Jak zwiększyć nieśność kur? Kluczowe czynniki i praktyczne porady.

Wysoka nieśność kur to cel każdego hodowcy. Osiągniesz go, dbając o prawidłowe żywienie, optymalne warunki środowiskowe i zdrowie stada. Poznaj najważniejsze czynniki wpływające na produkcję jaj.

Podstawy żywienia kur niosek

Prawidłowe żywienie decyduje o sukcesie hodowli. Dieta wpływa na liczbę i jakość znoszonych jaj. Zapewnia też zdrowotność stada.

Rola białka, energii i minerałów

Kury nioski potrzebują wysokiej jakości białka. Jest ono fundamentem dobrej nieśności. Zapotrzebowanie na białko wynosi 16-18%. W pierwszym okresie nieśności wystarczy 17%. Ważniejsza jest optymalna zawartość aminokwasów. Zarówno niedobór, jak i nadmiar są niekorzystne. Podstawą diety są ziarna zbóż. Stanowią do 70% dawki pokarmowej. Dostarczają energii i białka. Energia paszy nie powinna przekraczać 2800 kcal/kg. Nadmiar energii prowadzi do zatuczenia. Zatuczenie ujemnie wpływa na nieśność. Kury potrzebują minerałów. Szczególnie ważny jest fosfor, wapń i sód. Wapń stanowi 3,25% dawki pokarmowej. Jest niezbędny do produkcji skorup jaj. Niedobory wapnia osłabiają skorupę. Mogą też powodować złamania kości. Większość pasz wymaga dodatków mineralnych.

Składnik	Zalecany poziom w diecie niosek
Białko	16-18%
Węglowodany	45-60%
Tłuszcze	3-5%
Wapń	3,25% – 4,5%
Energia (max)	2800 kcal/kg

Tabela przedstawia zalecane poziomy podstawowych składników w diecie kur niosek.

Znaczenie witamin i wody

Witaminy są kluczowe dla zdrowia kur. Ważne są witaminy A, D, E, K. Potrzebne są też witaminy z grupy B. Witamina D3 reguluje wchłanianie wapnia. Wspomaga też przyswajanie fosforu. Zielonki i kiszonki poprawiają kondycję kur. Zwiększają ich odporność. Kury muszą mieć stały dostęp do czystej wody. Odwodnienie prowadzi do spadku nieśności. Woda powinna mieć temperaturę 10–12°C. Upały zwiększają pobór wody o 36%. Brak wody przez dobę powoduje przerwę w nieśności. Przerwa może trwać nawet dwa tygodnie.

Jakość i forma paszy

Forma fizyczna paszy ma znaczenie. Wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego. Gotowe mieszanki paszowe ułatwiają żywienie. Warto uzupełniać dietę. Stosuj premiksy witaminowo-mineralne. Przydatne są naturalne dodatki. Wspomagają one produkcję jaj. Należą do nich drożdże i wyciągi ziołowe. Oleje roślinne też są korzystne. Stopniowo wprowadzaj nową paszę. Unikniesz problemów trawiennych. Kury lubią zioła, warzywa, owoce. Chętnie jedzą mleko i serwatkę. Skorupki jaj są dobrym źródłem wapnia. Unikaj szkodliwych produktów. Do nich należą awokado i surowa fasola. Niedojrzałe ziemniaki są niebezpieczne. Nie podawaj cytrusów ani pestek jabłek. Żołędzie i masło też są niewskazane. Niektóre rośliny są toksyczne. To hiacynty, bluszcz i cisy.

Optymalne warunki w kurniku

Warunki środowiskowe silnie wpływają na nieśność. Genetyka kur to jedno. Dobre warunki pozwalają w pełni wykorzystać potencjał.

Temperatura i wilgotność

Optymalna temperatura to 14–20°C. Zakres 13–24°C jest akceptowalny. Duże wahania temperatur szkodzą. Przemarznięcie obniża nieśność. Wilgotność względna powinna wynosić 60–75%. Zbyt niska lub wysoka wilgotność źle wpływa na produkcję. Odpowiednia wentylacja jest kluczowa. Zapewnia świeże powietrze. Usuwa nadmiar wilgoci i amoniaku. Unikaj przeciągów w pomieszczeniach.

Oświetlenie

Światło reguluje cykl produkcji jaj. Kury potrzebują 12–14 godzin światła dziennie. Minimum to 14 godzin. Optymalnie jest 16 godzin. Natężenie światła powinno wynosić 3 W/m2. Stosuj sztuczne oświetlenie zimą. Dłuższy dzień świetlny stymuluje nieśność. Stosunek okien do podłogi to 1:6 do 1:8. Oznacza to 6–8 m2 okien na 1 m2 podłogi.

