Okres okołoporodowy stanowi wyzwanie dla zdrowia krów mlecznych. Zaburzenia metaboliczne, zwłaszcza ketoza, zagrażają wydajności i płodności. Gliceryna i glikol propylenowy są skutecznymi narzędziami w zapobieganiu tej chorobie.
Zrozumienie ketozy u krów mlecznych
Utrzymanie zdrowotności stada krów mlecznych jest trudne. Wzrost produkcji mleka zwiększa potrzeby pokarmowe. Ograniczone pobranie suchej masy paszy to częsty problem. Po wycieleniu zapotrzebowanie na energię gwałtownie rośnie. Może to prowadzić do ujemnego bilansu energetycznego.
W okresie laktacji rośnie ryzyko chorób metabolicznych. Obserwuje się obniżenie wydajności mlecznej. Pojawiają się problemy z płodnością. Niedostateczne pokrycie potrzeb energetycznych jest główną przyczyną tych problemów. Nadmierna mobilizacja rezerw tłuszczowych pogarsza sytuację. Obniża się pobranie paszy. Spada koncentracja glukozy we krwi. Prowadzi to do ketozy i stłuszczenia wątroby.
Ketoza może mieć postać kliniczną lub podkliniczną. Objawia się utratą masy ciała. Krowa ma mniejszą wydajność. Często brakuje jej apetytu. Status ketozowy obniża produkcję mleka. Zwiększa ryzyko innych schorzeń. Schorzenia te pogarszają płodność. Zwiększają koszty leczenia. Pogarszają opłacalność produkcji mleka.
Zwiększenie koncentracji glukozy we krwi jest kluczowe. To działanie profilaktyczne przeciwko ketozie.
Gliceryna jako źródło energii dla krów
Gliceryna to nietoksyczna, oleista ciecz. Ma słodki smak. Dobrze rozpuszcza się w wodzie. Gliceryna powstaje jako odpad przy produkcji biopaliw. Zazwyczaj ma czystość około 80%. Glicerol to główny składnik gliceryny. Może stanowić źródło energii dla krów. Jest stosowany w żywieniu bydła od 2004 roku.
Glicerol dostarcza organizmowi energię. Według danych, dostarcza około 20% energii uzyskiwanej z tłuszczu. Gliceryna poprawia strawność paszy. Jest fermentowana w żwaczu. Powstają z niej propioniany. Wysoka zawartość gliceryny w paszy korzystnie wpływa na metabolizm. Maksymalne udziały gliceryny w paszy to 10%.
Glicerol dostarcza organizmowi około 20% energii uzyskiwanej z tłuszczu
Wzrost produkcji gliceryny wiąże się ze wzrostem świadomości ekologicznej. Pięciomiesięczne badania i testy w 2004 roku zakończyły się sukcesem. Potwierdziły jej przydatność w żywieniu zwierząt.
Glikol propylenowy: Właściwości i rola w prewencji ketozy
Glikol propylenowy (PG) to organiczny związek chemiczny. Należy do alkoholi dwuwodorotlenowych. Jest bezbarwną, bezwonną i higroskopijną cieczą. Otrzymuje się go z tlenku propylenu. Ma gorzki smak i wysoką lepkość. Jego wzór chemiczny to C₃H₈O₂.
Glikol propylenowy jest uważany za nietoksyczny. Jest bezpieczny w odpowiednich ilościach. Wysokie stężenia mogą powodować podrażnienia. Glikol jest szeroko stosowany w przemyśle. Używa się go w kosmetykach, żywności, farmaceutyce. W temperaturze pokojowej ma gęstość 1,036 g/cm³. Rozpuszcza się w wodzie całkowicie.
W hodowli zwierząt stosuje się go jako dodatek do pasz. Służy do prewencji ketozy. Działa szybko. Chroni wątrobę. Hamuje spadek masy ciała po wycieleniu. Podnosi poziom insuliny we krwi. Zwiększa koncentrację glukozy we krwi. Uzupełnia energię podczas laktacji.
Dawkowanie i stosowanie glikolu propylenowego
Glikol propylenowy jest płynnym dodatkiem energetycznym. Stosuje się go dla krów po wycieleniu. Podawanie można rozpocząć dwa tygodnie przed porodem. Zalecana dawka wynosi 150 g/dzień. Po porodzie dawka to 300 g/dzień. Stosuje się do 0,3 litra glikolu maksymalnie dwa razy dziennie.
Dawkowanie profilaktyczne przed wycieleniem to 150-200 g/szt/dzień. Po wycieleniu dawka wynosi 250-300 g/szt/dzień. Glikol propylenowy zatrzymuje tworzenie się ciał ketonowych. Podanie glikolu zwiększa stężenie insuliny. Obniża poziom NEFA (wolnych kwasów tłuszczowych). Związki glukoplastyczne mogą być źródłem energii. Zastępują one glukozę.
