Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) to pnącze o cennych właściwościach. Jego owoce nazywane są owocami pięciu smaków. Poznaj uprawę cytryńca i jego szerokie zastosowanie.
Co to jest cytryniec chiński?
Cytryniec chiński to wieloletnie pnącze. Rośnie naturalnie na Dalekim Wschodzie. Znajduje się w Chinach i Rosji Dalekowschodniej. Występuje też w Korei i Japonii. Cytryniec osiąga do 10 metrów długości. Rocznie przyrasta około 1 metra. Ma dekoracyjne liście i owoce.
Liście są ciemnozielone. Mają długość do 10 cm. Są błyszczące i eliptyczne. Zebrane są w okółki. Liście pachną lekko po roztarciu. Jesienią liście przebarwiają się na żółto. Następnie opadają.
Roślina ta jest dwupienna. Potrzebuje dwóch egzemplarzy różnej płci. Tylko wtedy cytryniec będzie owocował.
Gdzie rośnie cytryniec chiński?
Cytryniec chiński rośnie w górzystych rejonach Dalekiego Wschodu. Występuje w Chinach i Rosji. Spotkasz go także w Korei i Japonii.
Jak wyglądają owoce cytryńca?
Owoce cytryńca pojawiają się od sierpnia do września. Cytryniec owocuje po 4-6 latach od posadzenia. Owoce rosną w kiściach. Kiście mają długość od 5 do 30 cm. Pojedyncze owoce mają średnicę do 1 cm. Są to kuliste jagody. Mają szkarłatnoczerwony kolor.
Owoc przypomina owoce pieprzu i porzeczki. Ma miękki i soczysty miąższ. Miąższ jest czerwony. W owocu znajduje się 1-2 nasiona. Smak świeżych owoców jest mocno kwaśny. Później pojawia się słodycz. Nasiona są gorzkie i cierpkie. Mniej dojrzałe owoce mają imbirowy posmak.
Cytryniec jest nazywany owocem pięciu smaków. Każdy smak ma inne właściwości. Tradycyjna Medycyna Chińska tak uważa. Smaki to: słodki, kwaśny, gorzki, cierpki i słony.
Owoc cytryńca przypomina owoce pieprzu i porzeczki, ma kolor identyczny.
Kiedy cytryniec zaczyna owocować?
Cytryniec zaczyna owocować po 4-6 latach od posadzenia. Owoce pojawiają się od sierpnia do września.
Dlaczego cytryniec nazywany jest owocem pięciu smaków?
Nazwa chińska rośliny oznacza owoc pięciu smaków. Smaki to słodki, kwaśny, gorzki, cierpki i słony. Każda część owocu ma inny smak.
Właściwości lecznicze cytryńca chińskiego
Cytryniec chiński jest adaptogenem. Pomaga radzić sobie ze stresem. Wspiera organizm fizycznie i psychicznie. Jest wykorzystywany od tysiącleci. Tradycyjna medycyna wschodu używa go powszechnie.
Owoce zawierają wiele cennych składników. W owocach są witaminy C i E. Znajdziesz w nich kwasy organiczne i cukry. Nasiona zawierają schizandryny i schizandrol. Są to analogi kofeiny. W owocach odnaleziono też lignany i gomisins.
Ekstrakty z owoców mają wiele właściwości. Wykazują działanie adaptogenne. Są też hepatoprotekcyjne. Działają przeciwnowotworowo i przeciwzapalnie. Mają właściwości przeciwutleniające i detoksykujące.
Lignany chronią wątrobę. Pomagają w jej regeneracji. Zapobiegają uszkodzeniom. Aktywują enzymy w wątrobie. Enzymy te wytwarzają glutation. Glutation to silny antyoksydant. Wyciąg z owoców obniża poziom transaminaz. Zatrzymuje martwicę komórek wątroby. Preparaty z cytryńca leczą wirusowe zapalenia wątroby w Chinach. Cytryniec jest nieoceniony dla kondycji wątroby.
Cytryniec wspiera układ nerwowy. Poprawia pamięć i koncentrację. Zwiększa zdolność uczenia się. Nie działa nasennie. Pomaga w stanach zmęczenia. Poprawia kondycję fizyczną i psychiczną. Stymuluje układ nerwowy. Wspomaga budowanie siły mięśniowej. Działa podobnie do żeń-szenia.
