Jajka z wolnego wybiegu cieszą się rosnącą popularnością. Sprawdź, czym charakteryzuje się ten system chowu kur i jakie są jego zalety oraz wady. Dowiedz się, jak rozpoznać takie jajka i czy są zdrowsze od innych.
Czym jest chów wolnowybiegowy?
Chów wolnowybiegowy to system utrzymania kur. Kurze nioski mają dostęp do otwartego terenu. Mogą się tam swobodnie poruszać. System ten zapewnia ptakom większy komfort bytowania. Kury korzystają ze świeżego powietrza i słońca. Na wybiegu mogą grzebać w ziemi. Swobodnie biegają i przejawiają naturalne zachowania.
W kurnikach na fermie obowiązują określone warunki. Odpowiednia ilość słomy musi pokrywać ponad 30% powierzchni podłoża. Na 1m² może przypadać maksymalnie 9 kur. Każda kura powinna mieć do dyspozycji 4 m² wybiegu. Maksymalna gęstość obsady to 2,5 tysiąca kur na hektar. Budynki są zaopatrzone w zadaszoną przestrzeń. Zadaszony wybieg obejmuje około 25% powierzchni budynku. Wybiegi oferują dużo światła słonecznego. Zapewniają naturalny rytm dnia i nocy. System ten jest bardziej zbliżony do warunków naturalnych niż chów klatkowy.
Jakie warunki mają kury na wolnym wybiegu?
Kury na wolnym wybiegu żyją w lepszych warunkach. Mają dostęp do świeżego powietrza. Korzystają z naturalnego światła słonecznego. Mogą swobodnie przemieszczać się po kurniku. Wybierają gniazda do składania jaj. Odpoczywają na grzędach w kurniku. Na 1 kurę przypada 18 cm grzędy. Ptaki mogą tarzać się w kurzu. Korzystają z bel słomy i kryjówek. Dostęp do terenów na świeżym powietrzu jest przez cały dzień. Konieczne jest zapewnienie schronień na wybiegu. Kury z wolnego wybiegu mają podobny system karmienia. Obejmuje on możliwość naturalnego pożywienia na wybiegu.
Systemy chowu kur – porównanie
Produkcja jaj odbywa się w różnych systemach. Wyróżniamy chów klatkowy, ściółkowy i wolnowybiegowy. Istnieje także chów ekologiczny. Każdy system ma swoje zalety i wady.
Czym różni się chów wolnowybiegowy od ściółkowego?
System ściółkowy utrzymuje ptaki w zamkniętym pomieszczeniu. Kury mają swobodę ruchu wewnątrz kurnika. Podłoga jest pokryta ściółką. Nie mają jednak dostępu do wybiegu zewnętrznego. Chów wolnowybiegowy zapewnia dostęp do otwartego terenu.
System klatkowy jest najbardziej kontrowersyjny etycznie. Ptaki są zamykane na ograniczonej powierzchni. Klatki ustawia się w rzędach i piętrach. Pozwala to maksymalnie wykorzystać przestrzeń. Kontrola zdrowia i higieny jest łatwiejsza w klatkach. Jajka cechują się wysoką jakością sanitarną. Ich walory smakowe mogą być niższe. Koszty produkcji są niższe w systemie klatkowym.
System ściółkowy zapewnia większą swobodę ruchu. Ptaki przebywają w zamkniętym kurniku na ściółce. Podłoga może być pokryta słomą, wiórami lub torfem. Ściółka wchłania wilgoć i wiąże pomiot. Izoluje ptaki od zimnej posadzki. Zapobiega okaleczeniom. Wady to większe zużycie energii i paszy. Jest też problem z zagospodarowaniem zużytej ściółki. Stykanie się ptaków i jaj z odchodami to ryzyko. Ryzyko zakażeń jest większe niż w klatkach.
Chów wolnowybiegowy oferuje najwyższy dobrostan. Ptaki mają dostęp do wybiegu. Koszty produkcji są wyższe. Ryzyko zakażeń jest większe niż w klatkach. Koszty przestrzeni są najwyższe w tym systemie. Opłacalność może być mniejsza.
