Norma GAEC 2 wprowadza nowe zasady dla rolników. Dotyczy ochrony torfowisk i terenów podmokłych. Zrozumienie tych wymogów jest kluczowe dla uzyskania dopłat bezpośrednich. Dowiedz się, kogo obowiązują nowe przepisy i jakie działania są zakazane.
Czym jest norma GAEC 2?
Norma GAEC 2 to jeden z wymogów warunkowości. Warunkowość to podstawowy warunek przyznania płatności bezpośrednich. Norma GAEC 2 skupia się na ochronie terenów podmokłych. Chroni także torfowiska na obszarach użytkowanych rolniczo. Jest to element dobrej kultury rolnej. Przepisy mają na celu ochronę środowiska i klimatu. Chronią gleby bogate w węgiel. Wspierają bioróżnorodność i zasoby wodne. Ograniczają emisję gazów cieplarnianych.
Wysoki poziom wody gruntowej może pogorszyć skład gatunkowy runi. Może też ograniczyć zabiegi rolnicze.
Co to są normy GAEC?
Normy GAEC to normy dobrej kultury rolnej. Są zgodne z ochroną środowiska. Obowiązują rolników w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Stanowią warunek uzyskania płatności bezpośrednich. Dotyczą różnych obszarów. Chodzi o środowisko, klimat, glebę, wodę. Obejmują też różnorodność biologiczną. Chronią zdrowie publiczne i zdrowie roślin. Wspierają dobrostan zwierząt.
Kogo i jakie obszary obejmuje norma GAEC 2?
Norma GAEC 2 obowiązuje rolników. Dotyczy gospodarstw o powierzchni ponad 10 hektarów. W Polsce norma obejmuje specyficzne obszary. Są to tereny podmokłe i gleby organiczne. Muszą mieć co najmniej 40% zawartości materii organicznej. Kryterium to dotyczy warstwy gleby o miąższości co najmniej 40 cm. Powierzchnia obszarów objętych normą wynosi około 399,9 tysiąca hektarów. To prawie trzy razy więcej niż pierwotnie planowano. Te obszary obejmują grunty orne i trwałe użytki zielone. Większość stanowią trwałe użytki zielone (90,42%). Grunty orne to 9,58%. Obszary te często pokrywają się z obszarami Natura 2000. Najwięcej terenów objętych zakazami leży na Podlasiu.
Gospodarstwa do 10 hektarów użytków rolnych nie podlegają kontroli. Nie obejmują ich sankcje związane z warunkowością.
| Kryterium | Wartość |
|---|---|
| Minimalna zawartość materii organicznej | 40% suchej masy gleby |
| Minimalna miąższość warstwy gleby | 40 cm |
| Szacowana powierzchnia objęta normą w Polsce | ~399,9 tys. ha |
Jakie zakazy wprowadza norma GAEC 2?
Norma GAEC 2 wprowadza listę zabronionych działań. Dotyczą one gruntów na obszarach objętych normą. Rolnicy nie mogą przekształcać tych działek. Zakazane jest zaorywanie tych terenów. Nie wolno wydobywać torfu. Zabroniona jest budowa nowych rowów. Nie można też odnawiać istniejących instalacji drenujących. Dotyczy to zarówno gruntów ornych, jak i trwałych użytków zielonych.
Działania takie jak osuszanie i odwadnianie mogą zmieniać warunki tlenowe. Prowadzą do mineralizacji materii organicznej. Skutkują emisją CO2.
Dopuszczalne wyjątki i prace na obszarach GAEC 2
Norma przewiduje pewne wyjątki. Na gruntach ornych dopuszczalna jest płytka uprawa. Głębokość uprawy ograniczono do 15 cm. Na trwałych użytkach zielonych możliwa jest renowacja. Zabieg ten można przeprowadzić raz na cztery lata. Polega na płytkiej uprawie gleby i podsiewie. Norma nie ogranicza utrzymania istniejących rowów. Nie dotyczy też systemów nawadniających. Dopuszcza bieżące prace utrzymaniowe. Należą do nich koszenie i usuwanie zatorów. Takie prace konserwacyjne można wykonywać nie częściej niż raz na trzy lata.
