Orzech laskowy to popularny krzew owocowy. Daje smaczne i zdrowe orzechy. W Polsce leszczyna rośnie dziko i w ogrodach. Dowiedz się, jak uprawiać i zbierać orzechy laskowe.
Charakterystyka Leszczyny Pospolitej
Leszczyna pospolita, czyli Corylus avellana, to krzew lub drzewo. Dorasta do 8 metrów wysokości. Jej żywotność może sięgać 80 lat. Liście są okrągłe, owłosione, około 12 cm długości. Jesienią liście intensywnie żółkną.
Leszczyna kwitnie bardzo wcześnie. Często w lutym lub marcu pojawiają się kwiaty. Kwiaty męskie mają formę zwisających kotków. Kwiaty żeńskie są niepozorne. Orzech laskowy jest rośliną jednopienną. Ma kwiaty męskie i żeńskie na tej samej roślinie. Wymaga zapylania krzyżowego. Pyłek przenosi wiatr. Do zapylenia potrzebujesz co najmniej dwóch drzew różnych odmian.
Owoce orzecha laskowego to orzechy. Dojrzewają od sierpnia do października. Owoce formują się po około 8 miesiącach od zapylenia. Łupina owocu zmienia kolor. Z zielonego na brązowy. To sygnał do zbioru. Owoce mają zastosowanie kulinarne i lecznicze.
Uprawa Orzecha Laskowego
Uprawa orzecha laskowego w ogrodzie jest możliwa. Sadzenie leszczyny ma wiele zalet. Daje walory estetyczne i plony. Zapewnia też ekologiczne korzyści. Jest stosunkowo łatwa w uprawie.
Wymagania Glebowe i Klimatyczne
Leszczyna preferuje żyzną glebę. Powinna być próchnicza i przepuszczalna. Optymalne pH gleby to 6,0-7,5. Gleba powinna być bogata w potas i fosfor. Leszczyna lubi słoneczne stanowiska. Znosi również lekkie zacienienie. Warto zapewnić osłonę od wiatru. Stanowisko powinno być spokojne. Leszczyna jest odporna na mróz. Wytrzymuje temperatury do -25°C. Optymalna temperatura wzrostu to 15-25°C. Latem dobrze znosi temperatury do 32°C.
Sadzenie Leszczyny
Orzech laskowy można sadzić wczesną wiosną. Sadzenie jesienią jest najlepsze. Wiosną leszczyna wcześnie zaczyna wegetację. Sadzonki w doniczce sadź przez cały rok. Unikaj tylko okresu zimowego. Przygotuj dołek do sadzenia. Minimalne wymiary to 50×50 cm. Leszczyna może być prowadzona jako krzew lub drzewo. Rozstaw sadzonek zależy od formy. Dla krzewu to 4-5 m między rzędami. W rzędzie zachowaj 3-4 m. Dla drzewa to 5-6 m między rzędami. W rzędzie potrzebujesz 4-5 m. Sadzenie z orzechów jest możliwe. Rośliny z nasion mogą nie powtórzyć cech odmianowych. Wiele odmian leszczyny jest obcopylna. Posadź w pobliżu inną odmianę. Musi kwitnąć w podobnym terminie. Zapewnisz wtedy lepsze zapylenie.
- Sadź co najmniej 2-3 drzewa różnych odmian.
- Stosuj rozstaw sadzenia dostosowany do formy.
- Wzbogacaj glebę kompostem lub obornikiem przed sadzeniem.
- Sadź wczesną wiosną lub jesienią.
Pielęgnacja Orzecha Laskowego
Prawidłowa pielęgnacja jest kluczowa. Obejmuje nawadnianie i nawożenie. Ważne jest też cięcie leszczyny. Młode sadzonki wymagają regularnego podlewania. Podlewaj szczególnie w ciepłe miesiące. Nawożenie opiera się na dostarczaniu składników. Potrzebny jest azot, fosfor i potas. Stosuj nawozy bogate w te pierwiastki. Nawoź od wiosny do późnego lata. Używaj nawozów organicznych. Kompost i obornik są dobrym wyborem. Regularne nawożenie kompostem i obornikiem jest zalecane.