Przestrzeń i higiena

Odpowiednia przestrzeń redukuje stres. Obsada kur w warunkach przyzagrodowych to 4–5 sztuk na m2. W jednym gnieździe powinno być 4–5 kur. Maksymalnie może być 7 ptaków na gniazdo. Grzędy do spania mają średnicę 4 cm. Wysokość grzęd to 1 m. Na 1 m grzędy przypada 4–5 kur. Odstępy między nimi to 35–40 cm. Stan ściółki jest bardzo ważny. Sucha ściółka izoluje od chłodu. Ogranicza emisję amoniaku. Wilgotna ściółka jest zimna. Zaskorupia się i nie pochłania gazów. Brudna ściółka brudzi jaja. Dbaj o jakość materiału do ścielenia. Unikaj spleśniałej słomy. Regularnie dościelaj słomę. Utrzymuj czystość w kurniku.

Genetyka, wiek i stres

Te czynniki również wpływają na produkcję jaj. Nie można ich całkowicie zmienić. Można jednak minimalizować ich negatywny wpływ.

Wybór rasy i wpływ wieku

Genetyka warunkuje nieśność kur. Kury wysokiego potencjału genetycznego znoszą więcej jaj. To rasy stworzone do produkcji jaj. Kury nioski mają drobną budowę ciała. Charakteryzuje je niska masa ciała. Mają szybkie dojrzewanie płciowe. Kura nioska zaczyna znosić jaja w wieku 18–22 tygodni. W pierwszych 40 tygodniach znosi 250–300 jaj rocznie. Rasa Leghorn może znieść do 350 jaj. W pierwszym roku produkcyjnym nieśność wynosi ok. 80%. W drugim roku spada do ok. 50%. Produkcyjność spada w kolejnych latach. Kury przestają nieść jaja około 7 roku życia. Okres pierzenia to czasowa przerwa w nieśności. Kura traci wtedy pióra. Wymienia je na nowe.

Wykres przedstawia szacunkowy spadek nieśności kur w kolejnych latach życia.

Minimalizacja stresu

Stres obniża produkcję jaj. Może być wywołany zmianami środowiska. Hałas i nagłe modyfikacje też stresują kury. Zapewnij kurczakom stabilne warunki. Unikaj niepotrzebnych zmian. Zapewnij odpowiednią przestrzeń. Czystość w kurniku jest ważna. Odpowiednia dieta redukuje stres.

Choroby i pasożyty – zagrożenie dla nieśności

Choroby to poważna przyczyna spadku nieśności. Mogą prowadzić do dużych strat. Niekiedy powodują nawet pomór hodowli.

Najczęstsze choroby bakteryjne

Choroby bakteryjne występują często. Pojawiają się w małych i dużych hodowlach. Są zaraźliwe. Sprzyja im nadmierna obsada i stres. Niekorzystne warunki mikroklimatyczne też pomagają bakteriom. Rzadkie usuwanie ściółki zwiększa ryzyko. Najczęściej spotykane to kolibakterioza, mykoplazmoza i katar zakaźny. Kolibakterioza wywołuje bakteria E. coli. Objawy to charczenie, kaszel, kichanie. Może wystąpić duszność i wycieki z nosa. Czasem pojawiają się zapalenia stawów. Kolibakterioza utrzymuje się do 3 miesięcy. Mykoplazmoza jest wysoce zakaźna. Trudno ją leczyć. Przenosi się drogą oddechową. Objawy to osowiałość, kaszel, rzędzenie. Ptaki chudną. Mykoplazmoza obniża produkcję jaj. Zakaźny katar rozwija się szybko. Powoduje obrzęk wokół oczu. Pojawia się wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. Powieki sklejają się. Występuje charczenie. W chorobach bakteryjnych antybiotyki są niezbędne. Podaje się je w wodzie do picia. Należy zachować karencję na jajka.

Choroby wirusowe i pasożytnicze

Choroby wirusowe mogą radykalnie zmniejszyć nieśność. Przykłady to Newcastle Disease, AI, IB. Powodują spadek produkcji jaj nawet do 100%. Choroba Mareka obniża nieśność o 5%. Rzekomy pomór drobiu cechuje wysoka śmiertelność. Objawia się porażeniem nóg i skrzydeł. Ptaki stają się apatyczne. W 2025 roku w Polsce odnotowano ogniska rzekomego pomoru drobiu. Wirusy atakują głównie układ nerwowy. Pasożyty też szkodzą kurom. Zewnętrzne pasożyty to wszy i pchły. Wewnętrzne to glisty i włosogłówki. Kokcydioza to poważna choroba pasożytnicza. Wywołuje biegunki i krwawienia. Prowadzi do zmniejszenia nieśności. Może nawet spowodować śmierć ptaka. Problemy z układem rozrodczym też się zdarzają. Mogą prowadzić do zatrzymania jaj. Stanowi to zagrożenie śmierci ptaka.

