Por to popularne i zdrowe warzywo cebulowe. Jego uprawa w ogrodzie wymaga odpowiedniego przygotowania i pielęgnacji. Poznaj kluczowe kroki, by cieszyć się obfitymi zbiorami.
Czym jest por i dlaczego warto go uprawiać?
Por (Allium ampeloprasum) to roślina użytkowa. Jest popularna w ogrodach przydomowych. Por rośnie bez wyraźnej cebuli. Tworzy wyprostowaną niby-łodygę. Częścią jadalną są liście. Dolna część liści jest biała. Czasami tworzą zgrubiałe cebule. Liście pora mają szerokość do 5 cm. Rozchylają się w górnej części. Dwubarwność pora wiąże się z olejkami eterycznymi. Wpływa na intensywność smaku. Najdelikatniejsza w smaku jest biała część. Zielona część jest ostrzejsza. Por można spożywać w różnych formach. Nadaje się jako przyprawa, warzywo, do sałatek. Stosowany jest jako dodatek do zup, sałatek i surówek. Pora jest wykorzystywany w kuchni domowej. Znajduje też miejsce w haute cuisine. Pory są lekkostrawne i niskokaloryczne.
Pora jest bogaty w witaminy A, C, K. Zawiera minerały: potas, żelazo, wapń. Dostarcza błonnika i przeciwutleniaczy. Zawiera dużo soli mineralnych: wapnia, fosforu, potasu, sodu, żelaza i siarki. Są dobrym źródłem witamin: C, A, E, B1, B2, PP. Mają właściwości obniżające poziom cholesterolu. Wspierają układ odpornościowy. Pomagają układowi oddechowemu i trawiennemu. Korzyści zdrowotne są nieocenione.
Uprawa pora jest trudna. Można jednak osiągnąć satysfakcjonujące efekty. Cena pora w sklepach wzrosła. Motywuje to do własnej uprawy. Okazuje się, że istnieje prosty sposób. Dzięki niemu plony będą obfite i smaczne.
Ile kalorii ma por?
Pory są niskokaloryczne. 100 gramów pora zawiera 24 kalorie.
Poznaj najlepsze odmiany pora
Wybór odmiany pora jest bardzo szeroki. Istnieją odmiany pora o różnych cechach. Dzielą się na letnie, jesienne i zimowe. Odmiany letnie rosną szybko. Mają łagodny smak. Odmiany jesienne są warunkowo mrozoodporne. Charakteryzuje je wyrazisty smak. Odmiany zimowe są najbardziej odporne na mróz. Mają intensywny aromat.
Odmiany pora zimowego obejmują grupę późnych odmian. Mają ciemnozielone liście. Liście są pokryte warstwą woskową. Cebula jest wyraźnie zgrubiała. Łodyga rzekoma jest krótsza. Długość wegetacji odmian zimowych wynosi 150-170 dni. Idealna odmiana pora powinna dać rośliny wyrównane. Dotyczy to wielkości i długości części wybielonej. Średnica powinna wynosić około 3 cm.
W 2025 roku dostępny jest szeroki wybór odmian. Są dostosowane do różnych potrzeb uprawowych. Do najbardziej popularnych odmian należą Cherokee F1 i Oslo F1. Inna popularna odmiana to Utah. Giant Musselburgh pochodzi ze Szkocji. Ma łodygi do 15 cm średnicy. Bleu de Solaise to francuska odmiana. Charakteryzuje się niebiesko-zielonymi liśćmi. King Richard jest szybkorosnący. Idealnie nadaje się do sałatek. Elefant to odmiana o dużych rozmiarach. Uznawana jest za giganta. Dark Green Foliate cechuje się wysokimi plonami. Ma szybki wzrost. Jest odporna na choroby. Inne znane odmiany to Carentan, Kolumbus, Blaugruner Winter.
W Polsce w 2008 roku krajowy rejestr zawierał 3 odmiany krajowe. Było też 13 odmian zagranicznych. W tym jedna odmiana mieszańcowa. Trendem jest szeroki wybór odmian. Odmiany są dostosowane do różnych warunków. Dostępność regularnie aktualizowana w krajowym rejestrze.