Pierwsze cięcie wykonaj wiosną. Zrób je po posadzeniu. Możesz też przycinać wiosną po jesiennym sadzeniu. Przy formie krzewu wybierz trzy najsilniejsze pędy. Usuń słabe. Przy formie drzewa skróć przewodnik. Zostaw 80-100 cm. Skróć pędy boczne o 1/3 długości. Po 3-4 latach wdróż cięcie sanitarne. Usuwaj chore i uszkodzone części roślin. Cięcie odmładzające jest też ważne. Przycinaj w okresie jesieni do późnej zimy.
- Regularnie podlewaj rośliny, zwłaszcza w suszy.
- Nawoź kompostem i obornikiem.
- Stosuj nawozy z potasem i fosforem wiosną/latem.
- Przycinaj pędy przed pojawieniem się kotków.
- Usuwaj chore i uszkodzone części roślin.
Kiedy przycinać orzech laskowy?
Przycinanie orzecha laskowego wykonuj jesienią do późnej zimy. Pierwsze cięcie zrób wiosną po posadzeniu.
Odmiany Orzecha Laskowego
W Polsce można uprawiać różne odmiany leszczyny. Różnią się odpornością na choroby. Mają też różną mrozoodporność. Popularne odmiany deserowe to Kataloński i Webba Cenny. Cosford jest również popularny. Popularne odmiany przemysłowe to Barcelona i Halle’ska Olbrzymia. Lamberta Biała też jest często uprawiana. Popularne odmiany w Polsce to Kataloński, Webba Cenny, Cosford i Olbrzym z Halle. Odmiana 'Kataloński’ ma duże orzechy. Mają cienką skorupę. Jest rozłożysta, dobra na żywopłot. Odmiana 'Warszawski Czerwony’ wyróżnia się kolorem. Ma czerwoną barwę okryw orzechów. Jest plenna i osiąga 2-3 m wysokości. Leszczyna turecka rośnie do 25 metrów. Jest odporna na mróz. Rośnie w Europie Południowej i Azji Wschodniej. Popularne w ogrodnictwie są odmiany wielkoowocowe. Należą do nich Cud z Bolwiller i Olbrzymi z Halle. Lambert czerwonolistny i Webba też są popularne. Wymienić można też Barceloński i Lambert biały. Cos Ford to kolejna znana odmiana.
Odmiany ozdobne mają różne cechy. Mają różne kolory i kształty liści. Są zazwyczaj mniejsze. Ich owoce są mniej jadalne. Odmiany ozdobne to Red Majestic i Purpurea Umbrella. Popularne są też Contorta i Pienne. Wymienić można Strzępolistne i Złociste. Pogięte i Purpurowe też należą do ozdobnych.
Większość odmian leszczyny jest obcopylna. Potrzebują zapylenia przez inne odmiany. Niektóre odmiany są samopylne. Należą do nich Apolda, Daviana i Pasiasty. Warto sadzić przynajmniej dwie odmiany.
Choroby i Szkodniki Orzecha Laskowego
Orzech laskowy jest dość odporny. Atakują go jednak choroby i szkodniki. Choroby grożące orzechom to monilioza i antraknoza. Bakteryjna zgorzel jest też zagrożeniem. Mogą zagrażać podczas zbiorów. Szkodniki to słonkowce i miodówki. Miseczniki też atakują leszczynę. Choroby i szkodniki obejmują mszyce i ćmę pączków. Wymienić można roztocza i mączniaka. Zgorzel i zło łzawienie też występują. Gloeosporiosis to kolejna choroba. Najczęstsze choroby to monilioza i pryszczarek leszczynowiec. Leszczynowiec orzechowiec też jest problemem. Szkodniki to mszyce i misecznika śliwowego. Wielkopąkowiec leszczynowy też występuje.
Ważne jest monitorowanie stanu roślin. Stosuj odpowiednie środki ochrony. Metody zapobiegania chorobom obejmują cięcie. Usuwaj chore gałęzie. Stosuj opryski miedziowe. Możesz też używać naturalnych metod walki. Ważne jest stosowanie naturalnych metod. Na przykład sadzenie roślin towarzyszących. Stosowanie środków ochrony roślin jest potrzebne. Monitoruj stan zdrowia roślin regularnie. Zapewnij odpowiednią cyrkulację powietrza. Stosuj naturalne repelenty. Liście laurowe mogą pomóc. Używaj siarczanu żelaza co 15 dni. Jest pomocny w suchym, gorącym klimacie. Zapobiega chlorozie. Stosuj fungicydy ogólnoustrojowe. Pomagają przeciw mączniakowi i zgorzeli. Olej neem i olej owadobójczy zwalczają szkodniki.
