Planujesz uprawę bardzo wczesnych ziemniaków? Poznaj odmiany zalecane przez COBORU na rok 2025. Dowiedz się, kiedy i jak sadzić, aby uzyskać wysokie plony. Wczesny zbiór pozwala szybciej wprowadzić produkt na rynek.
Czym są bardzo wczesne ziemniaki?
Bardzo wczesne odmiany ziemniaków zbiera się najszybciej. Okres ich wegetacji trwa 60 do 90 dni. Zbiór następuje przed pełną dojrzałością bulw. Często robi się to już po 40 dniach od wschodów roślin. Nie wszystkie odmiany spełniają ten warunek. Szybkie wchodzenie w tuberyzację jest kluczową cechą. Umożliwia to uzyskanie plonu w krótkim czasie. Uprawa młodych ziemniaków bywa trudna. Jednak ich ceny rynkowe często rekompensują poniesione nakłady. Odmiany wczesne mają okres wegetacji 90-110 dni. Odmiany średniowczesne potrzebują 111-125 dni.
Co to znaczy zbiór po 40 dniach od wschodów?
Oznacza to, że odmiana nadaje się do zbioru już po około 40 dniach od momentu, gdy rośliny wyjdą z ziemi. To pozwala na bardzo wczesne uzyskanie plonu.
Zalecane odmiany bardzo wczesnych ziemniaków na 2025 rok
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) publikuje Listy Odmian Zalecanych (LOZ). LOZ wskazują najlepsze odmiany do uprawy w poszczególnych regionach. Lista na rok 2025 obejmuje odmiany bardzo wczesne i wczesne. COBORU w Słupi Wielkiej przygotowało te listy. Podstawą są wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO). Na liście odmian bardzo wczesnych na 2025 rok znajduje się 9 pozycji. Odmiana Impresja zdobyła najwięcej rekomendacji. Zalecana jest w 12 województwach. Odmiany Riviera i Werbena rekomendowano w 6 województwach. Colomba uzyskała 5 rekomendacji. Badania PDO z 2024 roku potwierdzają skuteczność tych odmian. Colombo osiągnęła 117% wzorca plonu ogólnego. Plon handlowy wyniósł 119% wzorca. Impresja uzyskała 126% wzorca plonu ogólnego. Plon handlowy tej odmiany wyniósł 125% wzorca.
Które odmiany bardzo wczesne są najczęściej zalecane w Polsce w 2025 roku?
Najczęściej zalecaną odmianą bardzo wczesną w 2025 roku jest Impresja. Otrzymała rekomendacje w 12 województwach.
Charakterystyka wybranych odmian
Odmiany bardzo wczesne różnią się cechami. Ważny jest smak, kształt i kolor bulw. Typ kulinarny (B lub AB) także ma znaczenie. Krajowa hodowla koncentruje się na odporności. Polskie odmiany mają wysoką odporność na choroby wirusowe. Dotyczy to zwłaszcza wirusów Y i liściozwoju. Odmiana Impresja zawiązuje bulwy dość płytko. Zapobiega to ich zielenieniu. Bulwy Impresji są wyrównane i średniej wielkości. Mają gładką skórkę i małe oczka. Kiełki są grube i mocne. Colomba jest odporna na raka ziemniaka. Posiada zwiększoną odporność na parch zwykły.
„Impresja to odmiana, która – jak wyjaśnia jej hodowca – zawiązuje plon bulwy dość płytko, co zapobiega zielenieniu bulw”
„Bulwy Impresji w plonie są wyrównane pod względem wielkości, średnie, z małą ilością bulw małych”
„Kiełek tej odmiany są świetlne, grube i mocne”
„Colomba jest odporna na raka ziemniaka i ma zwiększoną odporność na parch zwykły.”
Wybierając odmianę, kieruj się odpornością. Odporność na choroby wirusowe i patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego jest kluczowa.
Kiedy i jak sadzić bardzo wczesne ziemniaki?
Termin sadzenia zależy od temperatury gleby. Gleba na głębokości 10 cm powinna osiągnąć 8-10°C. Wtedy można rozpocząć sadzenie. Podkiełkowane sadzeniaki odmian wczesnych zniosą niższą temperaturę. Można je sadzić przy 5-6°C gleby. W Polsce optymalny termin to II i III dekada kwietnia. Gleby lekkie i szybko nagrzewające się pozwalają na wcześniejsze sadzenie. Temperatura gleby 6°C na głębokości 10 cm bywa osiągana od połowy marca. Sadzenie w zbyt wczesnym terminie wiąże się z ryzykiem. Może wydłużyć wschody i spowodować nierównomierność roślin. Zwiększa także zagrożenie rizoktoniozą. Opóźnienie sadzenia o 2 tygodnie obniża plon. Powoduje też ciemnienie bulw i wzrost cukrów redukujących. Wpływa to na trwałość przechowywania. Optymalny termin sadzenia zapewnia prawidłowe ukorzenianie. Rośliny lepiej wykorzystują wodę i składniki pokarmowe.
