Facelia błękitna, znana także jako wiązanka wrotyczowa, to roślina o wielu cennych właściwościach. Zyskuje ona coraz większą popularność wśród polskich rolników. Facelia jest uprawiana głównie jako roślina miododajna lub wartościowy poplon. Kluczowe staje się pytanie, ile nasion facelii wysiać na jednym hektarze. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi i praktyczne wskazówki dotyczące tej kwestii.
Charakterystyka facelii błękitnej
Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) to popularny gatunek jednoroczny. Roślina ta należy do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Facelia pochodzi naturalnie z obszarów Ameryki Północnej. Charakteryzuje się pięknymi, niebieskimi lub fioletowymi kwiatami. Kwiaty facelii są zebrane w szczytowe skrętki. Pędy rośliny osiągają wysokość od 30 do nawet 100 centymetrów. Są one pokryte krótkimi, gęstymi włoskami. Liście są pierzaste, jasnozielone i również owłosione.
Korzyści z uprawy facelii
Uprawa facelii błękitnej przynosi wiele wymiernych korzyści. Jest to roślina miododajna i przyciąga owady zapylające. Pszczoły i trzmiele chętnie odwiedzają jej kwiaty. Facelia poprawia strukturę gleby dzięki rozbudowanemu systemowi korzeniowemu. Wzbogaca glebę w materię organiczną i filtruje azotany. Roślina ta wiąże azot atmosferyczny w glebie. Jej szybki wzrost hamuje rozwój chwastów. Facelia jest rośliną fitosanitarną. Wydziela związki hamujące rozwój grzybów i szkodników. Ogranicza liczebność mątwika w glebie. Facelia jest odporna na suszę i wiosenne przymrozki. Przymrozki do -8°C nie szkodzą młodym roślinom. Jest omijana przez zwierzynę płową. To czyni ją korzystną rośliną odganiającą zwierzęta.
Czynniki wpływające na normę wysiewu
Decyzja o tym, ile facelii siać na hektar, zależy od wielu zmiennych. Kluczowy jest cel uprawy facelii. Inna norma obowiązuje dla poplonu, inna dla nasion. Rodzaj gleby ma również duże znaczenie. Na glebach słabszych zazwyczaj sieje się więcej nasion. Metoda uprawy wpływa na gęstość wysiewu. Uprawa w czystym siewie wymaga innej ilości nasion niż w mieszankach. Gęstość wysiewu należy dostosować do warunków lokalnych.
Zalecana norma wysiewu facelii na hektar
Typowa ilość facelii wysiewanej na hektar waha się. Norma wynosi zazwyczaj od 7 do 18 kilogramów na hektar. Wiele zależy od jakości gleby i przeznaczenia uprawy. Przygotowanie roli z wartością około 10 kg nasion na hektar może przynieść zadowalające rezultaty. Na bardzo ubogich glebach można wysiać nawet 10–12 kg nasion na hektar. Na słabszych stanowiskach zaleca się normę 10-15 kg na hektar.
Poniższa tabela przedstawia zalecane normy wysiewu w zależności od celu uprawy:
| Cel uprawy | Norma wysiewu (kg/ha) |
|---|---|
| Poplon / Zielony nawóz | 10–15 |
| Dla pszczół (miododajna) | 12–18 |
| Na nasiona (czysty siew) | 8–15 (zależnie od gleby) |
| W mieszankach poplonowych | 3–10 (zależnie od składu) |
| Uprawy paszowe | 6–10 |
| Cele hobbystyczne | 4–6 |
Zaleca się dostosowanie gęstości wysiewu do celów uprawy. Warunki glebowe mają kluczowe znaczenie. Skonsultuj się z lokalnymi ekspertami rolniczymi. Producenci nasion również udzielają cennych wskazówek.
Kiedy i jak siać facelię?
Właściwy termin siewu facelii zależy od jej przeznaczenia. Na plon główny lub na nasiona sieje się ją wczesną wiosną. Optymalny termin to przełom marca i kwietnia. Temperatura gleby powinna wynosić powyżej 5°C. Siew facelii na nasiona wykonuje się w marcu lub na początku kwietnia. Na poplon facelię sieje się latem. Zalecany termin letni to od połowy lipca do połowy sierpnia. Można wysiewać facelię 2-3 razy w sezonie. Unikaj siewu w okresie maja i czerwca. Może to zmniejszyć plony o 50%.