- Monitoruj stan roślin regularnie.
- Stosuj odpowiednie środki ochrony.
- Usuwaj chore i uszkodzone części krzewów.
- Stosuj naturalne metody walki ze szkodnikami.
- Zapewnij dobrą cyrkulację powietrza wokół roślin.
Zbiór Orzechów Laskowych
Zbiór orzechów laskowych przypada na koniec lata. Trwa do początku jesieni. Najlepszy termin zbioru to koniec sierpnia. Może trwać do początku października. Dokładna data zależy od odmiany. Zależy też od regionu uprawy. W Polsce zbiór zaczyna się w sierpniu. Trwa zwykle do października. Sezon zbiorów trwa 6-8 tygodni. Zbiór z jednego krzewu trwa 6-8 tygodni. Można zbierać partiami co kilka dni. Zbiór orzechów należy powtarzać. Nie wszystkie dojrzewają jednocześnie. Powtarzaj co 2 tygodnie.
Kiedy Zbierać Orzechy Laskowe
Regiony Polski różnią się terminami zbiorów. Na południu to koniec sierpnia. Trwa do początku września. W centralnej Polsce to pierwsza połowa września. Na północy to druga połowa września. Może trwać do października. Warunki pogodowe wpływają na termin. Ciepłe i słoneczne lato przyspiesza zbiory. Chłodne i deszczowe lato je opóźnia. Zbieraj orzechy w słoneczne dni. Powinny być całkowicie suche. Wilgoć pogarsza jakość orzechów. W suchą i ciepłą pogodę zbieraj orzechy. Mokre trzeba podsuszyć. Zapobiegniesz pleśnieniu. Ważne, aby wszystkie orzechy zebrać. Zrób to przed pierwszymi przymrozkami.
Jak Rozpoznać Dojrzałe Orzechy
Jest kilka oznak dojrzałości. Łupina owocu zmienia kolor. Z zielonej na brązową. Potem na jasnobrązową. Orzechy łatwo oddzielają się od okrywy. Część orzechów zaczyna spadać na ziemię. Opadanie z drzewa to sygnał do zbioru. Dojrzałe orzechy są twarde. Mają brązową skorupę. Wnętrze jest pełne i ciężkie. Dojrzały orzech laskowy jest widoczny. Ma jasnobrązowy kolor. Młode orzechy mają inną barwę. Są jasne, żółto-pomarańczowe. Są miękkie. Otula je zielona okrywa. Dojrzałe orzechy łatwo wypadają. Potrząśnij lekko gałęzią. Możesz otworzyć jeden orzech. Ocenisz dojrzałość wewnętrznego migdała. Obserwuj kolor liści. Żółknięcie też wskazuje na dojrzałość.
Metody Zbioru
Dobre przygotowanie wymaga sprzętu. Potrzebujesz też planu. Najlepsza metoda zbioru to ręczna. Możesz też otrząsać drzewa. Podczas zbioru bądź delikatny. Potrząsaj gałęziami lekko. Możesz zbierać ręcznie. Unikaj uszkodzenia owoców. Istnieją też metody mechaniczne. Używa się kombajnów. Techniki zbierania orzechów z ziemi są różne. Zbiór ręczny to tradycyjna metoda. Zbiór mechaniczny to nowoczesne rozwiązanie.
Przechowywanie Orzechów Laskowych
Świeżo zebrane orzechy wymagają przechowywania. Właściwe przechowywanie wpływa na jakość. Wpływa też na trwałość orzechów. Okres przydatności do spożycia zależy od metody. Może trwać nawet do roku. Optymalne warunki przechowywania to chłód. Miejsce powinno być suche. Temperatura 10-15°C jest idealna. Przechowuj w szczelnych pojemnikach. Mogą to być skrzynki, kosze, woreczki. Przechowywanie w lodówce trwa do roku. W zamrażarce nawet do 2 lat. Zamrażanie pozwala utrzymać świeżość. Nawet do roku lub dwóch.
