Choroby grzybowe zbóż stanowią poważne zagrożenie. Mogą drastycznie obniżyć plony i pogorszyć jakość ziarna. Dowiedz się, jak skutecznie chronić swoje uprawy stosując odpowiednie zabiegi fungicydowe w kluczowych terminach.
Dlaczego ochrona fungicydowa zbóż jest tak ważna?
Zwalczanie chorób grzybowych zabezpiecza uprawy przed stratami. Pozwala produkować ziarno najwyższej jakości. Choroby zbóż zakłócają procesy fizjologiczne roślin. Ograniczają powierzchnię asymilacyjną liści i kłosów. Zaburzają przemieszczanie produktów fotosyntezy do kłosów. Uszkodzenie podstawy źdźbła przez grzyby może powodować wczesne zamieranie pędów. Obniża to obsadę w łanie. Na roślinach słabiej zainfekowanych wpływa na spadek masy tysiąca ziaren. Straty w plonach mogą sięgać od kilkunastu do kilkudziesięciu procent. Zależą one od przebiegu pogody. Wysokie ryzyko wystąpienia chorób istnieje przez cały okres wegetacji. W walce z chorobami grzybowymi można uratować do 30% plonu. Skuteczna ochrona fungicydowa może zwiększyć plon o 15-30%. W Polsce ochrona fungicydowa zbóż odgrywa kluczową rolę. Jest niezbędna szczególnie w fazie pełnego rozwoju liści i kłosów. Presja chorób grzybowych zbóż nie zmniejsza się z roku na rok. Coraz mniejsza dostępność substancji czynnych na rynku utrudnia wybór preparatu. Optymalna temperatura rozwoju mączniaka prawdziwego wynosi 15-20°C. Dla septoriozy optymalna temperatura to 10-16°C. Przebieg warunków pogodowych ma kluczowe znaczenie dla rozwoju chorób. Temperatura, wilgotność powietrza i rozkład opadów wpływają na infekcje.
Jakie są główne zagrożenia dla zbóż?
Najczęstsze choroby to mączniak prawdziwy, rdza brunatna i żółta, septorioza paskowana liści. Występują też brunatna plamistość liści, fuzarioza kłosów, czerń zbóż, rynchosporioza. Zgorzel podstawy źdźbła i korzeni także stanowi problem. Śnieć cuchnąca i głownia pyląca atakują ziarno.
Najgroźniejsze choroby grzybowe zbóż
Choroby grzybowe obniżają plony i jakość ziarna. Do najczęstszych patogenów zbóż należą mączniak prawdziwy, rdza brunatna i żółta. Groźna jest septorioza paskowana liści. Brunatna plamistość liści także powoduje straty. Fuzarioza kłosów jest szczególnie niebezpieczna. Atakuje ziarno i może produkować mykotoksyny. Choroby podstawy źdźbła, takie jak zgorzel fuzaryjna czy łamliwość źdźbła, osłabiają roślinę. Wzrost znaczenia mają nekrotyczne plamistości liści. Cykl rozwojowy brunatnej plamistości liści trwa około 5 dni w sprzyjających warunkach. W Polsce choroby najczęściej występują od maja do czerwca. Zwalczanie wroga wymaga odpowiedniego doboru środków i terminów. Jest to kluczowe zwłaszcza w fazie pełnego rozwoju liści i kłosów.
Strategia ochrony fungicydowej – kluczowe zabiegi T0, T1, T2, T3
W Polsce ochronę zbóż przed grzybami obejmują zazwyczaj trzy zabiegi. Są to T1, T2 i T3. Wykonywane są w różnych fazach rozwojowych roślin. Standardowa ochrona zbóż ozimych składa się z serii 2 do 3 kluczowych oprysków. Etapy ochrony są zaprojektowane, aby chronić zboża przed grzybami. Atakują one podstawę źdźbła oraz patogeny zagrażające dolnym liściom. W uprawach jarych fungicydy stosowane są zazwyczaj w jednym lub dwóch zabiegach. Pierwszy kontakt zbóż z fungicydami następuje podczas zaprawiania ziarna do siewu. Ochrona grzybobójcza powinna zaczynać się już jesienią. Czasem jest obligatoryjna dla jęczmienia i pszenicy ozimej. Decyzję o rozpoczęciu zabiegu jesienią podejmuje się w porze jesiennej. Wczesne fazy rozwojowe sprawcy rdzy brunatnej stwierdzono na farbowniku lekarskim.
Kiedy stosować fungicydy na zboża?