Nasiona facelii należy wysiewać płytko. Optymalna głębokość siewu wynosi 1-2 centymetry. Nasiona kiełkują w ciemności. Trzeba je dokładnie przykryć glebą. Zaleca się wałowanie po siewie. Jest to szczególnie ważne na glebach lekkich. Wałowanie zapewnia lepszy kontakt nasion z glebą. Optymalny rozstaw rzędów może wynosić 12-15 cm. Można stosować też rozstaw 25 cm lub 40 cm. Siewniki rzędowe zapewniają lepszą kontrolę nad rozmieszczeniem nasion. Nowoczesne siewniki pneumatyczne umożliwiają precyzyjny wysiew. Umożliwiają dostosowanie dawki i rozstawu rzędów. Przed wysiewem zaleca się staranne doprawienie gleby. Użycie agregatów uprawowo-siewnych pomaga przygotować glebę.
Siew zbyt rzadki może zwiększyć zachwaszczenie. Może również wydłużyć wegetację. To może prowadzić do strat w plonie.
Wymagania glebowe i nawożenie
Facelia nie ma wygórowanych wymagań glebowych. Najlepiej rośnie na glebach lekkich i średnich. Preferuje odczyn gleby w zakresie pH 6,0–7,5. Facelia dobrze radzi sobie na glebach żytnich. Klasa IV gleby jest dla niej najlepsza. Roślina ta nie znosi gleby bardzo mokrej. Unikaj też gleby zaskorupiałej. Facelia źle znosi zakwaszenie gleby. Nie lubi stanowisk zbyt żyznych. Na żyznych glebach może słabo kwitnąć. Może też wydłużać się czas dojrzewania nasion. Na żyznych stanowiskach mogą także wystąpić problemy z wyleganiem roślin. Facelia jest wrażliwa na niedobór wapnia.
Nawożenie facelii wymaga uwagi. Należy ograniczyć stosowanie azotu. Zalecane dawki azotu to 40-80 kg/ha. Zwykle stosuje się 40-50 kg N/ha. Przy dawkach azotu powyżej 50 kg/ha konieczne jest ich dzielenie. Podziel dawkę azotu na dwie części. Zastosuj 60% przedsiewnie. Pozostałe 40% podaj pogłównie. Stosuj nawozy wieloskładnikowe jesienią przed siewem. Przykładem jest Polifosek. Nawożenie fosforem i potasem poprawia rozwój roślin. Ogranicza również wyleganie. Zalecane dawki fosforu to 40-60 kg P2O5/ha. Dawki potasu wynoszą 60-80 kg K2O/ha. Można stosować do 100 kg K2O/ha.
- Unikaj siewu facelii na bardzo żyznych glebach.
- Stosuj nawozy wieloskładnikowe jesienią przed siewem.
- Dziel dawki azotu powyżej 50 kg/ha na siew i po wschodach.
Pielęgnacja i ochrona
Facelia jest rośliną fitosanitarną. Rzadko choruje i jest rzadko atakowana przez szkodniki. Jej silny wzrost utrudnia rozwój chwastów. Roślina ta wydziela związki hamujące rozwój patogenów i szkodników. Pomaga w naturalnej ochronie upraw. Ogranicza liczebność mątwika w glebie. Monitorowanie roślin pod kątem chorób i szkodników jest zalecane. Ograniczanie presji chwastów jest ważne. Można to robić metodami mechanicznymi. Użycie opryskiwaczy do zwalczania chwastów jest możliwe, ale… Brak jest zarejestrowanych herbicydów do ochrony facelii w czystym siewie.
Zbiór i wydajność
Zbiór facelii zależy od celu uprawy. Jeśli uprawiasz ją na zieloną masę lub paszę, zbierz ją przed kwitnieniem. Roślina jest gotowa do zbioru, gdy osiągnie wysokość 60-80 cm. Zbiór zielonki można przeprowadzić sieczkarnią. Wydajność zielonki na paszę wynosi 15-20 ton z hektara. Masa zielona może być wykorzystana jako nawóz zielony. Porównywalna jest do obornika (200-250 dt/ha). Po około 60 dniach od wysiewu facelia buduje 20-30 t/ha zielonej masy. Wysoka wydajność zielonej masy zależy od terminu siewu.
Zbiór facelii na nasiona jest bardziej złożony. Przeprowadza się go, gdy dolne torebki nasienne są brunatne. Zbiór następuje, gdy torebki zaczynają pękać. Wilgotność nasion powinna wynosić około 15%. Zbiór nasion jest możliwy po około 4 miesiącach od siewu. Okres wegetacji trwa około 100-120 dni. Zbiór najczęściej odbywa się w lipcu lub sierpniu. Nasiona facelii łatwo osypują się. Zbiór nasion można wykonać kombajnem zbożowym. Plon facelii na nasiona oscyluje od 0,5 do 1 tony z hektara. Przeciętny plon nasion wynosi około 500 kg na hektar. Zbiory nasion mogą być utrudnione przez niepogodę. Uprawa na nasiona jest ryzykowna przy plonach poniżej 400 kg/ha.
