Ziemniaki to podstawa polskiej kuchni. W Polsce uprawiamy wiele odmian. Warto poznać ich typy i zastosowanie. Pomoże to wybrać najlepsze bulwy do konkretnych potraw.
Znaczenie ziemniaków w Polsce
Ziemniaki odgrywają ważną rolę w polskiej diecie. Towarzyszą nam od wieków. Są częstym dodatkiem do wielu dań. Dodajemy je do zup, mięs i sosów. Sekret ich popularności to wyjątkowy smak. Mają także cenne wartości odżywcze. Ziemniaki królują w każdym polskim domu. Odgrywają ważną rolę w przemyśle spożywczym.
„Tego dodatku do obiadu chyba nie musimy jakoś szczególnie przedstawiać i opisywać. W końcu każdy z nas zna ziemniaki z pysznych domowych obiadów u mamy, których smaku nie da się zapomnieć.”
W Polsce zarejestrowano ponad 100 odmian ziemniaka. Niektóre źródła podają liczbę około 120 odmian. Inne mówią nawet o ponad 130 odmianach. Ziemniak ziemniakowi nierówny. Różne odmiany wpływają na smak potraw.
Ile odmian ziemniaków uprawia się w Polsce?
W Polsce uprawia się ponad 100 odmian ziemniaków. Dokładna liczba waha się między 100 a 130 odmianami.
Podział ziemniaków według typów kulinarnych
Odmiany ziemniaków jadalnych dzielą się na trzy główne typy. Podział opiera się na zawartości suchej masy i skrobi. Zawartość suchej masy w bulwach jadalnych nie powinna przekraczać 20%. Skrobi powinno być nie więcej niż 16%. Typy kulinarne to A, B, C. Istnieją też typy pośrednie AB i BC. Większość polskich odmian to typ B oraz BC.
Typ A – sałatkowy
Typ A to ziemniaki sałatkowe. Charakteryzują się dużą wilgotnością. Mają małą zawartość skrobi. Nie rozgotowują się podczas gotowania. Zachowują zwartą strukturę. Idealnie nadają się do sałatek. Sprawdzają się też w daniach wymagających zachowania kształtu.
Najpopularniejsze odmiany typu A to:
- Agata
- Annabelle
- Denar
- Lord
- Oberon
- Vineta
- Almera
- Belinda
- Cecile
- Dali
- Impala
- Impresja
- Mozart
- Musica
- Nicola
- Viviana
- Volumia
Które ziemniaki są najlepsze do sałatek?
Do sałatek najlepsze są ziemniaki typu A. Mają zwartą strukturę i nie rozpadają się po ugotowaniu.
Typ B – ogólnoużytkowy
Typ B to ziemniaki ogólnoużytkowe. Są to odmiany uniwersalne. Są najbardziej popularne w sklepach. Nadają się do wielu potraw. Możesz ich używać do sałatek. Sprawdzą się w zapiekankach i zupach. Można je piec lub gotować tradycyjnie.
Najpopularniejsze odmiany typu B to:
- Irga
- Irys
- Carrera
- Flaming
- Bryza
- Gustaw
- Ditta
- Lord Sante Velux
- Asterix
- Agria
- Augusta
- Bellarosa
- Bellini
- Belmonda
- Bila
- Bohun
- Colette
- Cyprian
- Folva
- Fresco
- Gala
- Ignacy
- Ingrid
- Jelly
- Latona
- Lavinia
- Lilly
- Michalina
- Ramos
- Sante
- Satina
- Stasia
- Syrena
- Victoria
Typ C – mączysty
Typ C to ziemniaki bardzo mączyste. Zawierają dużo skrobi. Łatwo się rozpadają podczas gotowania. Są idealne do frytek. Świetnie nadają się na puree. Zrobisz z nich pyszne placki ziemniaczane i gnocchi.
Najpopularniejsze odmiany typu C to:
- Bryza
- Gustaw
- Ametyst
- Agnes
- Cekin
- Courage
- Courlan
- Donald
- Etiuda
- Gracja
- Honorata
- Jurata
- Jurek
- Justa
- Jutrzenka
- Lady Claire
- Lady Florina
- Lasakra
- Legenda
- Magnolia
- Malaga
- Marlen
- Mazur
- Melody
Jakie ziemniaki wybrać do puree?