Fungicydy na zboża ozime stosuje się zazwyczaj w trzech kluczowych terminach: T1 (początek strzelania w źdźbło), T2 (liść flagowy), T3 (kłoszenie/kwitnienie). W uprawach jarych często wystarczy jeden lub dwa zabiegi. Ochrona powinna trwać do końca wegetacji, do fazy kłosa. Efektywność fungicydów jest najwyższa przy zapobiegawczym zastosowaniu. Stosuj je na początku wystąpienia objawów chorobowych.
Zabieg T1 – pierwsza wiosenna tarcza ochronna
Zabieg T1 jest podstawowym zabiegiem grzybobójczym. Wykonuje się go wiosną. Powinien być przeprowadzony możliwie szybko. Optymalny termin to początek strzelania w źdźbło (BBCH 30-31). Warunki pogodowe często uniemożliwiają wykonanie w tym terminie. W przypadku braku sprzyjających warunków można wykonać zabieg w fazie BBCH 32. Jest to jednak mniej zalecane. Zabieg T1 chroni zboża we wczesnych fazach rozwoju. Zwalcza choroby atakujące części roślin tuż nad ziemią. Chroni podstawę źdźbła, korzenie, a także dolne liście. W warunkach Polski chroni przed mączniakiem prawdziwym. Zwalcza zespół chorób podstawy źdźbła. W przypadku łagodnych zim chroni przed septoriozą paskowaną czy rdzami. Zabieg T1 wzmacnia odporność zbóż na późniejsze infekcje. Niezastosowanie ochrony w terminie T1 może prowadzić do większej presji chorobowej. Pogarsza kondycję roślin. Straty spowodowane brakiem T1 wahają się od 10% w latach suchych do nawet 30-50% w sezonach z większą presją chorób.
Warunki sprzyjające infekcjom w tej fazie to wysoka wilgotność. Temperatura od 4°C do 15°C jest optymalna. Zbyt duże zagęszczenie łanu zwiększa ryzyko infekcji. Przymrozki wiosną mogą uniemożliwić terminowe wykonanie zabiegu T1. Skuteczność zabiegu T1 wpływa na zdrowotność roślin w późniejszym okresie.
W zabiegu T1 stosuje się fungicydy o szerokim spektrum działania. Zawierają m.in. cyprodinil, protiokonazol, metrafenon, fenpropidyna, tebukonazol. Przykłady preparatów to Unix 75 WG, Praktis, Inovis Flex, Tern Turbo 750 EC, Protendo Extra. Rozwiązania biologiczne, np. Arcton WG, mogą ograniczać choroby podstawy źdźbła. Działają także w niższych temperaturach.
Zabieg T1 jest podstawowym zabiegiem grzybobójczym – fungicydowym – wykonywanym w ochronie zbóż. Powinien być przeprowadzony wiosną możliwie szybko jednakże przebieg warunków pogodowych często uniemożliwia jego wykonanie w optymalnym terminie jakim jest początek strzelania w źdźbło (BBCH 30-31).
– Jacek Skwira
W warunkach Polski zabieg T1 chroni zboża przede wszystkim przed mączniakiem prawdziwym, zespołem chorób podstawy źdźbła, a w przypadku łagodnych i ciepłych zim, także przed chorobami liści tj. septorioza paskowana czy rdze.
– Paweł Talbierz
Zaleca się przeprowadzanie lustracji od fazy 29–32. Obserwuj plantację 2–3 razy w tygodniu.
Jakie choroby zwalcza zabieg T1?
Zabieg T1 zwalcza głównie choroby podstawy źdźbła, takie jak zgorzel fuzaryjna i łamliwość źdźbła. Chroni też przed mączniakiem prawdziwym. W przypadku ciepłej zimy zwalcza także wczesne infekcje septoriozy paskowanej i rdzy brunatnej/żółtej.
Zabieg T2 – ochrona liścia flagowego
Zabieg T2 chroni organy roślin przed chorobami liściowymi. Dotyczy to liścia flagowego i liścia podflagowego. Liście te odpowiadają za ponad 60% wytworzonego plonu. W trosce o zdrowie liści flagowych plony mogą wahać się od 50 do 65%. Górne liście mają kluczowy udział w plonie, około 90%. Zabieg T2 wykonywany jest w fazie BBCH 37-39. Jest to faza od liścia flagowego do początku kłoszenia (BBCH 39-51). Zboża w fazie liścia flagowego są najbardziej podatne na choroby. Termin zabiegu T2 w trzy zabiegowej strategii jest krytyczny. Wpływa na jakość i wysokość plonu. Brak zabiegu na T2 może skutkować utratą do 50% plonów.