Roślina korzystnie wpływa na serce. Wspiera układ krążenia. Normalizuje poziom cholesterolu. Obniża poziom cukru we krwi. Regularne spożywanie wspiera leczenie choroby wieńcowej. Pomaga w niedociśnieniu i cukrzycy. Ma właściwości bakteriobójcze i przeciwkrwotoczne. Łagodzi też alergie.
Cytryniec chiński jest tradycyjnie stosowany jako afrodyzjak. Może działać jako afrodyzjak. Potencjalnie poprawia libido. Wpływa na funkcje seksualne.
W tradycyjnej medycynie chińskiej stosowano go na różne dolegliwości. Pomagał na kaszel i astmę. Używano go na choroby wątroby. Był wsparciem przy stresie i bezsenności.
Na co pomaga cytryniec chiński?
Cytryniec chiński pomaga w stanach zmęczenia. Wspiera wątrobę i układ nerwowy. Może obniżać cholesterol i cukier. Ma działanie adaptogenne.
Czy cytryniec chiński działa na wątrobę?
Tak, cytryniec chiński działa ochronnie na wątrobę. Lignany w owocach wspierają jej regenerację. Pomaga w leczeniu zapaleń wątroby.
Uprawa cytryńca chińskiego w Polsce
Cytryniec chiński nie jest jeszcze bardzo popularny w Polsce. Jego walory ozdobne i lecznicze wzbudzają zainteresowanie. Warto go posadzić w ogrodzie. Stanie się ozdobą i dostarczy owoców. Roślina jest mrozoodporna. Znosi mrozy do -30°C. Nie wymaga okrycia zimowego.
Cytryniec preferuje stanowiska słoneczne. Może rosnąć w lekkim zacienieniu. Gleba powinna być żyzna i przepuszczalna. Potrzebuje wilgotnej gleby. Odczyn gleby od lekko kwaśnego do obojętnego. Wymaga podpór do wspinania się. Posadź go przy pergolach lub ogrodzeniach. Sadź co 1 metr. Można sadzić w grupach po 2-3 rośliny. Sadź 50 cm od murów.
Przy sadzeniu warto ułożyć warstwę drenującą. Na dnie dołka daj obornik. Roślina wymaga regularnego podlewania. Podlewaj szczególnie podczas suszy.
Przycinanie wykonuj w marcu. Wycinaj stare i słabe pędy. Usuń pędy płożące się.
Cytryniec może być atakowany przez choroby. Może pojawić się antraknoza. Na liściach pojawiają się nekrotyczne plamki. Choroby zwalczaj preparatami. Użyj Switch 62,5 WG lub Topsin M 500 SC.
Szkodnikiem jest przędziorek chmielowiec. Zwalczaj go preparatami. Stosuj Catane 800 EC lub Magus 200 SC.
Roślina najlepiej rozmnaża się wegetatywnie. Użyj sadzonek lub odrostów korzeniowych. Rośliny z nasion kwitną później. Kwitną po 5-7 latach.
Jakie stanowisko dla cytryńca chińskiego?
Cytryniec chiński potrzebuje stanowiska słonecznego. Może rosnąć w lekkim cieniu. Wymaga żyznej, wilgotnej i przepuszczalnej gleby.
Czy cytryniec chiński jest mrozoodporny?
Tak, cytryniec chiński jest w pełni mrozoodporny. Wytrzymuje mrozy do -30°C. Nie wymaga zimowego okrycia.
Zastosowanie cytryńca chińskiego w kuchni i kosmetyce
Owoce cytryńca mają szerokie zastosowanie. Można je jeść na surowo. Dodaj je do koktajli lub soków. Pasują do deserów. Chińczycy suszą owoce. Używają ich w wersji suszonej lub sproszkowanej. Stosują je w herbacie. Dodają do kompotu. Przygotowują napoje i przetwory.
Z owoców można zrobić sok. Użyj blendera i sitka. Suszone owoce to baza do naparów. Świetnie pasują do wywarów. Dodaj je do musli lub owsianki. Pasują do wypieków. Przetwory z cytryńca to: kisiele i dżemy. Przygotuj napoje i nalewki. Możesz zrobić nadzienia do cukierków.
