chmielu
Chmiel nie jest rośliną bardzo wymagającą. Potrzebuje jednak odpowiednich warunków. Zapewnij mu dobre stanowisko i właściwe podłoże.
Stanowisko dla chmielu
Optymalne stanowisko to miejsce ciepłe. Powinno być lekko zacienione u dołu. Górna część rośliny potrzebuje słońca. Stanowisko musi być osłonięte od wiatru. Chmiel najlepiej rośnie w miejscach o pełnym nasłonecznieniu. Ważne, aby gleba była dobrze odprowadzana.
Unikaj obszarów podatnych na zalewanie. Chmiel nie lubi zastoju wody.
Podłoże dla chmielu
Podłoże powinno być żyzne i dobrze spulchnione. Preferuje gleby przepuszczalne i wilgotne. Odczyn gleby powinien być obojętny lub lekko zasadowy. Idealne pH to 6.2-6.4.
Przed sadzeniem wykonaj analizę gleby. Możesz regulować pH gleby wapnowaniem. Nie zmieniaj pH więcej niż o 1 stopień na raz. Analizy pH i zasobności gleby rób co 4 lata. Sprawdź glebę na głębokości 0-20 cm i 20-40 cm.
Dodanie organicznego nawozu do gleby jest zalecane przed sadzeniem.
Sadzenie chmielu w ogrodzie
Sadzenie chmielu to ważny krok. Wpływa na dalszy rozwój rośliny. Wybierz odpowiedni czas i metodę sadzenia.
Kiedy sadzić chmiel?
Optymalny czas sadzenia to kwiecień lub maj. Zrób to po ostatnich przymrozkach. Siew nasion odbywa się wczesną wiosną. Sadzonki z nasion przesadza się na miejsce docelowe w połowie maja. Sadzonki z karp można wysadzać do gleby w czerwcu.
Jak przygotować glebę i sadzić?
Przygotowanie gleby obejmuje wykopanie dołków. Dołki powinny mieć około 30 cm głębokości i szerokości. Przekop glebę i usuń chwasty. Zaleca się dodanie organicznego nawozu. Sadź rośliny od razu przy podporach.
Zalecane odstępy między sadzonkami to około 1.5 do 2 metrów. Rośliny można sadzić co 1.2-1.6 metra w rzędach. Sadzonki powinny mieć od 3 do 4 lat. Odległość między nimi to co najmniej 100-120 cm.
Prawidłowa technologia sadzenia nasion obejmuje stratyfikację. Nasiona wysiewa się na głębokość 0.6-0.7 cm. Następnie przykrywa się je i podlewa.
Przy sadzeniu staraj się nie uszkodzić korzeni sadzonek.
Siewki można łatwo uzyskać z nasion lub sadzonek. Sugeruje się sadzenie ukorzenionych sadzonek. Są pewniejsze niż sadzonki z nasion.
Pielęgnacja chmielu
Chmiel to roślina odporna na choroby. Jest też bezpretensjonalna w pielęgnacji. Regularne zabiegi zapewnią mu zdrowy wzrost.
Podlewanie i nawożenie
Rośliny dobrze znoszą suszę. Podlewanie jest kluczowe dla młodych sadzonek. Podlewanie powinno zapewniać stałą wilgotność gleby. Jest to szczególnie ważne w upały. Na plantacji chmielu ważne jest nawadnianie. Dotyczy to zwłaszcza kluczowych okresów rozwoju.
Nawożenie poprawia zieleń liści. Stosuj nawożenie wieloskładnikowe co 10-15 dni. Można też nawozić co 2-3 tygodnie. Nawożenie przeprowadza się wiosną i jesienią. Stosuj nawozy mineralne i organiczne. Przykładem jest obornik, superfosfat czy chlorek potasu. Nawożenie azotowe wymaga 120-250 kg N/ha. Limit wynosi 350 kg/ha dla całej uprawy.
Stosuj żywy nawóz w międzyrzędziach. Chroni glebę przed erozją. Ściółkuj glebę. Ogranicza to zachwaszczenie. Poprawia też retencję wody.
Podpory dla chmielu
Chmiel potrzebuje mocnych podpór. Służą do wspinania się rośliny. Mogą to być ściany, ogrodzenia czy łuki. Szybki wzrost rośliny wymaga solidnego wsparcia. Pergole ogrodowe są idealne dla chmielu.
Cięcie chmielu
Pielęgnacja obejmuje przycinanie. Usuwaj nadmiar pędów. Uszczypnij boczne łodygi. Systematyczne cięcie pędów pomaga ograniczyć wzrost chmielu. Wieloletnia odmiana chmielu wymaga przycięcia na zimę. Wczesne cięcie reguluje kształt karpy.
Używaj rękawic podczas cięcia. Chmiel może powodować urazy.
Choroby i szkodniki
Największe zagrożenie stanowią mączniak rzekomy, przędziorki i mszyce. Chmiel jest generalnie odporny na choroby. Stosuj naturalne preparaty ochronne. Pomogą one przeciw szkodnikom i grzybom. Używanie ekologicznych gnojówek jest dobrym rozwiązaniem. Obserwuj rośliny regularnie. Wcześnie wykryjesz problemy.
