Bardzo wczesne odmiany ziemniaków pozwalają na szybki zbiór. Umożliwiają wprowadzenie produktu na rynek przed innymi. Dowiedz się, które odmiany warto wybrać i jak je uprawiać.
Czym są bardzo wczesne ziemniaki?
Bardzo wczesne ziemniaki zbiera się najwcześniej. Okres ich wegetacji jest krótki. Trwa zwykle od 60 do 90 dni. Młode ziemniaki zbiera się przed pełną dojrzałością. Zbiór może nastąpić już po 40 dniach od wschodów.
Uprawa tych odmian skupia się na wczesności. Rolnicy startują z produkcją już w styczniu. Celem jest uzyskanie plonu wczesną wiosną. To umożliwia sprzedaż po wyższych cenach.
Dlaczego warto uprawiać bardzo wczesne odmiany?
Wczesny zbiór przynosi korzyści ekonomiczne. Pozwala wprowadzić bulwy na rynek jako pierwszym. Rolnik może wtedy uzyskać wyższe ceny za swój produkt. Młode polskie ziemniaki cieszą się dużą popularnością.
Uprawa wczesnych odmian wymaga odpowiedniej technologii. Sprzyja ona szybkiemu zawiązywaniu bulw. Zapewnia intensywny przyrost plonu. Rolnicy z rejonu sieradzko-wieluńskiego słyną z tej uprawy.
Które odmiany wybrać? Listy zalecane przez COBORU
Wybór odpowiedniej odmiany jest kluczowy. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) pomaga w tej decyzji. COBORU publikuje listy odmian zalecanych. Listy te dotyczą upraw na terenie poszczególnych województw.
Raporty COBORU przedstawiają wyniki plonowania. Badania dotyczą odmian wpisanych do Krajowego Rejestru. Warto śledzić te publikacje. Pomagają one wybrać najlepsze odmiany na dany sezon.
Odmiany bardzo wczesne – charakterystyka i plonowanie
Raporty COBORU dostarczają cennych danych. W 2016 roku badano 7 odmian bardzo wczesnych. Wśród nich były odmiany polskie i zagraniczne. Oceniono plon ogólny i handlowy. Pomiarów dokonano po 40 dniach od wschodów.
Według badania z 2016 roku najlepsze okazały się odmiany zagraniczne. Arielle i Riviera dały plon o 20% wyższy. Plon Arielle wyniósł 26,9 t/ha. Riviera osiągnęła 26,2 t/ha. Impala plonowała na poziomie 24,6 t/ha. Średnia plonów w badaniu wynosiła 23,4 t/ha.
W 2020 roku plony odmian bardzo wczesnych były wysokie. Raport COBORU wskazuje na 497 dt z ha. To najlepszy wynik spośród ostatnich trzech sezonów. W 2019 roku plon wyniósł 340 dt z ha. W 2018 roku było to 419 dt z ha.
Badania PDO w 2024 roku również dostarczyły danych. Odmiana Colombo uzyskała 117% wzorca plonu ogólnego. Plon handlowy wyniósł 119% wzorca. Impresja osiągnęła 126% wzorca plonu ogólnego. Plon handlowy Impresji to 125% wzorca.
Odmiany różnią się wieloma cechami. Ważne są kształt bulw i smak. Istotna jest też odporność na choroby. Krajowa hodowla dominuje w odporności na wirusy. Nowsze odmiany konkurują ze starszymi. Werbena, Surma, Piwonia to przykłady nowych odmian.
„Odmiany bardzo wczesne pozwalają uzyskać plon już po 40 dniach od wschodów” – Marek Kalinowski, Tygodnik Poradnik Rolniczy.
| Odmiana | Plon ogólny (2016, t/ha) | Plon handlowy (2016, t/ha) |
|---|---|---|
| Arielle | 26,9 (115% wzorca) | 26,0 (117% wzorca) |
| Riviera | 26,2 (112% wzorca) | 25,3 (114% wzorca) |
| Impala | 24,6 (105% wzorca) | 23,8 (107% wzorca) |
| Denar | 22,7 (97% wzorca) | 21,6 (97% wzorca) |
| Viviana | 22,2 (95% wzorca) | 21,1 (95% wzorca) |
| Lord | 22,0 (94% wzorca) | 20,8 (94% wzorca) |
| Miłek | 19,0 (81% wzorca) | 17,1 (77% wzorca) |
| Rok | Plon ogólny wzorca (dt/ha) |
|---|---|
| 2020 | 497 |
| 2019 | 340 |
| 2018 | 419 |
| 2017 | 475 |
Uniwersalne odmiany na polskie warunki
Niektóre odmiany sprawdzają się w wielu regionach. COBORU wskazuje na odmiany uniwersalne. Impresja jest zalecana w 12 województwach. To czyni ją najbardziej uniwersalną odmianą. Lawenda rekomendowana jest w 10 województwach. Hetman i Gwiazda mają odpowiednio 9 i 8 rekomendacji.
