Sikora czubatka to wyjątkowy ptak leśny. Łatwo rozpoznasz ją po charakterystycznym czubku. Dowiedz się więcej o jej życiu i zwyczajach.
Kim jest sikora czubatka?
Sikora czubatka to niewielki ptak. Należy do rodziny sikor (Paridae). Jej łacińska nazwa to Lophophanes cristatus. Ptak ma zwyczajne ubarwienie. Dorosły osobnik waży od 10 do 16 gramów. Długość ciała wynosi od 11,5 do 12 cm. Rozpiętość skrzydeł dochodzi do 20 cm.
Główną cechą jest czarno-biały czubek. Przypomina mały grzebień lub irokez. Pióra na grzbiecie są szarobrązowe. Spodnia część ciała jest jaśniejsza. Ma beżowy odcień.
Głowa ma czarno-białe policzki. Otacza je biała ramka z piór. Pod dziobem widać czarny pas. Rozwidla się on u podstawy szyi. Tworzy czarną obrączkę. Oczy sikory czubatki są brązowe.
Gdzie można spotkać sikorę czubatkę?
Sikora czubatka występuje tylko w Europie. Jej zasięg rozciąga się od Portugalii po Ural. Zamieszkuje także skrawek zachodniej Azji. W Polsce jest to średnio liczny ptak lęgowy. Spotkasz ją na terenie całego kraju. W górach dochodzi do górnej granicy lasu.
Ptak preferuje lasy iglaste. Chętnie wybiera bory sosnowe i świerkowe. Można ją spotkać w kompleksach lasów mieszanych. Rzadziej pojawia się na obrzeżach lasów. Unika siedlisk otwartych. Nie lubi terenów mocno zurbanizowanych. Czasem odwiedza parki i ogrody z drzewami iglastymi.
Sikora czubatka prowadzi osiadły tryb życia. Nie migruje zimą. Pozostaje na swoim terytorium przez cały rok. Tworzy małe stada zimą. Często dołączają do niej inne gatunki sikor.
Czym żywi się sikora czubatka?
Dieta sikory czubatki zmienia się z porą roku. Latem żywi się głównie owadami. Zjada larwy i pająki. Potrafi chwytać owady w locie. Zimą jej pokarm stanowią nasiona. Wybiera nasiona sosny i świerka. Chętnie zjada też nasiona jałowca i jarzębiny.
Zimą odwiedza karmniki. Unika jednak ludzi. W naturalnym środowisku zbiera zapasy. Ukrywa je w korze drzew i mechach. Potrafi używać narzędzi do zdobywania pokarmu. Sikorki są inteligentne i rozwiązują problemy.
Jak zachowuje się sikora czubatka?
Sikora czubatka jest aktywna w ciągu dnia. Wykazuje zachowania terytorialne. Broni swojego obszaru. Ma zdolność do wykonywania akrobacji. Często wisi głową w dół podczas żerowania.
Komunikuje się różnorodnymi dźwiękami. Jej głos to prosta, wibrująca melodia. W okresie godowym samiec intensyfikuje śpiew. Czubek na głowie unosi się i opada. Dzieje się to w rytm nawoływania „si si tsigjurr”. Zmienność śpiewu zależy od regionu.
Sikorki są odważne i waleczne. Potrafią dziobać mocniej niż dzięcioł. Wydają sygnały alarmowe. Ostrzegają przed drapieżnikami. Naturalnym wrogiem sikorki jest krogulec.
Rozmnażanie i lęgi sikory czubatki
Sikora czubatka jest gatunkiem monogamicznym. Para łączy się na całe życie. Sezon lęgowy to czas intensywnej aktywności. Rozpoczyna się wczesną wiosną. Trwa od wyboru miejsca na gniazdo. Kończy się wychowaniem młodych.
Gniazduje w dziuplach drzew. Korzysta z naturalnych zagłębień. Wybiera też dziuple wykute przez dzięcioły. Zakłada gniazda w spróchniałych drzewach. Czasem wybiera zakamarki gałęzi. Gniazdo ma kształt głębokiej czarki. Ma średnicę 6-8 cm. Głębokość wynosi 4-5 cm. Budowa gniazda trwa 1-2 tygodnie. Gniazdo wyścieła mchem.
Samica składa od 5 do 12 jaj. Najczęściej jest to 5-8 jaj. Jaja są białe z rdzawymi plamkami. Mają średnie wymiary 12 x 16 mm. Samica wysiaduje jajka. Czas inkubacji wynosi 13–16 dni. Może trwać nawet 15-18 dni. Temperatura w gnieździe to 37-38°C.
Młode wykluwają się nagie i ślepe. Przebywają w gnieździe około 3 tygodnie. Opuszczają gniazdo po 18–22 dniach. Oboje rodzice opiekują się potomstwem. Samice dominują w inkubacji. Samce dostarczają pokarm. Bronią także terytorium. Sikorki powracają do tych samych miejsc lęgowych. Wykazują silne przywiązanie do terytoriów.
Ile żyje sikora czubatka?
Sikory żyją zazwyczaj 10-12 lat. Mogą dożyć nawet 15 lat. Czas życia sikory czubatki jest podobny. Żyje od 6 do 12 lat. Przeciętnie jej życie trwa 5 lat. Maksymalnie może dożyć 12 lat.
Status ochronny i zagrożenia
Sikora czubatka nie jest zagrożona wyginięciem. Klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC). Status ten nadała jej IUCN w 1988 roku. W Polsce objęta jest całkowitą ochroną gatunkową.
