Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak wichury i orkany, potrafią siać ogromne spustoszenie. Poznaj najsilniejsze porywy wiatru odnotowane w Polsce i na świecie oraz dowiedz się, jak przygotować się na nadejście niszczycielskiej siły natury.
Co to jest wichura, sztorm i orkan?
Wiatr to ruch powietrza. Zwykle odczuwamy go jako lekki powiew. Staje się dokuczliwy przy porywach powyżej 30 km/h. Przy prędkości ponad 70 km/h wiatr to wichura. Na morzu przy 8 stopniach w skali Beauforta mówimy o sztormie. Orkany to najsilniejsze wiatry w Europie. Ich średnia prędkość przekracza 120 km/h. Powodują masowe zniszczenia. Wiatr o sile powyżej 90 km/h może już wyrządzić znaczne szkody.
Jak powstają silne wiatry?
Silny wiatr powstaje przez różnicę ciśnienia. Powietrze przemieszcza się z obszaru wysokiego ciśnienia do niskiego. Im większa różnica ciśnienia, tym silniejszy wiatr wieje. Gwałtowne wahania ciśnienia sięgają 20-30 hPa podczas wichur. Orkany nad Europą tworzą się najczęściej od listopada do lutego. Powstają nad północnym Atlantykiem.
Najsilniejsze wiatry zmierzone na świecie
W historii pomiarów odnotowano ekstremalne prędkości wiatru. Najszybciej zmierzony wiatr na ziemi to 656 km/h. Odnotowano go w 1967 roku. Miało to miejsce nad wyspą South Uist w Szkocji. Podmuch cyklonu Olivia osiągnął 405 km/h. Zdarzyło się to w 1996 roku w Australii. Huragan Patricia w 2015 roku miał porywy do 345 km/h. Tornado w Oklahoma City w 1999 roku oszacowano na 512 km/h.
Rekordowe wiatry w Polsce
W Polsce również notowano bardzo silne porywy wiatru. Największy wiatr sztormowy na nizinach to 162 km/h. Zmierzyło go w Gdańsku w listopadzie 1964 roku. Na Kasprowym Wierchu halny osiągnął 288 km/h. Wydarzyło się to w maju 1968 roku. W Warszawie wiatr osiągnął 145 km/h. Miało to miejsce w czerwcu 1979 roku. We Wrocławiu orkan Cyryl osiągnął 137 km/h w styczniu 2007 roku.
Trąba powietrzna nad Lublinem w 1931 roku
Jednym z najsilniejszych zjawisk w historii Polski była trąba powietrzna. Przeszła nad Lublinem 20 lipca 1931 roku. Pojawiła się około godziny 19:00-19:30. Nadciągnęła z kierunku południowo-zachodniego. Towarzyszyły jej ciemne chmury i potężne błyskawice. Prędkość wiatru szacowano na od 396 do 522 km/h. Wichura zerwała dachy i przewróciła budynki. Zniszczyła wagony kolejowe. Uniosła ludzi i rzuciła ich o mury. Zginęło 6 osób. Około 100 osób zostało ciężko rannych. Zniszczenia objęły też pobliskie wsie. Trąba uszkodziła około 7000 dachów.
deszcz lał całą falą tak, że o metr nic widać nie było
Wiatr łamał jak zapałki wielkie drzewa
huragan był w stanie przewrócić stojące na bocznicy dwa wagony pełne koni wyścigowych
Orkan Ksawery nad Polską (grudzień 2013)
W grudniu 2013 roku Polskę nawiedził orkan Ksawery. Pustoszył Europę od 4 do 10 grudnia. W Polsce spowodował ogromne zniszczenia. Wichura trwała przez kilkanaście godzin. Prędkość wiatru w porywach dochodziła do 119 km/h. Zginęło 5 osób. 53 osoby zostały poszkodowane. Ponad 500 tysięcy odbiorców nie miało prądu. Straż pożarna interweniowała ponad 10 tysięcy razy. Uczestniczyło w akcji 58 tysięcy ratowników. Zablokowane były tory kolejowe i drogi. Najgorsza sytuacja była w Wielkopolsce i na Dolnym Śląsku.
Ksawery powalił tysiące drzew. Uszkodził dachy budynków. W powiecie lęborskim zginęły trzy osoby. Drzewo spadło na ich samochód. W Wielkopolsce bez prądu było 15 tysięcy odbiorców. W Zachodniopomorskiem 10 tysięcy. W Pomorskiem 5 tysięcy. Na Żuławach wprowadzono stan alarmowy. Wysoki poziom wody zagrażał mieszkańcom. Naprawa szkód trwała wiele dni.
Inne silne wiatry i nawałnice
Polska doświadcza silnych wiatrów co roku. Sezon na porywisty wiatr trwa od października do marca. Orkan Cyryl w 2007 roku zabił 47 osób w Europie. Spowodował straty miliard euro. W sierpniu 2017 roku nawałnice spowodowały śmierć 6 osób. Rannych zostało 62 osoby. Straty wyniosły ponad 250 milionów złotych. Zjawiska ekstremalne stają się częstsze i bardziej intensywne. Wpływają na to zmiany klimatu. Instytut Ochrony Środowiska opracował Atlas skutków zjawisk ekstremalnych. Prezentuje szkody i ofiary z lat 2001-2019.
Zjawiska ekstremalne takie jak intensywne opady, susze czy huragany zdarzały się od wieków, jednak obserwowany wzrost temperatury powietrza powoduje zauważalne zmiany w ich występowaniu
Jak przygotować się na silne wiatry?
Przygotowanie na silny wiatr jest kluczowe. Zabezpiecz okna i drzwi w domu. Usuń przedmioty z balkonów i parapetów. Nie parkuj samochodu pod drzewami. Unikaj wychodzenia z domu podczas wichury. Miej przygotowany zestaw awaryjny. Powinien zawierać żywność i wodę. Słuchaj lokalnych ostrzeżeń. Śledź komunikaty służb ratunkowych. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydaje alerty pogodowe.
Jakie są zalecenia podczas wichury?
Podczas wichury należy pozostać w domu. Zabezpiecz mienie na zewnątrz. Unikaj przebywania pod drzewami i liniami energetycznymi.
Gdzie szukać informacji o zagrożeniu?
Informacje o zagrożeniu podają lokalne media. Śledź komunikaty Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Sprawdzaj ostrzeżenia IMGW.
Podsumowanie
Silne wiatry stanowią poważne zagrożenie. Znamy rekordowe porywy wiatru w Polsce i na świecie. Historia pokazuje niszczycielską siłę orkanów i trąb powietrznych. Zmiany klimatu mogą nasilać te zjawiska. Ważne jest, aby być przygotowanym. Zabezpiecz swój dom i mienie. Śledź alerty pogodowe. Bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Zobacz także:
Dodaj komentarz