Morela (Prunus armeniaca) to popularne drzewo owocowe rodzące smaczne owoce. Dowiedz się, jak powinna wyglądać uprawa moreli w Polsce. Poznaj najlepsze odmiany, zasady cięcia i sposoby zwalczania chorób.
Morela – zapomniane drzewo owocowe warte uwagi
Morela to drzewo kojarzone z ciepłem i słońcem. Produkuje jedne z najsmaczniejszych i najbardziej wartościowych owoców. Morela zwyczajna pochodzi z Azji. Uprawiano ją tam od ponad 4000 lat. Owoce moreli są bardzo zdrowe. Można je jeść na surowo. Nadają się też na przetwory i do ciast. Jedna szklanka soku z moreli zapewnia dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Owoce zawierają beta-karoten. Znajdziesz w nich witaminę C i witaminy z grupy B. Dostarczają potas, błonnik i przeciwutleniacze. Regularne spożywanie moreli wspiera zdrowie serca. Pomaga układowi pokarmowemu. Może opóźniać starzenie. Morele mają niski indeks glikemiczny. Dziś, dzięki nowym odmianom, morela rośnie niemal w każdym ogrodzie.
Czy morela to dobre drzewo owocowe do ogrodu?
Tak, morela to drzewo, które zachwyca przez cały rok. Pięknie kwitnie. Rodzi pyszne owoce. Jeśli zapewnisz jej odpowiednie warunki, będzie owocować obficie przez wiele lat.
Wymagania moreli – stanowisko i gleba
Morela wymaga nasłonecznionego stanowiska. Potrzebuje miejsca ciepłego. Stanowisko powinno być osłonięte od wiatru. Najlepiej sadzić ją przy południowej ścianie budynku. Gleby powinny być żyzne i próchnicze. Lubi gleby dobrze zdrenowane. Optymalny odczyn to lekko kwaśny lub obojętny. Morele najlepiej rosną na glebach głębokich. Preferują podłoże o lekko kwaśnym lub zbliżonym do obojętnego pH. Unika się sadzenia moreli w chłodniejszych rejonach Polski. Wschód Polski nie jest zalecany ze względu na przymrozki.
Jakie warunki są najlepsze do uprawy moreli w ogrodzie?
Morela potrzebuje słonecznego i ciepłego miejsca. Stanowisko powinno być osłonięte od wiatru. Gleba musi być żyzna i przepuszczalna. Optymalne pH gleby to 6,5–7,5.
Sadzenie moreli – kiedy i jak to robić?
Sadzenie drzew moreli najlepiej wykonywać wiosną. Sadzenie wiosną pozwala uniknąć uszkodzeń przez mróz. Wybieraj drzewka dwuletnie. Powinny mieć dobrze rozwinięty system korzeniowy. Wykop dół o wymiarach około 70 x 70 cm. Głębokość dołu powinna wynosić 50 cm. Stosuj palik dla stabilności młodego drzewka. Rozstawa wynosi zwykle 5-6 metrów między rzędami. Odległość między drzewami w rzędzie to 3-3,5 metra. Sadzenie najbardziej optymalne jest wiosną.
Pielęgnacja moreli – jak dbać o zdrowe drzewo?
Aby morele dobrze plonowały, potrzebują odpowiedniej pielęgnacji. Regularnie podlewaj drzewo. Nawadniaj szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu. Podlewaj też starsze drzewa w czasie suszy. Wykorzystuj nawozy wieloskładnikowe. Stosuj nawozy potasowe. Unikaj nawozów azotowych późnym latem. Ściółkuj glebę. Możesz nawozić zielonymi roślinami między rzędami. Nawożenie mikroelementami (Zn i B) jest ważne. Porady o nawożeniu i opryskach znajdziesz w kalendarzu prac ogrodowych.
Cięcie moreli – jak formować koronę?
Cięcie drzew moreli wykonuje się wiosną. Robi się to przed fazą różowego pąka. Cięcie polega na oszczędzaniu długopędów. Formuj koronę przez pierwsze 4 lata. Regularne odnawianie drzew moreli jest ważne. Utrzymuje odpowiednią ilość długopędów. Cięcie nie wpływa na pokrój drzewka kolumnowego. Śliwa kolumnowa Star nie wymaga praktycznie żadnego przycinania.