Zabieg T2 zwalcza choroby liściowe. Należą do nich mączniak prawdziwy, septorioza paskowana liści. Chroni też przed brunatną plamistością liści, rdzę brunatną i żółtą. Choroby takie jak brunatna plamistość, rdza, septorioza i fuzarioza są głównymi patogenami zwalczanymi w zabiegu T2. Na plantacji w Jarosławcu zaobserwowano zarodniki septoriozy paskowanej i mączniaka. Infekowały nowe przyrosty liści.
Ważne jest odpowiednie dobranie fungicydów. Powinny zawierać substancje o odmiennym sposobie działania. Na rynku dostępnych jest około 300 fungicydów. 85% opiera się na 3 grupach chemicznych. Są to strobiluriny, triazole i karboksyamidy. Związki z grupy strobiluriny mają działanie mezostemiczne. Triazole mają działanie układowe i lecznicze właściwości. Przy stosowaniu fungicydów ważne jest rotowanie substancji. Zapobiega to odporności patogenów.
Rolnik Wiesław Antoniewski z Lubanowa zastosował fungicyd RevyFlex na pszenicę Julius. Zabieg wykonano na początku kwietnia na 100 hektarach. Rolnik wybrał preparat ze względu na innowacyjne właściwości. Środek ten ma dużą skuteczność i elastyczny termin stosowania. Użycie preparatu przyniosło zadawalający efekt w maju. Rośliny były zdrowe, pełne wigoru i zielone. Fungicyd RevyFlex miał pozytywny wpływ na jakość plonu. Ziarno było zdrowe i ładnie wypełnione.
RevyFlex spełnił moje oczekiwania, dał mi dużą możliwość i elastyczność stosowania tego preparatu. Długi okres działania spowodował, że miałem czas na wykonywanie innych zabiegów, nie martwiąc się o stan fitosanitarny pszenicy.
– Rolnik Wiesław Antoniewski
Kiedy jest najlepszy czas na zabieg T2?
Najlepszy czas na wykonanie zabiegu T2 to faza liścia flagowego do początku kłoszenia (BBCH 37-39, do BBCH 51). Jest to moment, gdy górne liście, kluczowe dla plonu, są w pełni rozwinięte i wymagają ochrony.
Zabieg T3 – ochrona kłosa i ziarna
Zabieg T3 ma na celu ochronę kłosa i ziarna. Wykonywany jest w fazie kwitnienia (BBCH 61–65). Chroni ziarno przed chorobami i mykotoksynami. Mogą one obniżyć jakość plonu nawet o 100%. Brak odpowiedniej ochrony w terminie T3 może spowodować poważne straty. Prowadzi do pogorszenia jakości ziarna. Choroby takie jak fuzarioza kłosów są głównymi patogenami zwalczanymi w zabiegu T3. Fuzarioza kłosów może drastycznie obniżyć ilość i jakość plonu. Zdrobnienie ziarna i spadek ilości ziaren w kłosach to typowe objawy. W mokrych latach ochrona kłosa przed fuzariozą jest kluczowa.
Ważne jest odpowiednie dobranie fungicydów. Powinny zawierać substancje o odmiennym sposobie działania. Stosowanie fungicydów wieloskładnikowych jest zalecane. Zapewniają one szerokie spektrum ochrony. Dostępne są zarówno środki jednoskładnikowe, jak i wieloskładnikowe. Sklep hotfarm.pl oferuje ponad 52 produkty fungicydowe na zboża. Produkty są dostępne w różnych opakowaniach. Pozwala to dostosować dawkę do wielkości pola. Przykłady fungicydów to ProCort Duo, Input 460 EC, Verben, Halny 200 EC, Emponor, Eminent 125 ME, Azarius Pro 250 SC, Elatus Era, Fandango 200 EC, Caramba 60 SL. Zalecana jest rotacja substancji i przestrzeganie liczby zabiegów. Unikaj częstego powtarzania tych samych substancji w sezonie.
Co zwalcza zabieg T3?
Zabieg T3 zwalcza przede wszystkim choroby kłosa, w tym fuzariozę kłosów. Chroni ziarno przed infekcjami grzybowymi. Zapobiega powstawaniu mykotoksyn. Zwalcza też septoriozę plew.