Jak wybrać odpowiednią odmianę pora?
Wybór odmiany zależy od kilku czynników. Ważny jest klimat w Twoim regionie. Istotny jest rodzaj gleby. Dostępność wody ma znaczenie. Liczą się też Twoje preferencje smakowe. Pora można uprawiać przez cały rok. Wybierz odmianę dostosowaną do terminu zbioru. Pomyśl o rodzaju sprzedaży. Odmiany wczesne zbiera się latem. Późne odmiany zimują w gruncie. Konsultacja z lokalnymi ośrodkami doradztwa rolniczego pomoże. COBORU dostarcza najbardziej aktualne dane.
Przygotowanie gleby pod uprawę pora
Por nie należy do warzyw najłatwiejszych w uprawie. Kluczem jest odpowiednio przygotowane podłoże. Por najlepiej rośnie w słonecznych miejscach. Por wymaga słonecznego i zacisznego stanowiska. Poradzi sobie też w półcieniu. Pora preferuje gleby żyzne i próchnicze. Podłoże powinno być gliniasto-piaszczyste. Gleba musi być dobrze drenująca. Unikaj gleb piaszczystych. Nie sadź pora na ciężkich, zbitych glebach. Pora najlepiej sadzić w miejscu. Gleba powinna być lekko zakwaszona. Optymalne pH gleby to 5,8-6,5. Niektóre źródła podają zakres 6,0–7,0. Gleba powinna mieć neutralne pH.
Przygotowanie gleby zacznij jesienią. Przekop glebę na głębokość około 30 cm. Usuń chwasty i kamienie. Wzbogać glebę kompostem lub obornikiem. Warto wymieszać glebę z zakupionym podłożem. Zastosuj obornik jesienią. Dawka to 2-4 kg na metr kwadratowy. Unikaj sadzenia pora po innych warzywach cebulowych. Zmianowanie jest korzystne dla jakości plonu. Nie sadzimy go po roślinach z rodziny cebulowatych. Dobrym przedplonem są warzywa dyniowate i kapustne. Inne dobre przedplony to buraki, fasola, groch i ogórek.
Techniki przygotowania gleby obejmują orkę zimową. Stosuje się też bronowanie i włókowanie.
Uprawa pora: siew nasion czy sadzenie rozsady?
Odmiany pora można uprawiać dwiema metodami. Możliwa jest uprawa z siewu do gruntu. Alternatywą jest uprawa z rozsady. Uprawa z rozsady daje lepszą jakość roślin. Por ma długi okres wegetacji. Trwa do 170-180 dni. Dlatego najlepiej uprawiać go z rozsady.
Kiedy siać pora na rozsadę?
Nasiona na rozsadę wysiewa się od połowy stycznia do połowy lutego dla odmian wczesnych. Dla późniejszych odmian wysiewa się od marca do maja.
Siew nasion pora do gruntu
Nasiona można siać bezpośrednio na polu. Siew odbywa się od drugiej dekady kwietnia. Można siać do początku maja. Siew można przeprowadzać od marca do kwietnia. Głębokość siewu to około 1 cm. Nasiona kiełkują w temperaturze 16°C. Wschodzą po 10-20 dniach. Przy wczesnym siewie na zewnątrz użyj podkładu grzewczego. Może być to obornik koński.
Uprawa pora z rozsady
Sadzonki są gotowe po 8-10 tygodniach. Rozsadę sadzi się w lipcu. Sadzonki wysadza się od połowy kwietnia. Można sadzić wcześniej. Koniec marca lub początek kwietnia jest możliwy. Zależy to od warunków pogodowych. Przed sadzeniem rozsadę należy zahartować. Zmniejsz podlewanie kilka dni przed sadzeniem. Przytnij czubek sadzonek na 1-2 cm. Minimalnie przytnij korzenie. To sprzyja lepszemu przyjęciu. Pomaga uzyskać grubsze pędy.