Wybierając odmianę, sprawdź Listy Odmian Zalecanych. Dostępne są dla każdego województwa. Znajdziesz tam rekomendacje dla odmian bardzo wczesnych. Listy uwzględniają przydatność do zbioru po 40 dniach. Podają też wyniki po zakończeniu wegetacji.
Jakie odmiany są zalecane na wczesny zbiór w Polsce?
COBORU zaleca wiele odmian bardzo wczesnych. Najbardziej uniwersalne to Impresja, Lawenda, Hetman i Gwiazda. Listy Zalecanych Odmian dostępne są dla każdego województwa.
Uprawa ziemniaków na wczesny zbiór – kluczowe aspekty
Sukces wczesnej uprawy zależy od technologii. Rolnicy stosują specjalne metody. Celem jest przyspieszenie wzrostu bulw. Ważne są warunki glebowe i ochrona roślin.
Uprawa wymaga przygotowania pól. Powinno się je przygotować wczesną wiosną. Należy dostosować głębokość sadzenia. Główna masa bulw powinna znaleźć się w warstwie ornej.
Podkiełkowywanie sadzeniaków
Podkiełkowywanie to ważny etap. Przygotowuje sadzeniaki do szybkiego wzrostu. Trwa od 4 do 8 tygodni. Sadzeniaki przechowuje się w odpowiednich warunkach. Temperatura powinna wynosić 12–15°C. Wilgotność powietrza to około 80%. Wymaga też oświetlenia przez 10–12 godzin dziennie.
Pobudzanie bulw trwa krócej. Zajmuje 10–14 dni. Odbywa się w temperaturze 10–12°C. Sadzeniaki umieszcza się na głębokości 30–50 cm. Skuteczne pobudzenie widać po białych kiełkach. Powinny mieć długość 2–3 mm.
Podkiełkowywanie przyspiesza wschody. Może też zwiększyć plon handlowy. Sadzeniaki podkiełkowane można sadzić wcześniej. Wystarczy temperatura gleby 5-6°C.
- Podkiełkuj sadzeniaki na 6-8 tygodni przed sadzeniem.
- Przechowuj je w odpowiedniej temperaturze i wilgotności.
Co to jest podkiełkowywanie i jak je zrobić?
Podkiełkowywanie to proces przygotowania sadzeniaków przed sadzeniem. Trwa 4-8 tygodni. Polega na przechowywaniu bulw w świetle, temperaturze 12-15°C i wilgotności 80%. Umożliwia to rozwój krótkich, mocnych kiełków. Przyspiesza wschody i wzrost roślin.
Optymalny termin i warunki sadzenia
Termin sadzenia zależy od temperatury gleby. Do sadzenia odmian wczesnych potrzeba 5-6°C. Temperatura mierzona jest na głębokości 10 cm. Odmiany późne wymagają 8-10°C. Optymalny termin sadzenia to druga i trzecia dekada kwietnia.
Sadzenie ziemniaków na wczesny zbiór zaczyna się wcześniej. Zwykle odbywa się na przełomie marca i kwietnia. Warunki pogodowe mogą wpłynąć na dokładny termin. Sadzenie w niedostatecznie ogrzanej glebie niesie ryzyko. Może wydłużyć wschody i spowodować nierównomierny wzrost. Zwiększa też ryzyko chorób, np. rizoktoniozy.
Głębokość sadzenia jest ważna. Bulwę sadzi się na głębokość jej średnicy plus 1–2 cm. Rozstaw między bulwami wynosi 20–30 cm. Między rzędami zachowaj 65–67,5 cm. Sadzenie w optymalnym terminie sprzyja ukorzenianiu. Rośliny lepiej wykorzystują wodę i składniki pokarmowe.
- Sadź ziemniaki, gdy gleba ma odpowiednią temperaturę.
- Dostosuj termin sadzenia do lokalnych warunków.
- Unikaj sadzenia w zbyt zimnej glebie.
Sadzenie w niedostatecznie ogrzanej glebie wiąże się z pewnym ryzykiem. Wczesne sadzenie może zwiększać ryzyko rizoktoniozy.
Kiedy sadzić ziemniaki na wczesny zbiór?
Ziemniaki na wczesny zbiór sadzi się zwykle na przełomie marca i kwietnia. Ważna jest temperatura gleby. Powinna osiągnąć co najmniej 6°C na głębokości 10 cm. Podkiełkowane sadzeniaki można sadzić, gdy gleba ma 5-6°C.
Zastosowanie osłon i biostymulatorów
Rolnicy stosują różne metody przyspieszania wzrostu. Często używa się osłon gleby. Popularne są folie perforowane i włóknina polipropylenowa. Dobrze przepuszczają promienie słoneczne. Rozłożenie folii lub włókniny przyspiesza ogrzewanie gleby. Temperatura pod okrywami jest wyższa o 2–3°C.
