Emerytura rolnicza w KRUS: zasady, zmiany i kwoty w 2024/2025

Planujesz przejście na emeryturę z KRUS? Zrozumienie zasad, warunków i wysokości świadczeń jest kluczowe. Dowiedz się, kto ma prawo do emerytury rolniczej i ile możesz otrzymać w 2024 i 2025 roku.

Kto ma prawo do emerytury rolniczej?

Emerytura rolnicza przysługuje osobom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Dotyczy to rolników oraz ich domowników. Musisz spełnić określone warunki, aby uzyskać to świadczenie. System KRUS jest przeznaczony dla osób prowadzących działalność rolniczą. Wiek i okres ubezpieczenia to podstawowe kryteria.

Wiek emerytalny rolnika

Musisz osiągnąć wymagany wiek, aby ubiegać się o emeryturę rolniczą. Wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet. Mężczyźni osiągają wiek emerytalny w wieku 65 lat. Te zasady obowiązują od 1 października 2017 roku.

Wymagany okres ubezpieczenia

Prawo do emerytury rolniczej wymaga odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego. Musisz podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat. Okres ten liczy się od 1 stycznia 1991 roku dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Minimalny okres składkowy w KRUS to 25 lat.

Okresy zaliczane do emerytury rolniczej

Do okresów ubezpieczenia zalicza się różne okresy pracy na roli. Dotyczy to lat 1983-1990. Wlicza się także pracę w gospodarstwie rolnym po 16. roku życia przed 1983 rokiem. Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku uwzględnia się wcześniejsze okresy pracy w rolnictwie. Okresy opłacania składek po 1 stycznia 1991 roku są brane pod uwagę przy ustalaniu prawa. Do okresów ubezpieczenia dolicza się także okresy służby wojskowej. Nowelizacja pozwala na zaliczanie okresów służby wojskowej do emerytury rolniczej. Obejmuje to około 100 tysięcy osób.

Jak obliczana jest emerytura rolnicza KRUS?

Wysokość Twojej emerytury zależy od kilku czynników. Emerytura rolnicza składa się z dwóch części. Są to część składkowa i część uzupełniająca. Suma obu części stanowi pełną wysokość świadczenia. Wskaźnik wymiaru wyraża stosunek świadczenia do emerytury podstawowej.

Część składkowa emerytury

Część składkowa jest ustalana na podstawie Twoich okresów ubezpieczenia. Wynosi ona 1% emerytury podstawowej za każdy rok ubezpieczenia. Wysokość części składkowej ustalana jest na podstawie okresów ubezpieczenia. Im dłuższy okres składkowy, tym wyższa część składkowa.

Część uzupełniająca emerytury

Część uzupełniająca zależy od liczby lat ubezpieczenia. Wynosi 95% emerytury podstawowej przy liczbie lat do ustalenia części składkowej mniejszej od 20. Maleje o 0,5% za każdy kolejny rok powyżej 20 lat stażu. Część uzupełniająca nie może być niższa niż 85% emerytury podstawowej.

Wysokość emerytury podstawowej KRUS

Emerytura podstawowa to kwota bazowa do obliczeń. Jej wysokość jest regularnie waloryzowana. Od 1 marca 2024 roku wynosi 1602,86 zł brutto. Wcześniej, od marca 2022 roku, wynosiła 1084,58 zł. Od 1 marca 2025 roku emerytura podstawowa z KRUS wynosi 1691,02 zł. Nowa stawka podstawowa to 90% minimalnej emerytury pracowniczej. Poprzednio stanowiła 75% tej kwoty.

Zmiany w przepisach emerytalnych KRUS

System emerytalny dla rolników podlega ciągłym zmianom. Wprowadzane są nowe rozwiązania i ułatwienia. Zmiany mają na celu poprawę sytuacji finansowej emerytów rolniczych. Minister rolnictwa proponuje nowe zmiany w emeryturach rolniczych.

Praca na roli a pobieranie emerytury

Dużą zmianą było zniesienie wymogu przekazywania gospodarstwa. Od 15 czerwca 2022 roku rolnik nie musi pozbywać się gospodarstwa. Może dalej pracować w gospodarstwie po uzyskaniu emerytury. Rolnik może prowadzić gospodarstwo i pobierać emeryturę jednocześnie. Od 15 czerwca rolnicy mogą składać wnioski bez konieczności przekazywania gospodarstwa. Nie muszą przerywać pracy na roli. Pracujący na roli emeryci nie będą obciążeni składką na ubezpieczenie społeczne.