Facelia jest cenną rośliną miododajną. Wydajność miodowa facelii to około 300 kg z hektara. Uprawiana jako roślina miododajna, może dać od 300 do 700 kg miodu z hektara. Wydajność pyłku wynosi 150-200 kg z hektara. Na 1 m² może pracować około 30 pszczół. Produkują one 300-400 kg miodu z hektara. Miód faceliowy cieszy się sporym uznaniem. Ma on walory smakowe i zdrowotne. Miód faceliowy jest jednym z najlepszych. Odmiana 'Anabela’ może dać ponad 400 kg miodu z hektara. „W lepszych latach miodu może być nawet więcej, nawet do ponad 1000 kg z hektara.”
Najczęściej zadawane pytania
Jaka jest optymalna gęstość wysiewu facelii na hektarze?
Optymalna gęstość wysiewu zależy od celu uprawy. Na poplon sieje się 10-15 kg/ha. Dla pszczół norma wynosi 12-18 kg/ha. Na nasiona sieje się 8-15 kg/ha. W mieszankach wystarczy 3-10 kg/ha. Na glebach ubogich sieje się więcej, do 10-12 kg/ha. Zawsze dostosuj ilość do warunków glebowych.
Czy facelia jest łatwa do uprawy?
Facelia ma bardzo niewielkie wymagania uprawowe. Jest odporna na suszę i przymrozki. Rzadko choruje i jest rzadko atakowana przez szkodniki. Nie wymaga specjalnej pielęgnacji. Wrażliwa jest jednak na zakwaszenie gleby. Nie znosi też gleby bardzo mokrej. W początkowym okresie wzrostu wymaga nawadniania.
Jakie są korzyści z uprawy facelii na hektarze?
Uprawa facelii poprawia jakość gleby. Zwiększa zawartość materii organicznej. Poprawia strukturę gleby. Hamuje wzrost chwastów. Ogranicza liczebność szkodników. Przyciąga owady zapylające, co wspiera produkcję miodu. Chroni glebę przed erozją. Jest cennym nawozem zielonym.
Jakie są najlepsze warunki glebowe do uprawy facelii na hektarze?
Facelia najlepiej rośnie na glebach lekkich i średnich. Preferuje odczyn pH 6,0–7,5. Dobrze radzi sobie na glebach żytnich klasy czwartej. Unikaj gleb bardzo żyznych i zakwaszonych. Gleba nie może być bardzo mokra ani zaskorupiała.
Jak często należy nawadniać facelię na hektarze?
Facelia jest odporna na suszę. Wymaga jednak nawadniania w początkowym okresie wzrostu. Zapewnienie wilgoci na początku jest kluczowe. Później roślina dobrze znosi okresowe braki wody.
Jak długo trwa okres kwitnienia facelii na hektarze?
Okres kwitnienia facelii trwa od 4 do 8 tygodni. Kwitnie zazwyczaj przez około 5 tygodni. Kwiaty pojawiają się między 6 a 10 tygodniem od wysiewu. Zapewnia to długi pożytek dla pszczół.
Czy facelia jest jadalna?
Tak, kwiaty facelii błękitnej są jadalne. Mają one delikatny, słodkawy smak. Można je wykorzystywać na przykład jako ozdobę potraw.
Czy facelia przyciąga szkodniki?
Nie, facelia jest rośliną fitosanitarną. Wydziela związki hamujące rozwój szkodników. Ogranicza na przykład liczebność mątwika. Rzadko jest atakowana przez szkodniki uprawne.
Jakie są korzyści uprawy facelii na hektarze dla innych roślin?
Facelia działa korzystnie jako przedplon dla innych roślin. Poprawia strukturę gleby przed kolejnymi uprawami. Zmniejsza presję chwastów. Wydziela związki chroniące przed patogenami glebowymi i szkodnikami. Jest dobrym sąsiedztwem dla warzyw.
Jakie są inne nazwy dla facelii?
Facelia błękitna bywa nazywana miłkiem. Inną spotykaną nazwą jest wiązanka wrotyczowa.
Jakie są zalecane praktyki agrotechniczne przy uprawie facelii na hektarze?
Dobrze przygotuj glebę przed siewem. Dostosuj gęstość wysiewu do celu i warunków. Siej nasiona na głębokość 1-2 cm. Dokładnie przykryj je glebą. Zaleca się wałowanie po siewie. Stosuj umiarkowane nawożenie, zwłaszcza azotem. Monitoruj rozwój roślin. Ograniczaj chwasty, najlepiej mechanicznie. Zapewnij nawadnianie w początkowej fazie wzrostu.
Zobacz także:
Dodaj komentarz