„Spadek nieśności u kur to sygnał, którego nie należy ignorować.” – Martyna Frątczak

Profilaktyka i leczenie

Podstawą zapobiegania chorobom jest higiena. Poprawa warunków hodowli jest kluczowa. Zapewnij odpowiednią wentylację. Utrzymuj suchą ściółkę. Unikaj nadmiernego zagęszczenia stada. Pylista pasza może szkodzić. Ogranicz kontakt z dzikim ptactwem. Stosuj szczepienia profilaktyczne. Szczepienia są ważne przeciwko mykoplazmozie. Pomagają też na inne choroby. Regularne kontrole sanitarne są potrzebne. W przypadku chorób bakteryjnych weterynarz zaleci antybiotyki. Pani Barbara z okolic Kosowa Lackiego wyleczyła katar antybiotykiem. Antybiotyk był podawany w wodzie. Wzbogacaj paszę o składniki mineralne. Dodawaj też witaminy.

Praktyczne wskazówki dla hodowców

Chcesz poprawić nieśność swoich kur? Zastosuj się do kilku prostych zasad.

• Zapewnij odpowiednią temperaturę i wilgotność w kurniku.
• Stosuj odpowiednie oświetlenie, szczególnie zimą.
• Utrzymuj kurnik w czystości. Regularnie wymieniaj ściółkę.
• Zbilansuj dietę kur. Dodaj witaminy i mikroelementy.
• Zapewnij stały dostęp do świeżej, czystej wody.
• Unikaj nagłych zmian w otoczeniu. Minimalizuj stres.
• Zapewnij kurom odpowiednią przestrzeń.
• W razie kwoczenia, przerwij instynkt macierzyński.
• Obserwuj stado. Szybko reaguj na objawy chorób.
• Konsultuj się z weterynarzem w przypadku problemów zdrowotnych.

Dzięki dbałości o prawidłowe żywienie i warunki, będziesz cieszyć się smacznymi jajami.

Najczęstsze przyczyny spadku nieśności

Spadek nieśności to sygnał problemów. Może mieć wiele przyczyn.

• **Wiek kur**: Produkcja jaj spada z wiekiem. Kurczaki niosą mniej po pierwszym roku.
• **Okres pierzenia**: Wymiana piór wymaga energii. Kury wtedy nie niosą.
• **Niewłaściwe żywienie**: Brak białka, minerałów, witamin szkodzi. Nadmiar energii też jest zły.
• **Złe warunki środowiskowe**: Nieodpowiednia temperatura lub wilgotność. Brak światła skraca dzień. Zła wentylacja gromadzi szkodliwe gazy.
• **Stres**: Nagłe zmiany lub hałas stresują ptaki.
• **Brak wody**: Odwodnienie natychmiast zatrzymuje nieśność.
• **Choroby i pasożyty**: Infekcje bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze obniżają produkcję. Mogą ją całkowicie zahamować.

Zapobieganie chorobom wpływającym na nieśność

Zdrowe stado to podstawa wysokiej nieśności. Profilaktyka jest lepsza niż leczenie.

Stosuj szczepienia i dezynfekcję. Zabezpieczaj fermę przed dzikimi ptakami. Utrzymuj wysokie standardy higieniczne. Inwestuj w dobrą wentylację. Zapewnij suchą i czystą ściółkę. Unikaj nadmiernego zagęszczenia stada. Używaj paszy dobrej jakości. Wzbogacaj ją o naturalne dodatki. Regularnie kontroluj stan zdrowia ptaków. Szybka reakcja na pierwsze objawy choroby jest ważna. Konsultacja z weterynarzem pomoże postawić diagnozę. W przypadku chorób bakteryjnych stosuje się antybiotyki. Mykoplazmoza wymaga specjalnej profilaktyki.

„Jedynie uregulowanie powyższych parametrów może w długoterminowej perspektywie doprowadzić do uzyskiwania oczekiwanej nieśności.”

Pamiętaj o bioasekuracji. Ograniczaj ryzyko wprowadzenia patogenów. Czystość i profilaktyka to klucz do sukcesu.

Zobacz także:

• Pterofagia u drobiu – przyczyny, skutki i skuteczne metody zapobiegania
• Kokcydioza u kur: Przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie
• Kukurydza i śruta sojowa w żywieniu kur – klucz do zdrowia i nieśności
• Dlaczego indyki zdychają: przyczyny i leczenie chorób indyków
• Jak zrobić gniazda dla kur niosek? Wymiary, materiały, budowa.