Dodatek za opłacanie wyższych składek

Wprowadzono rekompensatę za opłacanie podwójnych lub dodatkowych składek. Od marca 2023 roku obowiązuje przepis przyznający dodatek za wyższe składki. Dodatek do emerytury dla opłacających wyższe składki wynosi 0,5% emerytury podstawowej. Dotyczy to każdego roku opłacania składek powyżej standardu. Emeryci opłacający podwójne składki otrzymają dodatek. Wynosi on 0,5% emerytury podstawowej za każdy pełny rok opłacania składek. Przykładowo 10 lat opłacania składek to 71,48 zł miesięcznie w 2023 roku. Dodatkowe składki mogą podnieść emeryturę. Łącznie z tego dodatku będzie mogło skorzystać niemal 75 tys. rolników i domowników. Nowelizacja dodaje art. 27a, który określa prawo rolników do dodatku.

Powiązanie emerytury KRUS z minimalną emeryturą ZUS

Wysokość podstawowej emerytury rolniczej została powiązana z systemem powszechnym. Podstawowa emerytura rolnicza została podwyższona. Wynosi 90% najniższej emerytury z ZUS. Od 1 marca 2023 roku jest to 1429,60 zł. Emerytura podstawowa wynosi 90% minimalnej emerytury powszechnej. Jeżeli świadczenie będzie niższe od najniższej emerytury pracowniczej (1780,96 zł w 2024), zostanie podwyższone do tej kwoty.

Waloryzacja emerytur rolniczych

Emerytury rolnicze są regularnie waloryzowane. Waloryzacja odbywa się corocznie w marcu lub kwietniu. Od 1 marca 2023 zmieniają się zasady waloryzacji świadczeń. Obowiązują nowe stawki po waloryzacji na takich samych zasadach jak w ZUS. Podstawą waloryzacji jest poziom inflacji z minionego roku. Inflacja za 2023 rok wyniosła 11,9%. Waloryzacja emerytur i rent rolniczych w 2024 r. polega na pomnożeniu kwoty emerytury podstawowej przez wskaźniki indywidualnie ustalone. Wszystkie emerytury i renty rolnicze wypłacane na dzień 29 lutego 2024 r. będą zwaloryzowane. Pierwsza waloryzacja planowana na 1 marca 2024 r. wyniosła 12,3%. W 2024 roku kwota emerytury podstawowej wyniesie prawdopodobnie 1599,71 zł brutto. Waloryzacja emerytur planowana na marzec 2025 wynosi 6,2%.

„Na wielu spotkaniach z rolnikami w różnych regionach Polski wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk informował o zasadach przyszłorocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych.”

„Według ministra rolnictwa szacunkowa kwota waloryzacji w 2023 r. w wysokości 2 615,094 mln zł stanowić będzie koszt Funduszu Emerytalno-Rentowego.”

Czy będzie druga waloryzacja w 2024/2025?

Rozważana jest możliwość wprowadzenia dodatkowej waloryzacji. Nowy projekt zakłada dwie waloryzacje w roku. Nastąpią, jeśli inflacja przekroczy 5%. Pierwsza waloryzacja planowana jest na marzec. Druga waloryzacja może nastąpić we wrześniu lub październiku 2024 r. Obecnie trwają prace nad ustawą w MRPiPS. Szczegóły nie są jeszcze znane. Przewidywane są dwie waloryzacje w 2024 roku w zależności od poziomu inflacji. Waloryzacja będzie przeprowadzana dwa razy w roku, jeśli inflacja przekroczy 5%.

Ile wyniesie emerytura z KRUS? Przykładowe kwoty

Wysokość Twojej emerytury zależy głównie od stażu pracy. System KRUS premiuje długi staż pracy. Podnosi to część składkową świadczenia. Przejście na emeryturę później zwiększa jej wysokość. Poniżej przedstawiamy przykładowe wyliczenia.

Emerytura KRUS po 20 latach

Po 20 latach opłacania składek Twoja emerytura będzie wyliczona na podstawie części składkowej i uzupełniającej. Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej przy stażu do 20 lat. Część składkowa to 20% emerytury podstawowej (1% za każdy rok). Całość wyniesie 115% emerytury podstawowej. Przy emeryturze podstawowej 1602,86 zł (marzec 2024), świadczenie wyniesie około 1843,29 zł brutto. Pamiętaj, że kwota minimalna świadczenia jest gwarantowana.