Przykrywanie folią i kloszami pozwala na wcześniejsze sadzenie. Użycie dwóch osłon, np. folii i włókniny, może przyspieszyć zbiór. Zbiór może być wcześniejszy o około dwa tygodnie. Folię usuwa się po połowie wschodów. Zapobiega to skraplaniu pary wodnej i uszkodzeniu kiełków.
Biostymulatory wspomagają wzrost roślin. Mikrobiologiczne produkty biostymulujące są coraz popularniejsze. Przykładem jest Accudo®. Zawiera zarodniki Bacillus paralicheniformis. Stosowanie tego preparatu może zwiększyć plon. Wzrost plonu może przekroczyć 25%.
- Używaj osłon z folii lub włókniny do przyspieszenia wzrostu.
- Stosuj biostymulatory, aby poprawić plonowanie.
- Zdejmuj folię po wschodach, by uniknąć problemów.
Czy używanie osłon (folii, włókniny) jest skuteczne?
Tak, używanie osłon jest bardzo skuteczne. Przyspiesza ogrzewanie gleby. Podnosi temperaturę o 2-3°C. Może przyspieszyć zbiór ziemniaków nawet o dwa tygodnie. Chroni też młode rośliny przed przymrozkami.
Ochrona upraw przed chorobami i chwastami
Ochrona roślin jest niezbędna. Ziemniaki bardzo wczesne są podatne na choroby. Krajowe odmiany często mają wysoką odporność. Są odporne na wirusy Y i liściozwoju. Parche zwykłe to częsty problem. Rozwija się w glebie o pH od 5,2 do 8,0.
Stosuje się różne preparaty ochronne. Herbicydy pomagają zwalczać chwasty. Przed przykryciem ziemniaków folią używa się np. Pendigan Strong 400 SC. Stosuje się też Bandur 600 SC. Należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Zawsze czytaj etykietę produktu przed użyciem.
Odmiany różnią się odpornością na zarazę ziemniaka. Impresja i Riviera mają różne poziomy odporności. Wybór odmiany z dobrą odpornością ogranicza potrzebę oprysków.
Zawsze przestrzegaj środków bezpieczeństwa przy stosowaniu środków ochrony roślin. Przeczytaj etykietę produktu przed użyciem.
Zbiór i przechowywanie młodych ziemniaków
Zbiór młodych ziemniaków ma swój optymalny moment. Rozpoczyna się, gdy bulwy osiągną odpowiedni rozmiar. Powinny mieć średnicę powyżej 28 mm. Skórka bulwy zaczyna się wtedy wykształcać. Ważne jest, aby 70–80% bulw spełniało ten warunek.
Młode bulwy są delikatne. Wymagają ostrożnego traktowania. Dotyczy to zbioru, przechowywania i transportu. Składowanie powinno odbywać się w odpowiednich warunkach. Pomieszczenie musi być ciemne i niezbyt przewiewne. Temperatura powinna wynosić 10–15°C. Wilgotność powietrza musi być wysoka, 90–95%. Transport również wymaga zachowania tych warunków.
- Zbieraj ziemniaki, gdy osiągną odpowiedni rozmiar.
- Traktuj młode bulwy bardzo delikatnie.
- Przechowuj i transportuj je w odpowiedniej temperaturze i wilgotności.
Rynek ziemniaków bardzo wczesnych w Polsce
Rynek wczesnych ziemniaków jest specyficzny. Młode polskie ziemniaki są cenione. Rejon sieradzko-wieluński jest głównym producentem. W tym regionie pola z osłonami widać już w maju.
Sytuacja rynkowa bywa zmienna. W ostatnich latach ceny ziemniaków są pod presją. Popyt gwałtownie maleje. Sezon rozpoczął się rekordowo wcześnie. Producenci odczuwają kryzys. Niskie ceny i spadek popytu wpływają na ich dochody.
Regulacje prawne wpływają na rynek. Rozporządzenie z 2019 roku zmieniło zasady sprzedaży. Wymaga podania kraju pochodzenia ziemniaków. Od maja 2025 roku dozwolony jest import przez Białoruś. Dotyczy to ziemniaków, jabłek, cebuli i kapusty.
Kontrole sadzeniaków są kluczowe. Sprawdzają ich jakość. Sadzeniaki muszą spełniać cztery warunki jakościowe. Rynek oferuje różne kanały sprzedaży. Dostępne są platformy z ogłoszeniami rolniczymi. Można tam kupić i sprzedać ziemniaki jadalne i paszowe.
Co wpływa na ceny ziemniaków na rynku?
Na ceny ziemniaków wpływa wiele czynników. Należą do nich wielkość zbiorów, popyt konsumentów i koszty produkcji. Aktualnie ceny są niskie. Wynika to ze spadku popytu i wczesnego rozpoczęcia sezonu. Wpływ mają też zdarzenia losowe, jak gradobicia.
Zobacz także:
Dodaj komentarz