Chów ekologiczny jest najbardziej wymagający. Na 1 m² może przypadać tylko 6 niosek. Powierzchnia kurnika to maksymalnie 1600 m². Temperatura powinna wynosić 21-22°C. Wilgotność względna to 60-70%. Dobowe światło to 14-16 godzin. Kury mają dostęp do pastwiska i naturalnej paszy. Nie stosuje się antybiotyków ani produktów leczniczych weterynaryjnych. Jaja ekologiczne muszą spełniać wymogi UE. Wymagają certyfikacji. Mają kod „0” na skorupce. W chowie ekologicznym preferuje się rodzime rasy kur.
| System Chowu | Dobrostan Kur | Obsada (w kurniku) | Dostęp do Wybiegu | Koszty Produkcji | Ryzyko Zakażeń |
|---|---|---|---|---|---|
| Klatkowy | Najniższy | Wysoka gęstość | Brak | Niższe | Niższe (kontrola sanitarna) |
| Ściółkowy | Wyższy niż klatkowy | Do 9 kur/m² (w wolnowybiegowym) | Brak | Wyższe niż klatkowy | Większe (kontakt z odchodami) |
| Wolnowybiegowy | Najwyższy | Do 9 kur/m² | Tak (min. 4m²/kura) | Wyższe | Większe (kontakt ze środowiskiem) |
| Ekologiczny | Najwyższy | Do 6 kur/m² | Tak (min. 4m²/kura) | Najwyższe | Większe |
Czy jajka z wolnego wybiegu są zdrowsze?
Jajka z wolnego wybiegu są postrzegane jako zdrowsze. Konsumenci uważają je za bardziej ekologiczne. Eksperci twierdzą, że mogą być bogatsze w białko. Badania naukowe dostarczają różnych wyników. Badania z 2011 roku wykazały więcej beta-karotenu. Nie różniły się znacząco w witaminie A, E czy cholesterolu. Smak i wartości odżywcze jaj zależą głównie od stosowanej paszy. Kury na wolnym wybiegu mają możliwość spożywania naturalnego pokarmu. Mogą jednak wydziobywać trawę pokrytą smogiem. Mogą też mieć kontakt z zanieczyszczeniami. Głosy przeciwne mówią o zagrożeniach. Ryzyko zawartości metali ciężkich istnieje. Wyniki badań wskazują minimalne różnice odżywcze. Różnice głównie zależą od rodzaju paszy. Jajka z wolnego wybiegu mogą zawierać metale ciężkie.
Czy jajka z wolnego wybiegu mają mniej cholesterolu?
Badania z 2011 roku nie wykazały znaczących różnic w zawartości cholesterolu. Wartość odżywcza jaj zależy w dużej mierze od diety kur. Pasza ma kluczowy wpływ na skład jajek.
Jak rozpoznać jajka z wolnego wybiegu?
Rozpoznanie jajek z wolnego wybiegu jest proste. Na skorupce znajduje się specjalny kod. Kod ten zaczyna się od cyfry „1”. Cyfra „1” oznacza system chowu wolnowybiegowego. Cyfra „0” oznacza chów ekologiczny. Cyfra „2” to chów ściółkowy. Cyfra „3” to chów klatkowy. Po cyfrze następuje kod kraju produkcji. Kolejne cyfry to numer identyfikacyjny producenta. Ważne jest też opakowanie jajek. Powinno zawierać informację o systemie chowu. Certyfikowane logo może być obecne na opakowaniu jaj ekologicznych („0”). Sprawdzanie kodu na skorupce to klucz.
Wyzwania i trendy w chowie wolnowybiegowym
Chów wolnowybiegowy staje przed wyzwaniami. Ptactwo jest bardziej narażone na choroby. Zwiększa się ryzyko ptasiej grypy. Ptaki są bardziej narażone na zagryzienie przez drapieżniki. W systemie wolnowybiegowym występuje większy ładunek bakterii. Obejmuje to Salmonella, Campylobacter i Escherichia coli. Wymaga to stosowania bioasekuracji. Szczepienia są ważnym elementem. Chów na wolnym wybiegu wiąże się z wyższym kosztem. Cena produktu jest wyższa.
Ile jajek z wolnego wybiegu produkuje się w Polsce?