Jednym z popularnych przetworów jest nalewka. Nalewka z cytryńca nie jest bardzo popularna w Polsce. Ma aromat truskawki, cytryny i pieprzu. Jest łatwa w przygotowaniu. Może zaskoczyć gości jako aperitif. Przygotujesz ją z dojrzałych owoców. Potrzebujesz cukru, wody i spirytusu. Czas fermentacji to 4-6 tygodni. Nalewka jest gotowa po przefiltrowaniu. Można ją dosłodzić. Dodaj sok z cytryny do smaku. Po filtracji odstaw na kilka miesięcy. Przechowuj w chłodnym miejscu. Możesz dodać pieprz lub imbir. Cukier można zastąpić miodem. Dodanie kory i liści wzbogaci nalewkę.
Nalewka spożywana w małych ilościach pobudza krążenie. Maksymalna dzienna dawka to kieliszek.
W kuchni azjatyckiej używa się liści cytryńca. Dodaje się je do sałatek. Pasują do curry i zup. Używa się ich w potrawach wokowych. Sok z cytryńca dodaje się do dań.
Herbata z cytryńca chińskiego jest bogata w przeciwutleniacze. Wspomaga trawienie. Łagodzi bóle żołądka. Przygotuj ją z suszonych owoców. Na szklankę daj 1-2 łyżeczki. Zalecany czas zaparzania to 10 minut.
Cytryniec chiński może pomóc w odchudzaniu. Może poprawiać trawienie. Daje uczucie sytości. Pomaga kontrolować apetyt.
Olejek eteryczny z cytryńca jest ceniony w perfumerii. Wykorzystuje się go w przemyśle perfumeryjnym. Wyciągi z cytryńca stosuje się w kosmetyce. Dodaje się je do kremów. Mają działanie przeciwzapalne i ujędrniające. Działają też regeneracyjnie. Ekstrakty dodaje się do kosmetyków. Mają właściwości przeciwutleniające. Opóźniają starzenie skóry. Działają rozjaśniająco i łagodząco.
Metody przetwarzania owoców są różne. Chińczycy stosują metody tradycyjne. Gotują kompot lub suszą owoce. Zalewają wrzątkiem. Przygotowują syrop z cukru i owoców. Zachodnie metody obejmują nalewki i soki.
Można zrobić octowy eliksir. Użyj owoców, octu jabłkowego i rozmarynu. Zalewaj świeże owoce miodem. Odstaw na 2 tygodnie. Możesz zrobić mrożony koktajl. Dodaj cytryńca, banana i pomarańczę.
Spróbuj domowej herbaty adaptogennej. Użyj suszonych owoców. Dodaj imbir, cytrynę i miód.
Jak przygotować herbatę z cytryńca chińskiego?
Herbatę z cytryńca przygotujesz z suszonych owoców. Zaparz 1-2 łyżeczki na szklankę. Parz około 10 minut.
Czy cytryniec chiński można stosować w kosmetyce?
Tak, wyciągi i olejek z cytryńca są używane w kosmetyce. Dodaje się je do kremów i perfum. Mają działanie przeciwzapalne i regeneracyjne.
Dawkowanie i przeciwwskazania
Preparaty z cytryńca chińskiego są uznawane za bezpieczne. Działania niepożądane są rzadkie. Mogą obejmować zgagę. Czasem pojawia się spadek apetytu. Możliwa jest wysypka.
Zalecana dawka ekstraktu to 200-500 mg. Przyjmuj suplementy 2-3 razy dziennie. Najlepiej stosować w godzinach porannych. Przyjmuj po posiłku. Zalecana dzienna dawka to od 500 mg do 2 g.
Istnieją przeciwwskazania do stosowania cytryńca. Nie powinny go spożywać osoby z nadpobudliwością. Unikaj go przy bezsenności. Ostrożność zachowaj przy nadciśnieniu. Nie stosuj przy chorobach serca. Przeciwwskazaniem jest ciąża i karmienie piersią. Nie zaleca się stosowania wieczorem. Przeciwwskazania obejmują nietolerancję cytrusów. Unikaj przy reakcjach alergicznych. Ostrożność przy kamieniach żółciowych. Nie stosuj przy problemach z pęcherzykiem żółciowym.