Odmiany moreli polecane do polskich ogrodów
Na rynku dostępnych jest coraz więcej odmian moreli. Są odpowiednie do klimatu Polski. Odmiany różnią się plennością. Mają różny wygląd owoców. Różnią się odpornością na choroby. W Polsce najczęściej wybierane odmiany to 'Early Orange’, 'Hargrand’, 'Wczesna z Morden’ i 'Somo’. Wybór odpowiedniej odmiany moreli jest kluczowy dla sukcesu. Wybieraj odmiany późniejsze. Są bardziej mrozoodporne w chłodniejszych regionach.
Popularne odmiany moreli w Polsce
- Early Orange: Owoce dojrzewają od połowy lipca. Są średniej wielkości. Ważą około 40 g. Mają żółtopomarańczowy kolor z rumieńcem. Miąższ jest soczysty. Odmiana jest dość wytrzymała na mróz. Plenność jest dostateczna.
- Harcot: Owoce dojrzewają w lipcu-sierpniu. Są duże. Mogą ważyć do 60 g. Mają owalny lub kulisty kształt. Odmiana jest wytrzymała na mróz. Wymaga zapylacza.
- Wczesna z Morden: Dojrzewa od połowy lipca. Pochodzi z Kanady. Jest uprawiana od 1945 roku. Odmiana jest samopylna. Ma dobrą odporność na niskie temperatury. Może przetrwać spadki temperatur do -30°C.
- Somo: Dojrzewa w drugiej połowie sierpnia. Jest to późna odmiana. Owocuje obficie bez zapylacza. Owoce są małe lub średniej wielkości. Są kulistoowalne. Polecane są na kompoty.
- Sirena: Odporność na mróz to -30°C. Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia. Są duże (50-60g). Mają niesymetryczny kształt. Są słodkie i soczyste.
- Darina: Dojrzałość osiąga w pierwszej połowie sierpnia. Owoce są duże (45-60g). Miąższ jest pomarańczowy. Smak jest słodko-kwaśny. Owoce są aromatyczne.
Owoce odmian wczesnych owocują w lipcu. Odmiany późne owocują w trzeciej dekadzie sierpnia. Plon moreli zależy od roku. Zależy też od wybranej odmiany.
Czy morela potrzebuje zapylacza? Samopylność moreli
Aby powstały owoce, musi dojść do zapylenia. Zapylenie to przeniesienie pyłku kwiatowego. Pyłek trafia na organy kwiatu. Rośliny samopylne zapylają się własnym pyłkiem. Pyłek pochodzi z tego samego kwiatu. Może pochodzić z tej samej rośliny. Morele są samopylne. Pyłek z kwiatu może zapylać znamiona słupka tego samego kwiatu. Większość odmian moreli jest samopylna. Samopylne morele nie wymagają zapylaczy do owocowania. W przypadku jednego drzewa warto wybrać odmianę samopylną. Jeśli sadzisz dwa drzewa, posadź dwie odmiany. Powinny kwitnąć w tym samym czasie. Morele mogą być zapylane przez owady. Pszczoły i trzmiele zapylają morele. Owady przyciąga słodki zapach. Nektar kwiatów moreli jest dla nich atrakcyjny. Zapylanie krzyżowe to przenoszenie pyłku. Pyłek pochodzi z kwiatu jednej moreli. Trafia na kwiat innej moreli tego samego gatunku. Zapylanie krzyżowe może zwiększyć ilość owoców. Poprawia też ich jakość. Najlepszy czas na zapylanie to wczesna wiosna. Dzieje się to podczas pełnego rozkwitu kwiatów.
Czy morele są samopylne?
Tak, morele są samopylne. Oznacza to, że jedno drzewo może owocować bez obecności innej odmiany do zapylenia krzyżowego. Większość odmian moreli jest samopylna.