Podawanie jest zalecane jako wlew. Glikol jest bardzo niesmaczny dla zwierząt. W przypadku silnych objawów ketozy rozważa się podanie do pyska w formie wlewu. Stosuje się go w okresie poporodowym. Zmniejsza ryzyko ketozy. Poprawia wydajność mleczną. Wpływa korzystnie na wskaźniki płodności u krów.
Kiedy stosować glikol propylenowy u krów?
Stosuje się go w okresie okołoporodowym. Najczęściej na około tydzień przed wycieleniem. Kontynuuje się podawanie do dwóch tygodni po wycieleniu.
Jakie są zalecane dawki glikolu propylenowego?
Dawka przed wycieleniem wynosi 150-200 g/dzień. Po wycieleniu zaleca się 250-300 g/dzień. Podaje się do 0,3 litra maksymalnie dwa razy dziennie.
Połączenie gliceryny i glikolu propylenowego
Profilaktyczne stosowanie obu substancji zapobiega ketozie. Stosowanie gliceryny i glikolu w mieszaninach jest korzystne. Zwiększa chęć pobierania paszy przez zwierzęta. Produkty energetyczne często zawierają obie te substancje. Dodatkowo wzbogaca się je w witaminy D, E, B. Dodaje się niacynę i selen. Sugeruje się również dodatkowe podawanie witamin z grupy B, niacyny, choliny, biotyny, betainy. Zioła wspomagają regenerację wątroby.
Wartości BCS (Body Condition Score) przed i po podaniu glikolu są istotne. Wpływają na kondycję krów. Skala BCS krów przed podaniem glikolu wynosiła 2,8. Krowy w dobrej kondycji mają BCS 3,2.
Badania i praktyczne aspekty stosowania
Naukowcy badają wpływ różnych czynników na zdrowie krów. Badanie z University of Guelph w Kanadzie dotyczyło częstotliwości doju. Zmniejszenie częstotliwości doju krów ketotycznych przyspiesza powrót do zdrowia. Dojenie raz zamiast dwóch razy dziennie było testowane.
Po dwóch tygodniach krowy dojone raz dziennie wykazywały szybkie obniżenie stężenia BHB we krwi. Niższe stężenie BHB wskazuje na powrót do zdrowia. Liczba krów wymagających dodatkowego podania glikolu była mniejsza w tej grupie. W grupie dojącej raz dziennie wynosiła 39%. W grupie dojącej dwa razy dziennie było to 64%.
Zmniejszenie częstotliwości doju krów ketotycznych do jednego zamiast dwóch dziennie zapewnia szybszy powrót do zdrowia.
Liczba krów, które wymagały dodatkowego podania glikolu, była znacznie mniejsza w grupie dojącej raz dziennie.
Zmniejszona częstotliwość doju miała też długoterminowy wpływ. Negatywnie wpływała na produkcję mleka. Efekt utrzymywał się do 13 tygodni. Dotyczył okresu po powrocie do częstotliwości dwa razy dziennie. Im więcej laktacji miała krowa, tym dłużej produkcja mleka pozostawała poniżej normy.
Produkty dostępne na rynku
Na rynku dostępne są różne produkty zawierające glikol propylenowy. Przykładem jest GALVET GLIKOCIEL ENERGY LIQUID. Jest to materiał paszowy. Zawartość glikolu propylenowego wynosi 99,5%. Dostępne są różne opakowania. Można kupić kanister 5l, 20l, 30l. Większe opakowania to 1kg, 5kg, 30kg, 1000kg. Produkt GALVET GLIKOCIEL ENERGY LIQUID stosuje się w żywieniu krów. Chroni przed ketozą. Dostępny jest w gabinetach i hurtowniach weterynaryjnych.
Inne firmy oferują podobne rozwiązania. OVER Vet należy do OVER Group. Oferują produkty energetyczne. Przykładem jest Energia Bovi Pover Vet. Zawiera glicerynę, glikol propylenowy, witaminy, niacynę, selen. Agrifood Polski oferuje glikol propylenowy w różnych formach. Mają Agro-Glikona słodka i w proszku. Oferują też glicerynę paszową. Blattin oferuje glikol propylenowy w kanistrach. Zalecają podawanie jako wlew. Dotyczy to krów z grupy ryzyka. Są to krowy wysokowydajne. Także krowy otłuszczone. Oraz te wykazujące zaburzenia apetytu.
Wartości rynkowe produktów rolnych wpływają na opłacalność produkcji. Ceny rolnicze podano jako: pszenica 843,85 zł, rzepak 2086,62 zł, kukurydza 836,04 zł, mleko 226,99 zł.
Zobacz także:
- Uprawa i Zbiór Warzyw i Owoców w Ogrodzie
- Młóto browarniane – wartościowa pasza w żywieniu zwierząt
- Bydło Limousine – francuska rasa ceniona na całym świecie
- Bydło simentalskie – wszechstronna rasa dla nowoczesnego rolnictwa
- Przemieszczenie trawieńca u krów – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie
Dodaj komentarz