Do sadzenia przygotuj dołki. Głębokość dołków to 15-20 cm. Odstępy między dołkami to około 30 cm. W każdym dołku sadzi się jedną rozsadę. Sadzenie rozsady odbywa się co 15 cm w rzędach. Rzędy oddalone są o 30-50 cm. Sadzenie w rozstawie co 10-20 cm w rzędzie. Między rzędami zachowaj 30-50 cm. Odległość między roślinami to 10-20 cm. Zależy od odmiany. Dla odmian wczesnych wystarczy 10 cm. Dla późnych odmian 15-20 cm. W celu dłuższego wybielenia sadź rozsadę w głębszych rowkach. Można sadzić w głębszych dołkach. Wykonuj przerywki, gdy rośliny wzejdą gęsto.
Sadzenie rozsad na głębokość około 20-25 cm jest zalecane.
Pielęgnacja pora w ogrodzie
Ważne jest systematyczne podlewanie. Por lubi gleby wilgotne. Wymaga regularnego podlewania. Szczególnie w okresie kiełkowania i wzrostu. Podlewanie powinno się wykonywać co 3-4 dni. Gleba powinna być wilgotna. Unikaj przemoczenia. Podlewaj 1–2 razy w tygodniu. Dotyczy to okresu suszy. Regularne podlewanie jest kluczowe.
Pory są warzywem o dużych potrzebach pokarmowych. Konieczne jest nawożenie. Por ma średnie wymagania pokarmowe. Potrzebuje dużo składników pokarmowych. Zwłaszcza azotu. Stosuj nawożenie organiczne lub mineralne. Można stosować nawozy organiczne. Obornik, biohumus, kompost są dobre. Wermikompost też się nadaje. Nawozy mineralne stosuje się przed siewem. Można stosować pogłównie. Uwzględnij zawartość chloru i siarki. Nawożenie przeprowadza się 2-3 razy w sezonie. Stosuj nawozy wieloskładnikowe. Powinny zawierać azot, fosfor i potas. Nawożenie obejmuje nawozy azotowe. Stosuje się je co około 4 tygodnie. Kompost dodaj na jesieni. Zastosuj odpowiednie metody i terminy nawożenia.
Pielęgnacja obejmuje obsypywanie roślin ziemią. Robi się to co 2–3 tygodnie. Latem można obsypać dolną część łodygi ziemią. Nazywa się to bieleniem. Zabieg osypywania łodyg ziemią wybiela pora. Metoda szczypiorniowa polega na dosypywaniu ziemi. Powoduje to wybielenie łodyg. Bielenie poprawia smak. Chroni też przed niskimi temperaturami. Regularne przekopywanie gleby jest ważne. Usuwanie chwastów jest kluczowe. Walka z chwastami jest kluczowa dla wysokiego plonu.
W uprawie na balkonie warzywo wymaga dużych pojemników. Minimum to 10 litrów. W uprawach w pojemnikach zaleca się donice. Powinny mieć pojemność 10-12 litrów.
Jak sadzić pory, żeby były duże?
Aby uzyskać duże i grube pory, zapewnij im żyzne podłoże, odpowiednie nawożenie (szczególnie azotem) i regularne podlewanie. Sadź w zalecanym rozstawie i stosuj bielenie.
Choroby i szkodniki pora – jak sobie z nimi radzić?
Por może być atakowany przez choroby. Najczęstsze choroby to zgorzel siewek. Występuje biała zgnilizna. Możliwa jest różowa zgnilizna. Fytoftoroza, alternarioza, rdza też atakują. Zwalczanie chorób obejmuje rdza porowa. Występuje mączniak rzekomy. Pielęgnacja pora obejmuje zwalczanie chorób.
Szkodniki też stanowią problem. Najczęstsze szkodniki to śmietka cebulanka. Pojawia się wciornastek. Mszyca cebulowa atakuje pory. Groźne są pędraki i drutowce. Szkodniki i choroby to m.in. zgnilizna twardzikowa. Miniarka porówka, rolnice też szkodzą. Regularnie kontroluj rośliny. Szukaj szkodników i objawów chorób.