W Polsce w 2021 roku produkcja jaj z wolnego wybiegu stanowiła około 4% całej produkcji. Unia Europejska dąży do zwiększenia udziału gospodarstw ekologicznych. Polska produkcja ekologiczna kuleje w sektorze zwierzęcym. Produkcja jaj ekologicznych może być niszą rynkową.
System wolnowybiegowy wymaga ulepszeń. Badania wskazują na negatywny wpływ na jakość produktu. Wpływa też na dobrostan ptactwa przy braku ograniczeń. Obornik drobiowy zawiera pierwiastki. Fosfor i azot w nadmiarze niszczą glebę. Wysoka obsada zwiększa ryzyko skażenia gleby. Rośnie też ryzyko skażenia wód gruntowych. Wzrost zużycia ziemi, wody i paliwa występuje. Dotyczy to wolnorosnących ras brojlerów. Jaja i mięso podlegają regulacjom unijnym. Rozporządzenie Komisji (WE) NR 543/2008 reguluje ten obszar.
Trendy rynkowe wskazują na wzrost. Rosnące zainteresowanie konsumentów produktami z wolnego wybiegu jest widoczne. Wzrasta świadomość dotycząca oznaczeń na skorupkach. Zmieniają się regulacje prawne. Wpływają one na produkcję jaj. Dążenie do zwiększenia bazy gospodarstw ekologicznych postępuje. Rosnące koszty produkcji związane są z modyfikacją pasz. Wzrost kosztów wynosi 30-40% w porównaniu do chowu tradycyjnego. Modyfikacje pasz mogą zwiększyć koszty do 100%.
Czy chów wolnowybiegowy jest przyszłością?
System wolnowybiegowy ma wielu zwolenników. Zapewnia lepszy dobrostan zwierząt. Staje jednak przed wyzwaniami. Obejmują one koszty i ryzyko chorób. Wymaga dalszych ulepszeń. Konsumenci coraz częściej wybierają takie produkty. Trendy wskazują na wzrost popularności. Zrównoważony rozwój i etyka hodowli są ważne.
W systemach ekologicznych i alternatywnych efekty produkcyjne bywają gorsze. Wydłużają cykl produkcyjny. Dyrektywa UE Nr 1274/1991 wyróżnia różne systemy. Obejmuje ekologiczne, wolnowybiegowe, podłogowe i klatkowe. Od 2024 roku możliwe są dopłaty do dobrostanu kur niosek. Ważne jest Rozporządzenie UE 2018/848. W produkcji ekologicznej dopuszcza się do 20% pasz konwencjonalnych. Zakazuje się stosowania syntetycznych aminokwasów i GMO. Normowanie emisji azotu i fosforu jest ścisłe. Maksymalna ilość azotu na 1 ha to 170 kg.
Jakie są maksymalne obsady w chowie ekologicznym?
Przyjęte normy dla ferm ekologicznych są ograniczone. Maksymalne wielkości obsad to 7 000 niosek. Dla rosnących ptaków to 14 000. Kurczęta brojlery to 14 000. Indyków rzeźnych to 7 000. W kurniku ekologicznym może być do 6 kur na 1 m².
Pasze naturalne i ekologiczne wracają do łask. W mieszankach dla kur stosuje się 13% do 18% białka. Zapotrzebowanie waha się od 15% do 18%. Zależy od fazy produkcji i systemu utrzymania. Konieczne jest uzupełnianie aminokwasami. Stosowane dodatki tłuszczowe to tran z dorsza. Używa się też oleju ze śledzia, siemienia lnianego, nasion rzepaku. W okresie upałów pobieranie paszy jest mniejsze. Wymaga to dostosowania mieszanek. Systemy automatycznego podawania paszy i wody są wykorzystywane. Linie pojenia mogą być kropelkowe i dzwonowe. Kropelkowe linie mogą mieć miseczki okapowe. Posiadają też antygrzędę obrotową.
Zobacz także:
- Jaja ściółkowe czy z wolnego wybiegu? Poradnik dla kupujących
- Jak zbudować idealny wybieg dla kur? Poradnik krok po kroku
- Pawie i Jaja Pawich: Hodowla, Inkubacja, Wartości i Ceny
- Pterofagia u drobiu – przyczyny, skutki i skuteczne metody zapobiegania
- Porównanie ras bydła pod kątem wartości rzeźnej i opłacalności hodowli
Dodaj komentarz