Regularne badanie gleby to fundament skutecznego rolnictwa. Analiza próbek pozwala precyzyjnie dobrać nawożenie. Dowiedz się, jak prawidłowo pobrać próbki i ile kosztuje badanie gleby.
Dlaczego warto badać glebę?
Badanie gleby ma bezpośredni wpływ na strategię nawożenia. Bez analizy nawożenie jest nieefektywne. Jest też nieekonomiczne i niebezpieczne dla środowiska. Analiza gleby pozwala ocenić jej parametry jakości. Ocenia zasobność gleby. Wskazuje szanse na uzyskanie wysokich plonów.
Regularne badanie gleby to fundament efektywnego rolnictwa. Dzięki analizie próbek można precyzyjnie dobrać nawożenie. Można zaoszczędzić na nawozach. Badanie zwiększa plony. Poprawia strukturę i żyzność gleby. Zmniejsza ryzyko przenawożenia. Redukuje zanieczyszczenie wód gruntowych.
Co pokazuje analiza gleby?
Badanie gleby to jedyny sposób, aby dokładnie poznać jej odczyn. Pokazuje też zasobność w makro- i mikroelementy. Wyniki analizy pozwalają ocenić pH. Określają zawartość materii organicznej. Wskazują na składniki pokarmowe i mikroelementy. Analiza gleby pozwala określić potrzeby nawozowe. Wskazuje odczyn gleby. Określa jej zasobność w materię organiczną.
Standardowe badanie obejmuje pH gleby. Sprawdza zawartość makroelementów. Określa potrzeby wapnowania. Zaawansowane analizy mogą uwzględniać mikroelementy. Badają materię organiczną i zasolenie. Badania gleby obejmują pH, fosfor, potas i magnez. Analiza zawartości azotu (N) kosztuje około 28 zł. Oznaczenie mikroelementów (Cu, Zn, Mn, Fe, B) to około 52,50 zł za próbkę.
Kiedy pobierać próbki gleby?
Optymalny termin pobierania próbek to po zbiorach. Jest to też okres przed nawożeniem. Należy odczekać minimum 2-3 miesiące po wapnowaniu. Trzeba zachować co najmniej 6 tygodni po nawożeniu mineralnym. Badania gleby warto wykonywać co 3-4 lata dla upraw polowych. Dla upraw ogrodniczych zaleca się badania co 2 lata. Badanie chemicznej analizy gleby powinno być przeprowadzane co najmniej raz na 4 lata.
Najlepszy czas na badanie gleby to jesień. Robi się je zaraz po zbiorach. Należy wykonać badanie przed wysiewem nawozów mineralnych. Analizę można wykonać wczesną wiosną. Trzeba zrobić to przed zasiewami roślin jarych. Zasobność gleb w azot mineralny powinna być badana bardzo wczesną wiosną. Częstotliwość badań gleby dla intensywnych upraw to co sezon. Dla innych upraw wystarczy co 4 lata.
Uwaga! Nie należy wykonywać pobierania próbek bezpośrednio po zastosowaniu nawozów mineralnych lub organicznych. Unikaj pobierania podczas suszy. Nie pobieraj próbek przy nadmiernej wilgotności gleby.
Jak prawidłowo pobrać próbki gleby?
Przygotowanie do pobierania próbek
Staranne pobranie próbki pozwala uzyskać prawidłowy wynik analizy. Wynik odpowiada zasobności pola. Próbki wykonuje się z fragmentu pola. Ten fragment musi mieć jednakowy przedplon. Powinien mieć też jednakową uprawę i nawożenie. Podział pola na obszary do 4 ha jest kluczowy. Zapewnia reprezentatywność próbki. Jedna próbka średnia powinna być pobrana z powierzchni do 4 ha. Próbka powinna reprezentować 4–5 ha ziemi.
- Przed pobraniem próbki należy zapewnić, aby narzędzia nie były zanieczyszczone nawozem.
- Zaleca się sporządzenie szkicu pola przed pobieraniem próbek.
- Próbki powinny być reprezentatywne dla obszaru o podobnych warunkach. Dotyczy to warunków przyrodniczych i agrotechnicznych.