Orzechy laskowe w skorupkach przechowasz dłużej. Od 6 do 12 miesięcy. Trzymaj je w chłodnym, suchym miejscu. Z dala od intensywnych zapachów. Orzechy bez skorupek przechowasz krócej. W temperaturze 5-10°C. Zachowują świeżość od 6 do 12 miesięcy. Suszenie orzechów jest ważne. Szczególnie jeśli były mokre. Przygotuj miejsce do suszenia. Powinno być suche i przewiewne. Zacienione miejsce jest najlepsze. Czas suszenia to 2-3 tygodnie.
Ochrona przed szkodnikami jest konieczna. Regularne kontrole pomagają. Szczelne pojemniki chronią. Naturalne repelenty jak liście laurowe odstraszają. Regularnie sprawdzaj stan orzechów. Kontroluj zapach i wygląd. Sprawdź też smak. Wyeliminujesz zepsute orzechy.
- Przechowuj orzechy w chłodnym, suchym miejscu.
- Używaj szczelnych pojemników do przechowywania.
- Możesz zamrozić orzechy dla dłuższej świeżości.
- Osusz orzechy w słoneczne dni, jeśli są wilgotne.
- Regularnie sprawdzaj orzechy pod kątem zepsucia.
Wartość Odżywcza i Wykorzystanie Orzechów Laskowych
Orzechy laskowe są bardzo zdrowe. Są cennym składnikiem diety. Mają dużo składników odżywczych. Zawierają zdrowe tłuszcze nienasycone. Są bogate w witaminę E. Mają witaminy z grupy B. Zawierają sole mineralne. Wymienić można magnez i fosfor. Mają też wapń, żelazo i cynk. Orzechy laskowe zawierają błonnik. Są wysokokaloryczne. Pomagają utrzymać wagę. Zapewniają uczucie sytości.
Spożywanie orzechów laskowych ma korzyści. Zmniejsza ryzyko przytycia. Pomaga w profilaktyce miażdżycy. Jest dobre przy cukrzycy. Pomaga chronić przed zawałami. Orzechy laskowe polecane są osobom z bezsennością. Są dobre przy nadpobudliwości. Pomagają przy osłabionej odporności. Mają właściwości lecznicze. Są przeciwgorączkowe i ściągające. Działają przeciwobrzękowo. Przygotowuje się napary i wywary. Z liści i kory leszczyny. Służą do celów leczniczych.
Wykorzystanie w kuchni jest szerokie. Obejmuje desery i ciasta. Używa się ich do pralinek i sałatek. Popularne przepisy to ciasta i ciasteczka. Robi się z nich pasty i kremy. Możliwe są innowacyjne dania. Na przykład pesto, granola, lody. Orzechy laskowe są wykorzystywane w przemyśle. Spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. Przetwarzanie orzechów obejmuje suszenie. Ważne jest też prażenie i mielenie. Każdy proces ma znaczenie. Wpływa na jakość i smak.
Tak, orzechy laskowe są bardzo zdrowe. Zawierają zdrowe tłuszcze, witaminy i minerały. Korzystnie wpływają na układ krążenia i nerwowy.
Aspekty Prawne i Komercyjne
Zbiór orzechów w lasach publicznych jest regulowany. W Polsce jest dozwolony. Limit wynosi do 5 kg na osobę dziennie. Zbieraj w godzinach dziennych. Nocne zbiory są zakazane. Komercyjny zbiór wymaga zezwoleń. Potrzebne są certyfikaty jakości. Trzeba przestrzegać norm sanitarnych. Rynek orzechów laskowych w Polsce rośnie. Cieszy się uznaniem w kraju. Ma też znaczenie za granicą. Inwestycje w nowoczesne maszyny są kluczowe. Długoterminowe planowanie jest ważne. To klucz do sukcesu w branży.
W lasach publicznych w Polsce można zebrać do 5 kg orzechów laskowych na osobę dziennie. Zbiór jest dozwolony tylko w ciągu dnia.
Zobacz także:
Dodaj komentarz