Mimo statusu LC, jej liczebność spada. Zmiany środowiskowe stanowią zagrożenie. Wycinka starych drzew niszczy siedliska. Usuwanie martwego drewna ogranicza miejsca lęgowe. Pestycydy szkodzą ptakom. Redukują populację owadów, ich głównego pokarmu.
W latach 2000–2016 odnotowano wzrost liczebności w Polsce. Gatunek poszerza zasięg. Zajmuje wtórne monokultury świerkowe.
Jak przyciągnąć sikorę czubatkę do ogrodu?
Chcesz obserwować sikorę czubatkę blisko domu? Możesz ją przyciągnąć do ogrodu. Zawieś karmnik dla ptaków zimą. Karmnik powinien być w pobliżu lasu. To najbardziej atrakcyjne miejsce dla tego gatunku.
- Zawieś karmnik z mieszanką nasion.
- Dodaj tłuszczowe kule lub niesoloną słoninę.
- Nie dokarmiaj przed grudniem.
- Zacznij dokarmiać przy pierwszych opadach śniegu.
- Regularnie sprzątaj karmnik.
- Utrzymuj karmnik z dala od drapieżników.
- Zadbaj o siedlisko w ogrodzie.
- Unikaj stosowania pestycydów.
- Postaw domek dla ptaków.
- Wykorzystuj naturalne materiały do budowy gniazd.
Obserwuj sikory czubatki lornetką. Unikaj zakłócania ich siedlisk.
Czy sikora czubatka migruje zimą?
Sikora czubatka jest ptakiem osiadłym. Nie migruje zimą. Pozostaje na swoim terytorium przez cały rok.
Jak odróżnić samca od samicy sikory czubatki?
Płcie u sikory czubatki ubarwione są identycznie. Nie ma widocznych różnic w upierzeniu między samcem a samicą.
Czy sikora czubatka jest objęta ochroną gatunkową?
Tak, sikora czubatka jest objęta ścisłą ochroną gatunkową w Polsce. Na poziomie międzynarodowym ma status gatunku najmniejszej troski (LC).
Ciekawostki o sikorach
Sikorka w ciągu dnia zje dużo pokarmu. Może spożyć tyle, ile sama waży. Sikorki są bardzo aktywne. Sikorka bogatka odwiedza do 1000 drzew na godzinę. Szuka wtedy pokarmu. W ciągu minuty zje ponad 20 owadów lub jaj.
W sezonie lęgowym ich pokarm sięga wagi własnego ciała. W diecie mogą spożyć do 75 kg owadów rocznie. Sikorki potrafią dziobać mocniej niż dzięcioł czy sowa. Są inteligentne i potrafią rozwiązywać problemy.
Każdy człowiek potrzebuje kontaktu z naturą, bez niej przestaje być człowiekiem
Podczas anomalii pogodowych sikorki bywają porywane nad morze. Próbują wtedy wracać do domu. Niektóre sikorki nie są płochliwe. Chętnie podlatują do karmników. Sikora czubatka raczej omija karmniki miejskie. Preferuje karmniki w pobliżu lasów.
Inne gatunki sikor w Polsce
W Polsce występuje 6 gatunków sikorek. Należą do nich: bogatka, modraszka, uboga, sosnówka, czubatka i czarnogłówka. Różnią się wyglądem i środowiskiem życia.
- Sikorka bogatka: Największa w Polsce. Ma żółty spód i czarny pas. Czarny łebek jest lśniący. Samiec ma szeroki krawat. Samica ma węższy i matową głowę.
- Sikorka modraszka: Najbardziej kolorowa. Ma niebieski czubek. Brzuch jest żółty.
- Sikorka sosnówka: Mniejsza od bogatki (do 11,5 cm). Ma biało-zabarwiony czubek. Upierzenie jest szare. Zamieszkuje głównie bory iglaste.
- Sikorka uboga: Jest nieufna. Spotykana w parkach i ogrodach. Bardziej nieśmiała niż bogatka czy modraszka.
- Sikorka czarnogłówka: Ptak leśny. Unika środowisk miejskich. Nie pojawia się w karmnikach miejskich.
Poznanie tych gatunków pozwala lepiej zrozumieć różnorodność sikor. Sikorki spotykane są w Polsce w różnych środowiskach. Zamieszkują obszary miejskie i leśne.
| Gatunek | Wielkość (cm) | Charakterystyczne cechy | Typowe środowisko |
|---|---|---|---|
| Bogatka | Do 15 | Żółty spód, czarny krawat, czarny łebek | Lasy, miasta, ogrody |
| Modraszka | Do 12 | Niebieski czubek, żółty brzuch | Lasy liściaste, parki, ogrody |
| Sosnówka | Do 11,5 | Biały czubek, szare upierzenie | Bory iglaste |
| Uboga | Nie podano | Nieufna | Parki, ogrody |
| Czarnogłówka | Nie podano | Ptak leśny | Lasy |
| Czubatka | Do 12 | Wyraźny czarno-biały czub | Lasy iglaste |
Warto obserwować sikory czubatki
Obserwacja sikory czubatki dostarcza wielu wrażeń. Ten oryginalny wygląd ułatwia rozpoznanie ptaka. Spotkasz ją podczas leśnych spacerów. Zrozumienie jej zachowań jest fascynujące. Pomaga to lepiej poznać przyrodę. Zainteresowanie obserwacją ptaków rośnie. Coraz więcej osób dba o dokarmianie zimą. Rośnie świadomość ekologiczna. Ochrona przyrody staje się ważniejsza. Zrównoważony rozwój jest kluczowy. Dbanie o siedliska ptaków jest potrzebne.
Zobacz także:
Dodaj komentarz