Kiedy najlepiej sadzić ziemniaki na wczesny zbiór?
Najlepiej sadzić, gdy gleba na głębokości 10 cm osiągnie 8-10°C. Dla podkiełkowanych sadzeniaków wystarczy 5-6°C. Optymalny okres to II i III dekada kwietnia.
Przed sadzeniem wykonaj przygotowania. Ważny jest stan zdrowotny sadzonek. Pobudzanie i podkiełkowanie są kluczowe. Pobudzanie polega na sortowaniu bulw. Przez 2-3 tygodnie utrzymuj wilgotność 80% i dostęp światła. Podkiełkowanie przyspiesza plonowanie. Może zwiększyć plony nawet o 20%. Sadzeniaki z wyraźnymi kiełkami sadź na głębokość 6-8 cm. Odstępy między bulwami powinny wynosić 25-30 cm. Między rzędami zachowaj 60-70 cm. Głębokość sadzenia zależy od gleby. Na glebie suchej sadź głębiej. Optymalna rozstawa rzędów to 75-90 cm. Gęstość sadzenia zależy od przeznaczenia plonu. Na ziemniaki wczesne sadzi się 45 000-50 000 roślin na hektar. Nawożenie przed sadzeniem zwiększa plon. Poprawia też odporność bulw i ich zdolności przechowalnicze. Stosuj naturalne nawozy jak kompost. Redlenie pomaga utrzymać sadzeniaki na miejscu.
„Wczesne i precyzyjne sadzenie ziemniaków to gwarancja wysokich plonów i dobrych jakościowo bulw”
„Sadzenie ziemniaków w niedostatecznie ogrzaną glebę wiąże się z pewnym ryzykiem”
„Termin sadzenia ziemniaków jest uzależniony przede wszystkim od temperatury gleby”
„Podkiełkowane sadzeniaki odmian wczesnych mogą być sadzone wcześniej, gdy gleba ogrzeje się do temperatury 5-6°C”
Jak przygotować sadzeniaki do sadzenia?
Wykonaj pobudzanie i podkiełkowanie. Sortuj bulwy. Zapewnij im wilgotność 80% i światło przez 2-3 tygodnie. Podkiełkowanie przyspiesza plonowanie.
Jaka gęstość sadzenia jest optymalna dla ziemniaków wczesnych?
Dla ziemniaków wczesnych zalecana gęstość sadzenia to 45 000-50 000 roślin na hektar.
Aby przyspieszyć sadzenie, możesz użyć technologii. Rozłożenie czarnej folii na ziemi ogrzewa glebę. Przezroczysta folia lub klosze także pomagają. Pozwalają one sadzić ziemniaki nawet miesiąc wcześniej. Pamiętaj o ostrożności przy wcześniejszym sadzeniu. Warunki pogodowe muszą być odpowiednie. Stosuj precyzyjne metody sadzenia i nawożenia. Rozważ nawożenie przed sadzeniem dla lepszych plonów. Dostosuj termin sadzenia do warunków termicznych lokalizacji.
- Wskazane jest podkiełkowywanie sadzeniaków. Przyspiesza zbiór i zwiększa plon.
- Zastosuj folię lub klosze. Pomagają one przyspieszyć sadzenie ziemniaków.
- Zachowaj ostrożność przy wcześniejszym sadzeniu. Zależy to od pogody.
- Sadź w terminie II i III dekady kwietnia.
- Unikaj sadzenia w zbyt chłodnej glebie.
- Dostosuj termin sadzenia do lokalnych warunków.
- Rozważ nawożenie przed sadzeniem. Zwiększy to plony.
- Stosuj precyzyjne metody sadzenia.
- Przygotuj sadzeniaki przed sadzeniem.
- Wzbogać glebę materią organiczną. Spulchnij ją.
- Podkiełkuj sadzeniaki w kontrolowanych warunkach.
Sadzenie ziemniaków w niedostatecznie ogrzaną glebę wiąże się z ryzykiem wydłużenia wschodów i nierównomierności roślin. Sadzenie ziemniaków w zbyt wczesnym terminie może zwiększać zagrożenie rizoktoniozą.