- Prowadź płytką uprawę do 15 cm na gruntach ornych.
- Renowuj trwałe użytki zielone raz na 4 lata.
- Utrzymuj istniejące systemy nawadniające.
- Wykonuj prace konserwacyjne nie częściej niż raz na 3 lata.
Jak sprawdzić, czy działka leży na obszarze GAEC 2?
Rolnicy mogą sprawdzić swoje grunty online. Służy do tego Portal GAEC2. Dostępny jest pod adresem gaec2.iung.pl. Mapa terenów objętych normą została opublikowana. Można wyszukać działkę po jej identyfikatorze. Przykład identyfikatora to 061401_1.0001.2416/16. Można też aktywnie klikać na mapie przy odpowiednim powiększeniu. Mapa pokazuje warstwy informacyjne. Obejmują one obszary GAEC 2, gleby organiczne, obszary podmokłe. Dostępne są też warstwy działek ewidencyjnych, BDOT i ortofotomapa. Można też wybrać widok bez podkładu.
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB) opracował ten portal. Instytucja mieści się przy ulicy Czartoryskich 8 w Puławach.
- Odwiedź Portal GAEC2.
- Użyj wyszukiwarki działek ewidencyjnych.
- Aktywuj odpowiednie warstwy na mapie.
- Sprawdź status swojej działki.
Zgłaszanie rozbieżności i odwołań
Rolnik może zgłosić rozbieżności. Dotyczą one wyznaczonych obszarów objętych normą GAEC 2. Zgłoszenie można kierować do ARiMR. Można też zgłosić je do IUNG-PIB. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina o tej możliwości. Proces zgłaszania rozbieżności jest opisany w załączniku do komunikatu MRiRW.
Jak zgłosić rozbieżności dotyczące obszarów GAEC 2?
Jeżeli nie zgadzasz się z wyznaczonymi obszarami objętymi normą GAEC 2, możesz zgłosić rozbieżności. Skieruj swoje zgłoszenie do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Możesz też wysłać je do Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytut Badawczego (IUNG-PIB). Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje o tej procedurze.
Skutki naruszenia normy GAEC 2
Nieprzestrzeganie normy GAEC 2 grozi karami. Kary nakładane są w systemie punktowym. Naruszenia są oceniane na podstawie punktów karnych. Można otrzymać od 1 do 5 punktów karnych. Punktacja zależy od powierzchni naruszenia. Większe naruszenia (powyżej 60% powierzchni działki) skutkują 5 punktami. Mniejsze mogą mieć mniejszą lub zerową liczbę punktów. Punkty karne wpływają na płatności bezpośrednie. Skutkują niższymi płatnościami. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa może odstąpić od kary. Dotyczy to nieznacznych naruszeń. Ważna jest też odwracalność naruszenia. Naruszenia mogą być odwracalne lub nieodwracalne.
| Powierzchnia naruszenia | Punkty karne | Skutek na płatności |
|---|---|---|
| Większa niż 60% powierzchni działki | 5 | Niższe płatności |
| Mniejsza lub równa 60% powierzchni działki | Zmniejszona lub brak punktów | Zmniejszona lub brak kary |
Norma GAEC 2 w kontekście Warunkowości i WPR
Norma GAEC 2 jest częścią systemu warunkowości. System ten obejmuje wymogi podstawowe. Dotyczą zarządzania gospodarstwem. Obejmuje też normy dobrej kultury rolnej (GAEC). Normy te dotyczą różnych obszarów. Chodzi o środowisko, klimat, zdrowie. GAEC 2 dotyczy konkretnie ochrony terenów podmokłych. Inne normy GAEC dotyczą trwałych użytków zielonych (GAEC 1). Obejmują zakaz wypalania ściernisk (GAEC 3). Wprowadzają strefy buforowe (GAEC 4). Regulują zarządzanie orką (GAEC 5). Określają minimalną pokrywę glebową (GAEC 6). Dotyczą zmianowania i dywersyfikacji upraw (GAEC 7). Obejmują zachowanie elementów krajobrazu (GAEC 8). Zakazują przekształcania TUZ na obszarach Natura 2000 (GAEC 9). Spełnienie wszystkich norm GAEC jest kluczowe. Gwarantuje to uzyskanie płatności bezpośrednich w ramach WPR 2023-2027. Od 1 stycznia 2025 rolnicy mogą stracić prawo do płatności. Stanie się tak, jeśli nie spełnią norm GAEC 2.