Emerytura KRUS po 25 latach

Wymagany staż do pełnej emerytury to 25 lat. Po 25 latach pracy emerytura wynosi 1883,37 zł brutto (dane z marca 2024 r.). W 2025 roku emerytura rolnicza przy 25 latach składkowych wynosi około 1995,40 zł brutto. W Polsce przeciętna emerytura rolnicza w 2025 roku to 1691,02 zł brutto (podstawa). Pełne świadczenie dla rolnika z 25-letnim stażem to 1995,40 zł.

Emerytura KRUS po 30 latach

Dłuższy staż oznacza wyższe świadczenie. Po 30 latach pracy emerytura wynosi 1923,43 zł brutto (dane z marca 2024 r.). Część składkowa to 30% emerytury podstawowej. Część uzupełniająca to 95% minus 10 * 0,5% = 90% emerytury podstawowej (bo staż przekroczył 20 lat o 10 lat). Łącznie 120% emerytury podstawowej.

Emerytura KRUS po 40 latach

Bardzo długi staż pracy na roli przynosi dalszy wzrost. Po 40 latach pracy emerytura wynosi 2003,57 zł brutto (dane z marca 2024 r.). Część składkowa to 40% emerytury podstawowej. Część uzupełniająca to 95% minus 20 * 0,5% = 85% emerytury podstawowej. Łącznie 125% emerytury podstawowej.

Najniższa i najwyższa emerytura rolnicza

System gwarantuje minimalną wysokość świadczenia. Od 1 marca 2024 r. najniższa emerytura rolnicza wynosi 1780,96 zł brutto. Odpowiada to kwocie minimalnej emerytury pracowniczej. KRUS automatycznie podwyższa emeryturę do minimalnego poziomu. Dzieje się tak, jeśli wyliczona kwota jest niższa. Najniższa emerytura rolnicza netto w 2024 roku wynosi 1623,28 zł. Najwyższa emerytura rolnicza od 1 marca 2024 r. wynosi 4295,66 zł brutto. Najwyższa emerytura w 2025 roku sięga 4531,94 zł brutto. ZUS wypłaca najwyższe emerytury, nawet do 48 700 zł. To jest około 11 razy więcej niż najwyższe świadczenie z KRUS.

Wysokość emerytury rolniczej brutto w zależności od stażu pracy (marzec 2024)

Dodatkowe świadczenia dla emerytów KRUS

Emeryci i renciści KRUS mogą liczyć na dodatkowe wsparcie. Obejmuje ono regularne wypłaty i specjalne dodatki. Świadczenia te mają na celu poprawę sytuacji finansowej seniorów na wsi.

Trzynasta i czternasta emerytura

Rząd wypłaca dodatkowe roczne świadczenia. Trzynastka i czternastka przysługują także emerytom i rencistom KRUS. 13. i 14. emerytura będą wypłacane w 2024 roku. Ich wysokość to 1777,46 zł brutto. Czternasta emerytura dla KRUS wynosi 1780,96 zł. Wypłata czternastki planowana jest na wrzesień 2024 roku. Dodatkowo, emeryci mogą otrzymać trzynastki i czternastki. Są one wypłacane w kwocie minimalnej ok. 1783 zł brutto.

Inne dodatki i świadczenia

Emeryci i renciści mogą otrzymywać różne dodatki. Zależą one od indywidualnej sytuacji. Dodatki do emerytury obejmują dodatek pielęgnacyjny. Jego wysokość od marca 2024 to 330 zł 07 gr. Inne dodatki to dodatek inwalidy wojennego (495 zł 11 gr), dodatek kombatancki (330 zł 07 gr), dodatek za tajne nauczanie (330 zł 07 gr). Wypłacany jest także ryczałt energetyczny (299 zł 82 gr). Dodatek kompensacyjny wynosi 49 zł 51 gr. Dodatek dla sieroty to 620 zł 36 gr. Świadczenia dla byłych żołnierzy górników wynoszą 330 zł 07 gr. Świadczenia dla deportowanych i osadzonych wynoszą maksymalnie 330 zł 07 gr. Od 1 marca 2024 r. wzrastają także inne świadczenia. Należą do nich rodzicielskie świadczenie uzupełniające i świadczenie sołtysa. Wzrastają świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Podwyższono świadczenia wyrównawcze dla działaczy opozycji i osób represjonowanych. Kwota łączna świadczeń uzupełniających i zagranicznych nie może przekroczyć 2419,33 zł miesięcznie. Kwota łączna emerytury/renty z wyrównaniem i zagranicznych świadczeń nie może przekroczyć 3415,50 zł miesięcznie.