Pielęgnacja i ochrona młodych ziemniaków
Wczesna uprawa ziemniaków niesie ryzyko przymrozków. Ziemniaki na wczesny zbiór trzeba osłaniać. Użyj słomy, agrowłókniny lub folii perforowanej. Stosowanie osłon minimalizuje ryzyko zniszczenia plantacji. Regularne odchwaszczanie jest konieczne. Ziemniaki wymagają także nawadniania. Choroby i szkodniki zagrażają uprawom. Parch zwykły sprzyja glebom alkalicznym. Dotyczy to gleb świeżo zwapnowanych. Stosowanie nierozłożonego obornika słomiastego także sprzyja parchowi. Inne zagrożenia to stonka, mszyce, zaraza i alternarioza. Krajowe odmiany są często odporne na choroby wirusowe. Wybieraj odmiany odporne na patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego.
Jak chronić młode ziemniaki przed przymrozkami?
Możesz osłonić rośliny słomą, agrowłókniną lub folią perforowaną. Stosowanie osłon jest kluczowe we wczesnych uprawach.
Jakie choroby i szkodniki zagrażają wczesnym ziemniakom?
Główne zagrożenia to parch zwykły, stonka, mszyce, zaraza i alternarioza. Odmiany odporne na choroby wirusowe pomagają w ochronie.
- Stosuj osłony. Chronią przed przymrozkami.
- Regularnie odchwaszczaj i nawadniaj.
- Osłaniaj rośliny przed przymrozkami.
Wczesna uprawa ziemniaków wiąże się z ryzykiem przymrozków.
Zbiory i plonowanie bardzo wczesnych odmian
Pierwsze zbiory bardzo wczesnych ziemniaków zaczynają się w czerwcu. Plonowanie zależy od odmiany i warunków. Plony odmian bardzo wczesnych w 2020 roku wyniosły średnio 497 dt/ha. W 2019 roku było to 340 dt/ha. W 2018 roku zebrano 419 dt/ha. W 2017 roku plony wyniosły 475 dt/ha. W 2024 roku plony były najwyższe od trzech sezonów. Były jednak niższe niż w 2017 roku. Plony zależą także od kształtu bulw. Odmiany kuliste mogą dać około 15 t/ha. Odmiany o wydłużonym kształcie dają wyższe plony. Wyniki plonowania odmian w 2019 i 2020 roku pokazują zmienność. Najlepsze plony w 2020 roku miały odmiany Impresja i Tonacja.
Kiedy można zbierać bardzo wczesne ziemniaki?
Pierwsze zbiory można rozpocząć już w czerwcu, często po około 40 dniach od wschodów.
Jakie plony można uzyskać z bardzo wczesnych odmian?
Średnie plony w 2020 roku wyniosły 497 dt/ha. Plony zależą od odmiany i kształtu bulw.
| Rok | Średni plon bardzo wczesnych odmian (dt/ha) |
|---|---|
| 2020 | 497 |
| 2019 | 340 |
| 2018 | 419 |
| 2017 | 475 |
Rynek i ceny młodych ziemniaków
Uprawa młodych ziemniaków bywa opłacalna. Ceny rynkowe bywają wysokie na początku sezonu. Ceny ziemniaków w 2019 roku wynosiły około 1 zł/kg. W 2025 roku ceny spadły do 30-40 groszy/kg. Ceny młodych ziemniaków na Ukrainie w 2025 roku nie spadły drastycznie. Rynek ziemniaków podlega wahaniom. Wzrost cen paliw wpływa na koszty produkcji rolniczej. Rosnąca konkurencja nowych odmian wpływa na rynek. Wzrost znaczenia ekologicznych metod uprawy także zmienia rynek. Na stronach internetowych można znaleźć ogłoszenia o sprzedaży i zakupie ziemniaków.
Jakie są aktualne ceny młodych ziemniaków?
Na koniec czerwca 2025 roku ceny ziemniaków wynosiły 30-40 groszy/kg.
Czy uprawa wczesnych ziemniaków jest opłacalna?
Uprawa młodych ziemniaków jest trudna, ale ceny często pozwalają odzyskać nakłady i osiągnąć zysk.
| Produkt | Cena (zł) – koniec czerwca 2025 |
|---|---|
| Pszenica | 843,85 |
| Rzepak | 2086,62 |
| Kukurydza | 836,04 |
| Ziemniaki (młode) | 0,30-0,40 |
Zobacz także:
Dodaj komentarz