Podstawa prawna i terminy
Norma GAEC 2 została wprowadzona na mocy rozporządzeń. Dotyczą one torfowisk i obszarów podmokłych. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2025 r. jest kluczowe. Ważne jest też rozporządzenie z dnia 7 marca 2025 r. Zmienia ono rozporządzenie w sprawie norm. Określa szczegółowe warunki ich stosowania. Norma GAEC 2 weszła w życie 15 marca 2025 roku. Od tego dnia rolników obowiązują nowe zasady. Wnioski o płatności bezpośrednie są składane od 15 marca 2025 roku. Rozporządzenie w sprawie normy GAEC 2 ogłoszono 6 grudnia 2024 roku.
Kontrowersje i opinie rolników
Wprowadzenie normy GAEC 2 budzi niepokój. Dotyczy to szczególnie rolników z województwa podlaskiego. Samorząd rolniczy wyraża stanowczy sprzeciw. Powierzchnia objęta normą jest duża. Rolnicy obawiają się utraty możliwości uprawy paszy. Dotyczy to gospodarstw hodowlanych. Krytykują zakaz orki na gruntach ornych. Domagają się możliwości naprawy systemów melioracyjnych. Wiktor Szmulewicz, szef Krajowej Rady Izb Rolniczych, podkreśla sprzeciw. Twierdzi, że rolnicy czują się ubezwłasnowolnieni. Domagają się rekompensat za utratę możliwości produkcyjnych.
„Tymczasem okazuje się, że norma GAEC 2 obejmie tereny rolnicze, a powierzchnia wyznaczonych obszarów do objęcia normą GAEC 2 na terenach użytkowanych rolniczo wynosi około 399,9 tys. ha, na co samorząd rolniczy zdecydowanie nie wyraża zgody.” – Wiktor Szmulewicz
„Rolnicy ubezwłasnowolnieni? Dlatego stanowczo sprzeciwiamy się zakazowi orki gruntów, które są użytkowane rolniczo, w szczególności przez gospodarstwa prowadzące hodowlę zwierząt.” – Wiktor Szmulewicz
Podsumowanie i kluczowe informacje
Norma GAEC 2 to nowy obowiązek dla rolników. Weszła w życie 15 marca 2025 roku. Ma chronić torfowiska i tereny podmokłe. Dotyczy gruntów o wysokiej zawartości materii organicznej. Obejmuje około 399,9 tysiąca hektarów w Polsce. Rolnicy muszą przestrzegać zakazów. Nie mogą przekształcać, zaorywać ani odwadniać tych terenów. Mogą wykonywać płytką uprawę i konserwację. Spełnienie normy jest warunkiem otrzymania dopłat bezpośrednich. Naruszenia grożą punktami karnymi i niższymi płatnościami. Rolnicy mogą sprawdzić swoje działki online. Mogą też zgłaszać rozbieżności. Nowe przepisy budzą kontrowersje. Rolnicy domagają się rekompensat.
- GAEC 2 obowiązuje od 15 marca 2025 r.
- Chronione są torfowiska i tereny podmokłe.
- Zakazane są orka, przekształcanie, odwadnianie.
- Dopuszczalna jest płytka uprawa do 15 cm.
- Sprawdź działkę na portalu gaec2.iung.pl.
- Naruszenia skutkują karami i niższymi dopłatami.
Zobacz także:
Dodaj komentarz