Procedura pobierania próbek
Próbkę średnią należy przygotować. Wykonaj 15 do 25 nakłuć laską glebową. Nakłucia wykonuje się po przekątnej. Można też iść zygzakiem po wyznaczonym obszarze. Z powierzchni 4 ha gleb ornych mineralnych pobiera się około 20 próbek. Z powierzchni 4 ha gleb ornych mineralnych pobiera się około 20 próbek. Minimalna liczba pobrań na próbę do analizy to 10. Z gleb ornych mineralnych pobiera się 15-20 próbek pierwotnych. Z użytków zielonych i gleb organicznych pobiera się do 40 próbek pierwotnych. Próbki pierwotne pobiera się laską glebową Egnera lub innym narzędziem.
Próbki do analizy z gruntów ornych pobiera się z głębokości 0-20 cm. Na użytkach zielonych próbki pobiera się z głębokości 5-20 cm. Na uprawach sadowniczych próbki pobiera się z dwóch poziomów: 0-20 cm i 21-40 cm. Próbki pobiera się z profilów glebowych. Dotyczy to głębokości od 0-20 cm. Na łąkach i pastwiskach głębokość to 5-20 cm. W sadach pobiera się próbki z warstwy ornej 0-20 cm. Pobiera się też z warstwy podornej 20-40 cm. Dla zawartości azotu mineralnego pobiera się próbki z głębokości 0-30 cm. Można też pobierać z głębszych warstw: 30-60 cm i 60-90 cm. Próbki gleby do analizy można pobierać za pomocą laski Egnera lub szpadla. Próbki gleby pobiera się za pomocą szpachelek, lasek Egnera. Używa się próbników rurowych Shelby, Van Veena, czy próbników dennych.
Przechowywanie i transport próbek
Ziemię ze wszystkich nakłuć należy wymieszać. Przenieś ją do kartonika lub woreczka. Do dalszej analizy potrzeba około 0,3 kg. Dla azotu mineralnego wystarczy 100-200 g. Dla innych makro- i mikroelementów potrzeba 250-500 g. Próbka nie powinna ważyć mniej niż 500 g. Próbki muszą być odpowiednio zabezpieczone w pojemnikach. Należy je dokładnie oznakować. Próbki powinny być pakowane w woreczki strunowe. Można użyć specjalnego pudełka tekturowego. Na próbki należy naklejać metryczki. Wpisz dane: imię i nazwisko, oznaczenie warstwy. Podaj miejsce pobrania i datę. Próbki można oznakować dowolnie. Użyj liczb, numerów działek, symboli. Wypełniony formularz zgłoszeniowy należy przesłać razem z próbkami.
Do badania najlepiej dostarczyć próbę świeżą. Można też dostarczyć próbę wysuszoną w temperaturze pokojowej. Próbki wilgotne muszą być dostarczone do laboratorium w tym samym dniu. Próbki można przechowywać w lodówce. Można je zamrozić na kilka dni. Próbki przechowuje się w warunkach zapobiegających zmianom. Dotyczy to zmian chemicznych i fizycznych. Trzeba kontrolować temperaturę i czas przechowywania. Transport próbek odbywa się samochodami. Można też transportować lotniczo lub morskimi środkami transportu. Używaj odpowiednich pojemników lub lodówek. Próbki transportować czystymi środkami transportu.
Najczęstsze błędy przy pobieraniu
Błędy przy pobieraniu próbek zdarzają się często. Jednym z nich jest zbyt mała liczba próbek. Zanieczyszczone narzędzia to kolejny błąd. Nie pobieraj próbek po nawożeniu. Unikaj mieszania różnych typów pól. Nieczytelny opis próbki utrudnia analizę. Niewłaściwe przechowywanie psuje próbki. Zbyt płytkie pobieranie daje błędne wyniki. Unikaj pobierania próbek w miejscach nie reprezentatywnych. Dotyczy to miejsc po stogach, rowów, bruzdach, kretowiskach, żwirowiskach, zagłębień i ostrych wzniesień.
Gdzie wykonać badanie gleby i ile to kosztuje?