Problemy w uprawie moreli – choroby i zwalczanie
Morela jest odporna na mrozy. Wczesne kwitnienie naraża ją na przymrozki. Problemem moreli są wiosenne przymrozki. Uszkadzają one kwiaty. Wczesne kwitnienie moreli zwiększa ryzyko uszkodzenia. Kwitnienie zwykle przypada na marzec i kwiecień. Czasami zaczyna się już w lutym. W polskim klimacie kwiaty mogą być niszczone przez przymrozki. Przy wcześnie kwitnących odmianach zalecane jest okrycie włókniną. Istnieją specjalne opryski. Podwyższają one odporność kwiatów. Przykładem jest preparat Asahi SL. Stosuje się go w profesjonalnych uprawach.
Najczęstsze choroby moreli
Morelom zagrażają różne choroby. Najczęstsze to brunatna zgnilizna (monilioza), szarka, dziurkowatość liści, parch i rak bakteryjny. Wirusy, np. szarka, też atakują morele. Choroby drzew owocowych mogą powodować grzyby. Mogą je wywoływać bakterie i wirusy. Czynniki nieinfekcyjne również wpływają na zdrowie roślin. Należą do nich błędy w nawożeniu. Niekorzystne warunki uprawy też szkodzą.
- Brunatna zgnilizna (monilioza): Choroba rozwija się przy deszczowej wiośnie. Potrzebuje też ciepła. Atakuje kwiaty i pędy. Zwalczanie polega na usuwaniu zainfekowanych organów. Stosuje się preparat Topsin M 500 SC.
- Dziurkowatość liści: Choroba wymaga oprysków. Stosuje się fungicydy miedziowe. Przykładem jest Miedzian 50 WP.
- Parch owoców: Zakażenie powoduje pojawianie się plam. Skórka korkowacieje. Owoce mogą pękać.
- Rak bakteryjny: Objawia się pękaniem kory. Wycieka galaretowata substancja. Konieczne jest wycinanie chorych części. Stosuje się środki miedziowe.
- Szarka: To choroba wirusowa. Atakuje śliwy, brzoskwinie i morele. Objawia się przebarwieniami. Powoduje przedwczesne opadanie owoców.
Choroby można zwalczać fungicydami. Pomagają też preparaty miedziowe.
Morele kolumnowe – idealne do małych przestrzeni
Morela kolumnowa Compacta to odmiana samopylna. Jest idealna do niewielkich ogrodów. Sprawdza się też na balkonach. Mini drzewka owocowe w doniczkach są łatwe w uprawie. Nie wymagają skomplikowanego cięcia. Są idealne na balkon lub taras. Zestaw 4 drzewek kolumnowych jest samopylny. Nadaje się do małego ogrodu. Drzewka kolumnowe są mrozoodporne. Można je sadzić w odległości 80 cm. Owocują od końca lipca do początku sierpnia. Owocują od lipca do sierpnia. Owoce są duże, do 50g. Stworzenie własnego małego sadu jest możliwe. Można to zrobić w ograniczonej przestrzeni.
Czy morela kolumnowa Compacta jest samopylna?
Tak, morela kolumnowa Compacta to odmiana samopylna. Oznacza to, że nie potrzebuje innej odmiany do zapylenia i owocowania.
Podsumowanie – uprawa moreli w ogrodzie
Uprawa moreli w Polsce jest możliwa. Kluczem jest wybór odpowiedniej odmiany. Odmiana musi być odporna na mróz. Powinna też radzić sobie z wiosennymi przymrozkami. Sadź morele na słonecznych stanowiskach. Chron je przed wiatrem. Gleba powinna być żyzna i przepuszczalna. Regularna pielęgnacja jest ważna. Obejmuje podlewanie, nawożenie i cięcie. Zwalczaj choroby odpowiednimi preparatami. Morele są w większości samopylne. Zapewniają smaczne i zdrowe owoce. Możesz je mieć prosto z własnego ogrodu. Soczyste owoce z własnego ogrodu to prawdziwy skarb. Możesz go mieć na wyciągnięcie ręki.
Zobacz także:
Dodaj komentarz