Emerytura KRUS a ZUS – czy można łączyć świadczenia?

Osoby, które pracowały zarówno w rolnictwie, jak i poza nim, mogą mieć prawo do świadczeń z obu systemów. Możliwość łączenia emerytur z KRUS i ZUS jest skomplikowana. Zależy od daty urodzenia i okresów składkowych. KRUS i ZUS wypłacają niezależne emerytury. Systemy nie mają systemowego połączenia.

Warunki łączenia emerytur

Emerytury z ZUS i KRUS można łączyć. Muszą być spełnione warunki urodzenia i okresów składkowych. Osoby po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego mogą wystąpić o emeryturę pracowniczą. Dzieje się tak, jeśli mają okresy w systemie powszechnym i spełniają warunki. Rolnicy chcą móc opłacać składki w KRUS. Pozwoliłoby to pobierać emeryturę w obu instytucjach. W 2024 roku wprowadzono możliwość łączenia emerytury z KRUS i ZUS.

Który system jest korzystniejszy?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. ZUS wypłaca najwyższe emerytury. Świadczenia z KRUS są zazwyczaj niższe. Porównanie systemów zależy od indywidualnej historii ubezpieczeniowej. Warto rozważyć łączenie systemów emerytalnych KRUS i ZUS. Połączenie emerytur z KRUS i ZUS może przynieść wyższe łączne świadczenie.

Dorabianie do emerytury rolniczej

Możesz pracować i dorabiać do emerytury z KRUS. Istnieją jednak limity przychodów. Ich przekroczenie może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia. Limit przychodów do dorabiania dotyczy zarówno emerytur, jak i rent rolniczych.

Limity przychodów w 2024/2025

Limit dorabiania do emerytury jest powiązany z przeciętnym wynagrodzeniem. Od 1 marca 2024 roku limit przychodów bez zmniejszenia świadczeń to 5278 zł. Jest to 70% przeciętnego wynagrodzenia. Limit przychodów bez zawieszenia świadczeń to 9802 zł. Jest to 130% przeciętnego wynagrodzenia. Emeryci mogą planować dorabianie w granicach limitów. Zapobiegnie to zmniejszaniu świadczeń.

Zasady zawieszania/zmniejszania świadczeń

Przekroczenie limitów powoduje konsekwencje. Przy dochodach powyżej 70% przeciętnego wynagrodzenia świadczenie jest zmniejszane. Po przekroczeniu 130% świadczenie jest zawieszane. Podwyższenie nie dotyczy świadczeń zawieszonych. Nie dotyczy też świadczeń wypłacanych w zbiegu z innymi emeryturami/rentami przekraczającymi najniższą emeryturę. Nie dotyczy świadczeń wypłacanych w wysokości pro-rata.

Jak złożyć wniosek o emeryturę rolniczą?

Proces ubiegania się o emeryturę wymaga złożenia wniosku. Musisz zgromadzić odpowiednią dokumentację. Instytucją, do której zwracają się rolnicy po osiągnięciu wieku emerytalnego jest KRUS.

Wymagane dokumenty

Przygotuj niezbędne dokumenty przed złożeniem wniosku. Zaleca się zgromadzenie dokumentacji wymaganej przy ubieganiu się o rolnicze świadczenia emerytalno-rentowe. Dokumentacja powinna potwierdzać okresy ubezpieczenia i pracy na roli.

Gdzie złożyć wniosek?

Wniosek możesz złożyć w jednostce KRUS. Składa się go w Oddziałach Regionalnych i Placówkach Terenowych. Można to zrobić osobiście lub pocztą. Dostępne są także opcje elektroniczne. Możesz skorzystać z platformy ePUAP. Umożliwia ona składanie wniosków online. Wnioski o świadczenie można składać w KRUS-ie. Można to zrobić osobiście, pocztą, przez ePUAP lub z podpisem elektronicznym.