Zabieg T0 – ochrona jesienna
Ochrona jęczmienia ozimego i pszenicy ozimej jesienią jest czasami obligatoryjna. Stan fitosanitarny zbóż niejednokrotnie wskazuje na konieczność zabiegu T0. Na terenie Wielkopolski na samosiewach pszenicy występuje silnie zarodnikująca sprawcy rdzy brunatnej. Na plantacjach jęczmienia ozimego stwierdzono plamistość siatkową na około 5% roślin. Na liściach pszenicy widoczne są pierwsze poduszeczki mączniaka prawdziwego. Wczesne fazy rozwojowe sprawcy rdzy brunatnej stwierdzono na farbowniku lekarskim. Infekcje jesienne sprzyja ciepła aura. Pojawiają się objawy rdzy brunatnej i mączniaka prawdziwego. Decyzję o rozpoczęciu zabiegu jesienią podejmuje się w porze jesiennej. Przykładowe fungicydy zarejestrowane we wczesnych fazach rozwojowych można stosować w terminie T0.
W okresie zimowym wystąpiły intensywne opady śniegu. Ochroniły rośliny przed mrozami. Sprzyjały jednak rozwojowi pleśni śniegowej. Wspierały też choroby podstawy źdźbła i liści. Wzrost temperatur powyżej 12°C w wilgotnych warunkach sprzyja inwazji chorób. Dotyczy to mączniaka prawdziwego, septoriozy liści i chorób podstawy źdźbła.
Stan fitosanitarny zbóż niejednokrotnie wskazuje na konieczność zabiegu ochrony w terminie T-0.
– Autor nieznany
Nasze aktualne obserwacje potwierdzają, że na terenie Wielkopolski na samosiewach pszenicy występuje silnie zarodnikująca sprawcy rdzy brunatnej. Na plantacjach jęczmienia ozimego stwierdzamy na około 5 proc. roślin plamistość siatkową jęczmienia, a na liściach pszenicy widoczne są pierwsze poduszeczki wskazujące na obecność sprawcy mączniaka prawdziwego zbóż i traw.
– Autor nieznany
Wykorzystaj okno pogodowe na zabieg. Wykonaj go w temperaturze powyżej 5°C. Wykorzystaj sprzyjającą pogodę do terminowego zabiegu.
Czynniki wpływające na skuteczność zabiegów
Skuteczność ochrony zależy od kilku czynników. Kluczowe są terminy wykonania zabiegów. Warunki pogodowe mają ogromne znaczenie. Dobór odpowiednich środków jest niezbędny. Badania naukowe wykazują skuteczność oprysków preventywnych. Stosuj je przed pojawieniem się objawów chorób. Efektywność fungicydów jest najwyższa przy zapobiegawczym zastosowaniu. Dobre efekty daje też wczesne interwencyjne zastosowanie. Temperatura odgrywa kluczową rolę w skuteczności fungicydów. Górna granica to 25°C. Optymalnie około 10°C. Zbyt niskie temperatury mogą być przyczyną niezadowalającej skuteczności. Mogą również negatywnie oddziaływać na rośliny. Terminowe wykonanie oprysków, odpowiedni sprzęt i warunki pogodowe wpływają na skuteczność. Unikaj wykonywania zabiegów podczas silnego wiatru, upałów i przed opadami deszczu. Wykonuj opryski wczesnym rankiem lub późnym popołudniem. Stosuj ilość wody 200-300 l/ha. Przestrzegaj prędkości opryskiwacza do 8 km/h. Ustaw belkę 40-50 cm nad roślinami.
Dobór środka zależy od rodzaju choroby. Ważne jest stadium rozwoju roślin. Warunki atmosferyczne także mają znaczenie. Stosowanie preparatów chemicznych w odpowiednich ilościach i terminach zwiększa efektywność. Ważne jest odpowiednie dobranie fungicydów. Powinny zawierać substancje o odmiennym sposobie działania. Przy stosowaniu fungicydów ważne jest rotowanie substancji. Zapobiega to odporności patogenów. Unikaj częstego powtarzania tych samych substancji w sezonie. Zalecana jest rotacja substancji i przestrzeganie liczby zabiegów.
Dostosuj strategię do warunków polowych. Dostosuj strategię do warunków pogodowych. Dostosuj ją do specyfiki plantacji. Regularny monitoring i szybka reakcja są kluczowe. Prewencja chorób i regularne monitorowanie to podstawa skutecznej ochrony. Monitorowanie skuteczności oprysków wspiera technologia teledetekcji. Pomagają też systemy monitorowania plantacji.
Jakie są optymalne warunki do oprysku?
Optymalne warunki pogodowe do oprysku to temperatura 10-25°C. Wilgotność powietrza powinna być powyżej 60%. Prędkość wiatru poniżej 4 m/s.