Zbiór chmielu
Zbiór szyszek chmielu to kulminacyjny moment uprawy. Zbiór chmielu odbywa się zwykle w sierpniu lub wrześniu. Może trwać od połowy sierpnia do października. Zbieraj szyszki, gdy są dojrzałe. Powinny być zielone i pełne żywicy. Proces zbioru rozpoczyna się, gdy szyszki żółcieją. Listki szyszek zamykają się. To znak dojrzałości technologicznej.
Zbiory rozpoczynają się od odcinania roślin od karpy. Na plantacjach szyszki zbiera się maszynowo. Następnie są czyszczone i suszone. Suszenie szyszek trwa 6-8 godzin. Celem jest wilgotność 6%. Następnie są nawilżane do 11-12%. Dopiero wtedy są gotowe do pakowania. Sprzedaż szyszek trwa od września do marca.
Chmiel w ogrodzie – zastosowanie i wyzwania
Chmiel ma wszechstronne zastosowanie. Jest ceniony w piwowarstwie. Wykorzystuje się go także w ogrodnictwie. Ma atrakcyjne walory dekoracyjne. Coraz częściej stosuje się go jako pnącze ozdobne.
Chmiel zwyczajny jest szybkim rośnącym pnączem, które może być dekoracją ogrodu.
Można go stosować jako naturalną dekorację. Obsadzaj nim płoty, ściany budynków. Idealnie nadaje się na obiekty małej architektury. Świetnie sprawdza się na pergolach i altanach. Chmiel jako roślina okrywowa pasuje do ogrodów wiejskich.
Szyszki chmielu wykorzystuje się w ziołolecznictwie. Zawierają lupulinę. Ma ona działanie uspokajające. Działa też przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Chmiel wykorzystuje się w medycynie naturalnej. Znajduje zastosowanie w kosmetyce i kuchni. Szyszki chmielu są wykorzystywane do produkcji piwa.
Jednak chmiel ma też swoje wady. Błyskawicznie się rozrasta. Może stanowić poważną konkurencję dla innych roślin. Jest trudny do wyplenienia. Może rozrastać się z szybkością podobną do perzu. Korzenie chmielu są inwazyjne. Wchodzą pod pergole i trawniki. Utrudnia to kontrolę nad rośliną.
Chmiel tak się rozrósł, że zabija inne pnącza, korzenie wchodzą pod nową pergolę i pod trawnik.
Niektórzy ogrodnicy uważają go za roślinę, którą powinno się tępić. Może nawet powodować podrażnienia. Usuwanie pędów bez rękawic bywa bolesne.
Uważnie kontroluj inwazyjność chmielu. Nie pozwól, aby zdominował inne rośliny w ogrodzie.
Uprawa chmielu na balkonie
Chmiel zwyczajny można uprawiać na balkonie. Wymaga dużej donicy lub pojemnika. Zapewnij roślinie mocną podporę. Regularnie podlewaj i nawoź. Uprawa w donicach to sposób na kontrolowanie rozrostu. Ogranicza to inwazyjność korzeni.
Przed zimą owiń donicę materiałem termoizolacyjnym. Chmiel jest mrozoodporny. System korzeniowy w donicy jest bardziej narażony na przemarzanie.
Jak kontrolować rozrost chmielu?
Szybki i inwazyjny wzrost chmielu wymaga kontroli. Stosowanie barier korzeniowych jest skuteczną metodą. Posadź chmiel w dużej donicy. Możesz też zastosować barierę w gruncie. Ograniczy to rozprzestrzenianie się korzeni. Regularne przycinanie i usuwanie odrostów jest kluczowe. Usuwaj pędy wchodzące na niechciane obszary. Uszczypuj boczne łodygi. Systematyczne cięcie pędów pomaga ograniczyć wzrost chmielu.
Najczęstsze problemy w uprawie chmielu
Chmiel jest odporny, ale mogą pojawić się problemy. Największe zagrożenie to mączniak rzekomy. Atakują go też przędziorki i mszyce. Stosowanie naturalnych środków ochrony pomaga. Regularna obserwacja roślin pozwala szybko zareagować. Drugim problemem jest niekontrolowany rozrost. Wymaga to systematycznego cięcia i stosowania barier.
Kiedy sadzić chmiel?
Optymalny czas na sadzenie chmielu to kwiecień lub maj. Zrób to po ostatnich przymrozkach.
Jakie wymagania ma gleba dla chmielu?
Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna i wilgotna. Preferowany odczyn to obojętny lub lekko zasadowy (pH 6.2-6.4). Ważne jest dobre odprowadzanie wody.
Jakie są zalecane odstępy między sadzonkami chmielu?
Zalecane odstępy między sadzonkami chmielu wynoszą od 1.5 do 2 metrów. Można też sadzić co 1.2-1.6 metra w rzędach.
Kiedy zbierać chmiel?
Zbiór chmielu przypada zwykle na sierpień lub wrzesień. Szyszki zbieraj, gdy są dojrzałe, zielone i pełne żywicy.
Uprawa chmielu w ogrodzie może przynieść wiele satysfakcji. Zapewnia piękny, szybko rosnący element dekoracyjny. Pamiętaj jednak o jego inwazyjności. Stosuj odpowiednie metody kontroli. Dzięki temu chmiel będzie ozdobą, a nie problemem.
Zobacz także:
Dodaj komentarz