Stosuj płodozmian. Zapobiega to chorobom pora. Przerwy w uprawie pomagają ograniczyć szkodniki. Siew gryki też może pomóc. Unikaj sadzenia w miejscach. Wcześniej rosły tam warzywa cebulowe. Zapobiega to chorobom glebowym. W celu ograniczenia szkodników sadź pietruszkę w międzyrzędziach. Sałata i rzodkiewka też są dobrym sąsiedztwem.
Zbiór i przechowywanie pora
Termin zbioru pora jest kluczowy. Zależy od terminu sadzenia. Zależy też od odmiany. Zbiór następuje, gdy łodyga ma 2–3 cm grubości. Zbiór wczesnych odmian zaczyna się od lipca. Trwa do września. Zbiór późnych odmian jest od października. Może trwać do marca. Niektóre odmiany zbiera się pod koniec zimy. Planuj terminy zbioru. Zachowasz jakość i plon.
Podczas zbiorów podważ rośliny widłami. Ostrożnie wyrwij z ziemi. Usuń zewnętrzne żółknące liście. Skróć korzenie i liście. Zbiór pora trwa od września do listopada. Niektóre odmiany zbiera się później.
Pory można zimować w gruncie. Można je przechowywać w chłodnym miejscu. Przechowuj zasypane piaskiem. Optymalnie przechowuje się je w temperaturze bliskiej 0°C. Temperatura nie może być ujemna. Pora można przechowywać w chłodnym miejscu. W piasku lub ziemi przechowasz go przez 2–3 miesiące. Pora można przechowywać w lodówce. Najlepiej spożyć go szybko po zbiorze.
Metody przechowywania pora to pozostawienie na polu. Możliwe jest dołowanie w rowach i zagonach. Stosuje się też chłodnie. Techniki zbioru to zbiór ręczny. Dostępne są też kombajny.
Kiedy zbiera się pory?
Termin zbioru zależy od odmiany. Odmiany wczesne zbiera się od lipca do września. Odmiany późne można zbierać od października do marca.
Porady dla udanej uprawy pora
Stosuj odpowiednio dobrany czas sadzenia. Wybierz właściwą metodę sadzenia. Przygotuj żyzne podłoże. Gleba powinna być przepuszczalna. Optymalne pH to 6-7. Odchwaść i spulchnij glebę. Dodaj kompost lub obornik. Przytnij czubek sadzonek na 1-2 cm. Minimalnie przytnij korzenie przed sadzeniem. Sadź w rozstawie co 10-20 cm w rzędzie. Zachowaj 30-50 cm między rzędami. Dobrym przedplonem są warzywa dyniowate i kapustne. Unikaj sadzenia obok fasoli i ziemniaków. Zapewnisz duże i grube warzywa. Uzyskasz więcej białej części. Zastosuj naturalne nawozy. Kompost jest dobrym wyborem. Regularnie podlewaj pora. Szczególnie w suchych okresach. Używaj kopczyków z ziemi. Bielenie sprzyja lepszemu wzrostowi. Poprawia smak białej części.
Obserwuj lokalne warunki pogodowe. Sprawdź prognozy długoterminowe. Przygotuj odpowiednie wyposażenie. Potrzebna jest łopatka. Przyda się pojemnik na rozsady. System nawadniania kroplowego jest pomocny. Ekologiczny nawóz wspiera wzrost. Planuj rozmieszczenie roślin. Pora powinien mieć dobrych partnerów. Marchew, seler i kapusta to dobre sąsiedztwo. Unikaj sadzenia w miejscach. Wcześniej rosły tam warzywa cebulowe. Zapobiega to chorobom glebowym.
Sadzenie i pielęgnacja pora może być satysfakcjonujące, zwłaszcza kiedy w końcu zbierasz swoje własne, świeże bulwy. To niesamowite doświadczenie i naprawdę warto spróbować!
Por jest nie tylko łatwy w uprawie, ale także bardzo satysfakcjonujący!
Edukacja ogrodnicza jest ważna dla początkujących. Naturalne metody uprawy zyskują na popularności. Wykorzystanie różnorodnych sąsiedztw roślinnych poprawia plony.
Zobacz także:
Dodaj komentarz