Nowoczesne technologie i trendy w ochronie zbóż
Innowacyjne strategie ochrony opierają się na zrównoważonym stosowaniu fungicydów. Minimalizuje to ryzyko odporności patogenów. Wzrost znaczenia mają biologiczne i ekologiczne rozwiązania. Rozwija się diagnostyka chorób na poziomie polowym. Implementacja zaawansowanych technologii monitorowania plantacji rośnie. Zwiększa się zapotrzebowanie na środki dostosowane do wymagań ekologicznych. Optymalizacja terminów zabiegów jest kluczowa w kontekście zmian klimatu. Zmiany klimatyczne wpływają na rozwój chorób. Zwiększają zagrożenie dla zbóż ozimych. Warunki pogodowe w okresie jesiennym sprzyjają rozwojowi chorób. Podwyższona temperatura i wilgotność są czynnikami ryzyka.
Praktyki agrotechniczne pomagają ograniczyć choroby. Należy do nich rotacja upraw. Szybkie usuwanie resztek pożniwnych jest ważne. Wybór odpornych odmian także pomaga. Zaprawianie nasion jest niezbędne dla skutecznej ochrony. Stosowanie fungicydów od początku sezonu jest kluczowe. Na początku sezonu stosuje się fungicydy zawierające strobiluriny i triazole. Zwiększają one plon i jakość zbiorów. Wzrost skuteczności profilaktyki następuje poprzez dobór odpornościowych odmian. Pomagają też preparaty kontaktowe zawierające chlorotalonil.
W ofercie sklepów dostępne są fungicydy o różnych mechanizmach działania. Są to środki systemiczne, kontaktowe, układowe, wgłębne, translaminarne. Fungicydy mogą hamować rozwój patogenów. Zapobiegają ich przenikaniu. Eliminują skupiska grzybów. Dostępne są nowoczesne preparaty mikrobiologiczne. Stosuje się adiuwanty i kondycjonery wody. Rozwijają się technologie nawożenia i ochrony roślin. Wykorzystuje się systemy monitorowania plantacji i teledetekcję. Systemy precyzyjnego rozpylania wpływają na efektywność. Zachowanie zrównoważonego podejścia minimalizuje negatywny wpływ na środowisko. Zastosowanie odpowiedniej techniki wpływa na plon. Wpływa też na zdrowie ludzi i ochronę środowiska. Dobre opinie od klientów potwierdzają skuteczność. Świadczą o wysokiej jakości oferowanych środków.
Efektywność fungicydów jest najwyższa wtedy, kiedy zabieg wykonany jest zapobiegawczo lub interwencyjnie, na początku wystąpienia objawów chorobowych.
– Autor nieznany
Klucz do osiągnięcia wysokich plonów tkwi w efektywnym zwalczaniu chorób grzybowych.
– Autor nieznany
Nowoczesne metody diagnostyczne pozwalają na szybką identyfikację zagrożeń i precyzyjne działanie.
– Autor nieznany
Zastosowanie zintegrowanych strategii ochrony jest kluczowe dla unikania odporności patogenów.
– Autor nieznany
Gdzie szukać informacji o fungicydach?
Rejestracja preparatów na pszenicę ozimą i jarną zapewnia dostęp do rekomendacji i dawkowania. Sklepy rolnicze, takie jak hotfarm.pl, oferują szeroki wybór produktów. Dostarczają też informacje o ich zastosowaniu. Warto korzystać z materiałów informacyjnych od producentów i ekspertów.
Podsumowanie
Skuteczna ochrona fungicydowa zbóż wymaga planowania. Należy stosować odpowiednie zabiegi w kluczowych terminach T0, T1, T2, T3. Ważny jest dobór środków do rodzaju chorób. Należy uwzględnić stadium rozwoju roślin i warunki pogodowe. Zapobiegawcze stosowanie fungicydów jest najskuteczniejsze. Rotacja substancji czynnych zapobiega odporności patogenów. Regularny monitoring plantacji jest niezbędny. Pozwala szybko reagować na pojawienie się objawów chorób. Zastosowanie nowoczesnych technologii i zrównoważonych praktyk zwiększa efektywność. Przyczynia się do uzyskania wysokich plonów. Zapewnia dobrą jakość ziarna. Pamiętaj o bezpieczeństwie stosowania środków ochrony roślin. Zawsze przeczytaj etykietę i instrukcję.
Szacowane straty plonu przy braku poszczególnych zabiegów fungicydowych.
Przybliżony udział głównych grup chemicznych w dostępnych fungicydach.
Zobacz także:
Dodaj komentarz