Do puree najlepiej nadają się ziemniaki typu C. Są mączyste i łatwo się rozpadają, tworząc gładką masę.
Podział ziemniaków według pory zbiorów
Odmiany ziemniaków dzieli się także ze względu na pory zbiorów. Wyróżniamy odmiany bardzo wczesne. Mamy też wczesne, średnio wczesne, średnio późne i późne. Długość okresu wegetacji wpływa na termin zbioru. Bardzo wczesne dojrzewają w 60-90 dni. Wczesne potrzebują 91-110 dni. Średnio wczesne dojrzewają w 111-125 dni. Średnio późne to 126-135 dni. Późne potrzebują 136 dni lub dłużej.
Przykładowe odmiany według pory zbiorów:
- Bardzo wczesne: Arielle, Berber, Courlan, Denar, Fresco, Impala, Irys, Justa, Krasa, Lord, Miłek
- Wczesne: Amora, Annabelle, Aruba, Augusta, Bellarosa, Bila, Carrera, Cyprian, Ewelina, Gracja, Innovator, Lady Claire, Lady Florina, Latona, Oman, Owacja, Rosalind, Vineta
- Średnio wczesne: Adam, Agnes, Asterix, Bartek, Bondeville, Cekin, Courage, Dali, Ditta, Finezja, Folva, Glada, Harpun, Ibis, Irga, Marlen, Raja, Ramos, Roxana, Rumpel, Sante, Satina, Tajfun, Veronie, Victoria, Zuzanna
- Średnio późne: Bryza, Cecile, Fianna, Jelly, Paja Pomorska, Roko, Syrena
- Późne: Hinga, Zagłoba
Najsmaczniejsze i polecane odmiany w Polsce
Lista najsmaczniejszych odmian ziemniaków w Polsce obejmuje Denar, Irys, Flaming, Welox, Irga. Popularne odmiany do sadzenia to Tajfun, Denar, Vineta, Michalina, Zuzanna, Gwiazda, Impresja. Polskie gatunki ziemniaków to m.in. Denar, Bard, Lord, Gracja, Korona, Tajfun.
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w Słupi Wielkiej przygotowuje listy odmian zalecanych. COBORU przedstawia zestawienia dla różnych województw. Odmiany są wybierane na podstawie wyników badań.
Na Liście Odmian Zalecanych (LOZ) na 2025 rok znalazło się 9 odmian bardzo wczesnych. Najczęściej polecaną jest Impresja. Uzyskała rekomendację w 12 województwach. Odmiany Riviera i Werbena rekomendowano w 6 województwach. Colomba otrzymała 5 rekomendacji.
W grupie wczesnej na LOZ 2025 jest 7 odmian. Prym wiedzie odmiana Lawenda. Eksperci z COBORU polecają ją w 10 województwach. Wysoką pozycję ma odmiana Hetman z 9 rekomendacjami. Gwiazda i Astana uzyskały po 8 rekomendacji. Impresja i Jurek mają najwięcej rekomendacji na LOZ 2025 – po 12.
Które odmiany ziemniaków są polecane przez COBORU na 2025 rok?
Na 2025 rok COBORU szczególnie poleca odmiany Impresja i Jurek (po 12 rekomendacji). Warto też zwrócić uwagę na Lawendę, Hetmana, Gwiazdę i Astanę.
Charakterystyka polecanych odmian 2025
Impresja to odmiana bardzo wczesna. Jej bulwy zawiązują się dość płytko. Sadzenie powinno być głębsze przy małej rozstawie rzędów. Zapobiega to zielenieniu bulw. Bulwy Impresji są wyrównane. Mają średnią wielkość. Mało jest bulw małych. Kiełki tej odmiany są świetlne. Są grube i mocne. Bulwy Impresji mają okrągłoowalne bulwy. Charakteryzuje je gładka skórka. Mają bardzo płytkie oczka.