Terminy rozpatrzenia wniosku

KRUS ma określony czas na rozpatrzenie Twojego wniosku. Proponuje się, aby KRUS miała termin na załatwienie wniosków o dodatek w ciągu 90 dni od złożenia. Standardowy termin rozpatrzenia wniosku o emeryturę to 30 dni. Czas może się wydłużyć, jeśli wymagane są dodatkowe dokumenty.

Renta wdowia dla rolników

Wprowadzono nowe świadczenie dla wdów i wdowców. Dodatkowe świadczenie cieszy się dużym zainteresowaniem. Dotyczy zarówno płatników ZUS, jak i KRUS. Renta wdowia dostępna jest także dla rolników.

Kto może otrzymać rentę wdowią?

Świadczenie przysługuje wdowom i wdowcom. Muszą oni spełnić określone warunki. Dotyczą one wieku i statusu cywilnego. Próg wieku do nabycia prawa do renty rodzinnej to 55 lat dla kobiet. Dla mężczyzn wynosi 60 lat. Wymagany jest warunek nie zawarcia ponownego małżeństwa.

Jak złożyć wniosek o rentę wdowią?

Wnioski o świadczenie można składać w KRUS-ie. Można to zrobić osobiście, pocztą, przez ePUAP lub z podpisem elektronicznym. Do 11 czerwca 2025 roku do oddziałów regionalnych wpłynęło 121 351 wniosków o rentę wdowią. Do urzędu wpłynęło ponad 121 tys. wniosków. Wydano 54 111 pozytywnych decyzji.

Kiedy pierwsze wypłaty?

Przepisy weszły w życie 1 stycznia 2025 roku. Wnioski można składać od tej daty. Pierwsze wypłaty świadczenia ruszyły 7 lipca 2025 roku. KRUS zapowiedział wypłatę świadczenia na siódmy dzień miesiąca. W przypadku przelewów zagranicznych będzie to około ósmego dnia.

Plany i propozycje zmian w KRUS

System ubezpieczeń rolniczych wciąż ewoluuje. Samorząd rolniczy i rolnicy zgłaszają swoje postulaty. Przepisy emerytalne w KRUS wymagają zmian. Wprowadzane są nowe rozwiązania. Aktualnie w MRiRW trwają prace legislacyjne.

Postulaty samorządu rolniczego

Samorząd rolniczy i rolnicy domagają się kilku kluczowych zmian. Chcą zwiększenia dostępu do rehabilitacji leczniczej. Postulują przesunięcia środków między pulami świadczeń. Domagają się wyrównania dofinansowania do rehabilitacji. Chcą rozwiązania problemu zawieszania części uzupełniającej renty rolniczej. Propozycje obejmują zmiany w emeryturach i rentach przyznawanych przez KRUS. Rolnicy chcą móc opłacać składki w KRUS. Umożliwiłoby to pobieranie emerytury w obu instytucjach. Postulaty obejmują podniesienie kwot emerytur i zasiłków chorobowych. Chcą wprowadzenia procentowego naliczania dodatku do emerytury z ZUS. Domagają się zwiększenia dodatku do emerytury dla rolników z ponad 25-letnim stażem. Większość propozycji KRIR nie zostanie wdrożona w najbliższym czasie.

Prace legislacyjne w MRiRW

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi prace nad zmianami. Trwają prace legislacyjne nad zwiększeniem rehabilitacji emerytów w KRUS. Rząd planuje podnieść emerytury i pensje w 2026 r. ZUS szykuje się do przeliczenia emerytur dla wybranych roczników. Rząd zmienia prognozy waloryzacji. Planuje nowe warianty podwyżek. Dostępne są plany dotyczące wcześniejszych emerytur. Obejmują ulgi i specjalne świadczenia dla seniorów.

Zobacz także:

• Składki KRUS w 2024 i 2025 roku – terminy, wysokość, dla kogo?
• Składki KRUS – wszystko, co musisz wiedzieć o ubezpieczeniu rolników
• Zaświadczenie o Pracy w Gospodarstwie Rolnym – Jak je Zyskać i do Czego Służy?
• Umowa Dzierżawy Gruntów Rolnych a KRUS – Kompleksowy Przewodnik
• Opryskiwacze Rolnicze Demarol – Polski Producent Maszyn