Skonsultuj się z lekarzem przed użyciem. Dotyczy to zwłaszcza celów medycznych. Poinformuj lekarza o chorobach i przyjmowanych lekach. Dotyczy to też ciąży i karmienia piersią.
Nie stosuj jednocześnie środków uspokajających i pobudzających.
Nie podawaj cytryńca dzieciom poniżej 12 lat.
Kto nie powinien stosować cytryńca chińskiego?
Cytryńca nie powinny stosować osoby z nadpobudliwością. Unikaj go przy bezsenności i nadciśnieniu. Przeciwwskazaniem są choroby serca. Nie stosuj w ciąży i podczas karmienia.
Czy cytryniec chiński ma skutki uboczne?
Skutki uboczne są rzadkie. Mogą wystąpić zgaga lub spadek apetytu. Czasem pojawia się wysypka.
Warto wiedzieć
Strona o roślinach powstaje od 10 lat. Tworzy ją jedna osoba. Autorka pisze i fotografuje. Robi research i zajmuje się social media. Tworzy też grafikę. Roślina u niej rośnie od 5-6 lat. Autorka nie wraca do Chin w swoich tekstach. Skupia się na roślinach lokalnych. Mieszkała w Chinach przez 6 lat. To pozwala jej na obserwacje. Ma doświadczenia z roślinami egzotycznymi. Interesuje się uprawą roślin tropikalnych. Bada ich zastosowanie w kuchni i medycynie.
W Polsce mało jest materiałów o owocach cytryńca. Autorka postanowiła napisać wyczerpujący tekst. Tekst jest subiektywny.
Jakiś czas temu pokazałam Wam moje cytryńce (Schisandra chinensis), które rosną już u mnie 5-6 lat.
Cytryniec chiński jest coraz bardziej popularny. Rośnie zainteresowanie adaptogenami. Ludzie szukają naturalnych metod wspierania zdrowia. Rośnie popularność roślin leczniczych. Eksperymenty z egzotycznymi owocami są na topie. Dotyczy to kuchni i suplementacji.
Adaptogeny zyskują na popularności. W suplementacji i kosmetyce widać ten trend. Rośnie zainteresowanie naturalnymi składnikami. Dotyczy to medycyny i pielęgnacji. Sprzedaż suplementów z cytryńcem wzrasta. Sprzedają je apteki i sklepy zielarskie. Badania naukowe potwierdzają właściwości adaptogenów. Jest coraz więcej takich badań.
Możesz eksperymentować z przepisami. Spróbuj przepisów chińskich i zachodnich. Stosuj cytryniec pod nadzorem specjalisty. Dotyczy to medycyny chińskiej (TCM).
Cytryniec chiński ma powiązania z innymi produktami. W aptekach znajdziesz suplementy. Są to kapsułki lub ekstrakty. Przykładem jest Schisandra Cytryniec chiński 300 mg. Inne powiązane produkty to Naturell Rhodiola + B. Wymienia się też Omega 3-6-9. Nutropharma Omega Cardio to kolejny produkt. Preparaty kosmetyczne zawierają ekstrakty z cytryńca.
Badania naukowe potwierdzają działanie cytryńca. Dotyczy to działania adaptogennego. Potwierdzają działanie przeciwstarzeniowe. Badają działanie hepatoprotekcyjne. Sprawdzają potencjał przeciwnowotworowy.
Inne powiązane rośliny to Schisandra sphenanthera. Wymienia się też Schisandra henryi. Kolejna to Schisandra rubriflora.
Cytryniec chiński jest porównywany do żeń-szenia. Obie rośliny działają wzmacniająco.
Wspominano o aktinidiach. To pnącza z witaminą C. Są odporne na choroby. Świdośliwa lamarcka to kolejna roślina. Jest mrozoodporna i ozdobna. Owoce przypominają borówkę. Jagoda kamczacka jest mrozoodporna. Ma owoce bogate w witaminy. Wymaga mało pielęgnacji.
Zobacz także:
Dodaj komentarz