„Impresja to odmiana, która – jak wyjaśnia jej hodowca – zawiązuje plon bulw dość płytko, z tego względu nie jest wskazane płytkie sadzenie przy niedużej rozstawie rzędów, co zapobiega zielenieniu bulw będących tuż przy powierzchni.” – iHodowca Impresji
„Bulwy Impresji w plonie są wyrównane pod względem wielkości, średnie, z małą ilością bulw małych.” – iHodowca Impresji
„Kiełek tej odmiany są świetlne, grube i mocne.” – iHodowca Impresji
„Bulwy Impresji natomiast wyróżniają się wyglądem – są okrągłoowalne, mają gładką skórkę z bardzo płytkimi oczkami.” – iHodowca Impresji
Jurek to odmiana średnio wczesna. Tworzy zwarty i średnio wysoki łan. Sprawdza się na słabych stanowiskach. Jest dobry w suchych latach. Ma tendencję do tworzenia grubych bulw. Zawiązuje je dość głęboko w redlinie. Gwarantuje to zadowalający plon. Jurek jest odmianą dedykowaną długiemu przechowywaniu. Nabiera walorów smakowych wraz z przechowywaniem.
„Jurek to odmiana, która tworzy zwarty i średnio wysoki łan.” – iHodowca Jurka
„Sprawdza się na słabych stanowiskach w suchych latach z uwagi na tendencję do tworzenia grubych bulw.” – iHodowca Jurka
„Zawiązuje je dość głęboko w redlinie, co gwarantuje uzyskanie zadowalającego plonu.” – iHodowca Jurka
„Jurek jest odmianą dedykowaną długiemu przechowywaniu – nabiera walorów smakowych wraz z przechowywaniem.” – iHodowca Jurka
Inne odmiany jadalne oferowane w Polsce to Osira, Lady Britta, Gala, Lady Rosetta, Colomba, Priska, Acoustic, Lady Claire, Lady Amarilla, Omega, Innovator, Arsenal, Excelence, Taurus, Markies, Lady Ann, Fontane.
Jak wybrać dobre ziemniaki w sklepie?
Kupując ziemniaki, zwracaj uwagę na ich wygląd. Powinny być bez oznak chorób. Skórka powinna być gładka i jasna. Dobre ziemniaki mają płytkie oczka. Unikaj ziemniaków z uszkodzeniami. Nie kupuj bulw nadgniłych lub zazielenionych. Zielone plamy świadczą o obecności solaniny. Jest to szkodliwa substancja.
Uwaga: Ziemniaki z zielonymi plamami zawierają solaninę i nie nadają się do spożycia.
Nie kupuj warzyw z widocznymi kiełkami. Kiełki również zawierają solaninę. Wybieraj ziemniaki o gładkiej skórze. Powinny być podobnej wielkości i barwie. Skórka żółta jest oznaką wysokiej jakości.
Jak rozpoznać dobre ziemniaki podczas zakupów?
Dobre ziemniaki są nieuszkodzone, mają gładką, jasną skórkę z płytkimi oczkami. Nie mają zielonych plam ani kiełków. Żółta skórka często świadczy o wyższej jakości.
Warto kierować się typami ziemniaków przy wyborze do potraw. Kupuj ziemniaki od zaufanego sprzedawcy. Unikaj ziemniaków z zarazą ziemniaka.
Słodkie ziemniaki to bataty. Różnią się od tradycyjnych ziemniaków. Mają inny kształt i kolor skórki.
Wady ziemniaków jadalnych
Odmiany jadalne muszą spełniać określone kryteria jakości. Nie mogą ciemnieć w miąższu po ugotowaniu. Nie powinny mieć widocznych wad wewnętrznych. Przykłady takich wad to rdzawa plamistość. Inną wadą jest pustowatość bulw.
Zapoznanie się z ofertą ziemniaków i ich typami ułatwia wybór. Na przykład firma Kuduk oferuje różne odmiany ziemniaków i warzyw.
Podsumowanie
Poznałeś różne odmiany ziemniaków w Polsce. Wiesz, jak dzielimy je na typy kulinarne A, B, C. Znasz podział według pory zbiorów. Dowiedziałeś się, jak wybrać dobre ziemniaki w sklepie. Znasz polecane odmiany na 2025 rok. Wybór ulubionych ziemniaków zależy od potrawy. Warto eksperymentować z różnymi gatunkami.
Zobacz także:
- Odmiany ziemniaków: Wybierz najlepsze do Twojej uprawy i kuchni
- Bardzo wczesne ziemniaki na 2025 rok – lista najlepszych odmian i porady uprawowe
- Bardzo wczesne ziemniaki: uprawa i najlepsze odmiany
- Uprawa ziemniaków: Od sadzenia po idealne frytki
- Ziemniaki Owacja – Właściwości, Uprawa i Zastosowanie
Dodaj komentarz