Próbkę gleby można oddać do badania. Zrób to w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej (OSChR). Można też skorzystać z prywatnych laboratoriów. Istnieją też laboratoria wysyłkowe. Opcje wykonania badania to OSChR, prywatne laboratoria, wysyłkowe analizy.
| Rodzaj analizy | Szacowany koszt (zł) |
|---|---|
| Odczyn pH | 13-15 |
| Pakiet podstawowy (pH, P, K, Mg) | 45-55 (OSChR), od 60 (prywatne) |
| Zawartość azotu (N) | ~28 |
| Mikroelementy (Cu, Zn, Mn, Fe, B) | ~52.50 lub 48.11-65.60 |
| Substancja organiczna (metoda Tiurina) | 47.48 |
| Pełna analiza (prywatne) | 60-300 |
| Kompleksowe badanie z GPS | ~26 + opłata za obrys pola (~38/godz.) |
| Wysyłka próbki | 50-150 |
Ceny na 2023 rok są zróżnicowane. Koszt podstawowej analizy gleby to około 13 zł za próbkę. Koszt zbadania próbki to kilkanaście złotych. Koszt analizy pojedynczej próbki wynosi 45-150 zł. Koszt całkowity dla gospodarstwa 50 ha to około 600-800 zł. Koszt roczny analizy gleby to około 11,10 zł/ha. Dotyczy to badania co 4 lata. Badanie po żniwach kosztuje około 1 zł za rok na 1 ha.
Czas od pobrania próbki do otrzymania wyników to 1-3 tygodnie. Wyniki są dostępne po około 6 tygodniach. Koszt wysyłki próbki to 50-150 zł. Czas oczekiwania wynosi 7-14 dni.
Ile kosztuje podstawowe badanie gleby?
Koszt podstawowego badania gleby to około 13 zł za próbkę.
Jak często należy badać glebę?
Badania gleby są ważne co 3-4 lata. Dla upraw ogrodniczych co 2 lata. Dla intensywnych upraw co sezon.
Jak można zaoszczędzić na badaniach?
Istnieją metody oszczędzania na badaniach. Można skorzystać z dofinansowań. Dostępne są zbiorcze badania. Warto wybierać pakiety badań. Planowanie poza sezonem może obniżyć koszty. Samodzielne pobieranie próbek również oszczędza pieniądze.
- Skorzystaj z dofinansowania ARiMR. Sprawdź lokalne programy.
- Organizuj wspólne badania z sąsiadami.
- Wybieraj kompleksowe pakiety badań gleby.
- Planuj pobieranie próbek poza sezonem. Zmniejszysz koszty.
- Pobieraj próbki samodzielnie. Zaoszczędzisz na kosztach specjalistów.
Dofinansowanie do 80% jest możliwe. Dotyczy inwestycji w ochronę środowiska.
Nowoczesne technologie w badaniach gleby
Obecnie rolnicy coraz częściej korzystają z GPS. Używają go do pobierania próbek. Umożliwia to tworzenie map zasobności gleby. Pracujemy na sprzęcie Wintex 1000 i Wintex 2000. Służy on do poboru prób gleby. Nawigacja rolnicza z dokładnością RTK to 2,5 cm. Oszczędza paliwo, czas i nasiona. Dane satelitarne wykorzystywane są do analizy kondycji roślin. Służą też do pobrania próbek gleby. Na podstawie zdjęć wielospektralnych powstają mapy kondycji roślin. Tworzy się też mapy wysiewu azotu i środków ochrony roślin.
Metody analizy środowiska obejmują chromatografię i spektroskopię. Wykorzystuje się też elektrochemię i miareczkowanie. Metody chromatograficzne służą do rozdzielania składników próbki. Pozwalają na ich wykrywanie. Metody spektroskopowe analizują widma promieniowania elektromagnetycznego w próbce. Metody elektrochemiczne oceniają skład na podstawie parametrów elektrycznych. Metody miareczkowe pozwalają na określenie stężenia składników. Robi się to poprzez dodawanie titranta.
Badania gleby a dopłaty i ekoschematy
W 2025 roku badania gleby są warunkiem wielu ekoschematów. Są one związane z dopłatami. Badania gleby są powiązane z dopłatami w 2025 roku. Dofinansowanie z programu I.10.4 KPO – ROLNICTWO 4.0 jest dostępne.
Gdy dowiemy się, jakich składników w glebie brakuje, będziemy mogli zastosować efektywniejsze nawożenie.
– Marianna Nasternak, doradca rolny
Badanie gleby jest nieodłącznym elementem. Dotyczy skutecznego planowania uprawy roślin.
Zobacz także:
Dodaj komentarz