Koń trakeński to jedna z najstarszych ras koni gorącokrwistych w Europie. Poznaj jego fascynującą historię, unikalne cechy i wszechstronne zastosowanie w sporcie.
Historia rasy trakeńskiej
Rasa konia trakeńskiego ma długą historię. Jej początki sięgają średniowiecza w Prusach Wschodnich. Przodkiem był staropruski kuc Schweiken. Krzyżacy w XIII wieku dążyli do wyhodowania mocnego konia. Chcieli połączyć cechy koni prymitywnych. Dodawali krew koni arabskich i angielskich. Popularność trakenów rosła dzięki ich sile.
Powstanie stadniny w Trakenach
Kluczowym momentem było założenie stadniny. W 1732 roku król Fryderyk Wilhelm I założył Królewską Stadninę Trakenów. Znajdowała się ona w miejscowości Trakehnen w Prusach Wschodnich. Stadnina obejmowała duży obszar, 10 000 mórg gruntu. Sprowadzono tam 1100 do 1600 koni. Materiał hodowlany selekcjonowano i dzielono w 1786 roku. Wtedy wyodrębniono trakeny jako nową rasę.
Rozwój rasy i wpływ wojen
W XIX wieku rasa zaczęła się kształtować. Krzyżowano miejscowe klacze z ogierami pełnej krwi angielskiej i arabskiej. Organizowano pierwsze wystawy hodowlane w Europie. Najbardziej znany koń to ogier Perfectionist. Urodził się on w 1899 roku. W 1903 roku kupił go lord Wolwerton. Perfectionist trafił do Anglii. Do II wojny światowej korzystano z hodowli chłopskiej. Działała także stadnina w Trakenach. Wojna przyniosła ogromne straty. W 1944 roku ewakuowano stadninę na zachód. Wiele koni utonęło lub padło. Część zwierząt przejęli Rosjanie. Z terenów Prus Wschodnich wywieziono 800 klaczy i 45 ogierów. Do Niemiec dotarło około 1500 klaczy. Konie trakeńskie w powojennej hodowli pochodzą z tych ocalałych importów. Rasa odradza się obecnie na terenie Polski.
Wygląd i budowa konia trakeńskiego
Koń trakeński to elegancki i szlachetny wierzchowiec. Ma budowę mocnego atlety. Jego chód jest sprężysty i efektowny. Budowa ciała wpisuje się w kształt prostokąta.
Cechy fizyczne
Wysokość w kłębie wynosi od 160 do 175 cm. Waga konia waha się od 450 do 700 kg. Niektóre źródła podają węższy zakres, 530-550 kg. Koń trakeński ma szlachetną, suchą głowę. Oczy są duże i wyraziste. Uszy często są długie i lekko opadające. Szyja jest długa i kształtna. Kłąb jest wyraźnie zarysowany i wysoki. Łopatki są długie i skośnie ułożone. Klatka piersiowa jest szeroka. Grzbiet jest średnio długi i silny. Zad jest lekko opadający i dobrze umięśniony. Kończyny są mocne i suche. Wydatne ścięgna dodają im delikatnego wyglądu. Podczas jazdy zwierzę pokonuje przeszkody szerokim krokiem.
Umaszczenie
Umaszczenie koni trakeńskich jest zazwyczaj jednolite. Typowe kolory to gniady, ciemnogniady, kare i kasztanowate. Konie siwe występują rzadko. Srokacze są uznawane za prawowitą odmianę rasy.
Charakter i usposobienie
Konie trakeńskie cechuje spokojne usposobienie. Są inteligentne, przyjazne i lojalne. Szybko się uczą i są chętne do pracy.
Wrażliwość i wymagania
Te konie są bardzo wrażliwe. Łatwo się płoszą. Są wrażliwe na nastrój właściciela. Mają niewielką odporność na stres. Ich psychika jest delikatna. Wymagają doświadczonego jeźdźca i opiekuna. Ze względu na ich siłę woli i wrażliwość, nie są odpowiednie dla początkujących. Doświadczonym jeźdźcom przynoszą wiele satysfakcji. Szkolenie wymaga pełnego wyczucia i konsekwencji. Po opanowaniu stają się uległe i chętne do współpracy.
Użytkowanie koni trakeńskich
Koń trakeński od zawsze był koniem użytkowym. W ostatnich latach jego rola ewoluowała. Stał się koniem sportu wyczynowego.
Sport i rekreacja
Są sportowcami i sprawdzają się w konkursach. Używane są głównie w sportach jeździeckich. To WKKW, ujeżdżenie i skoki. Doskonale radzą sobie w tych dyscyplinach. Są wszechstronnymi wierzchowcami. Można je wykorzystywać w rajdach konnych. Sprawdzają się także w powożeniu i hipoterapii. Są idealne dla osób szukających konia do wszechstronnego użytkowania. Nadają się do rekreacji i konkursów wierzchowych.
Zdrowie i długość życia
Konie trakeńskie są generalnie zdrowe i wytrzymałe. Mają jednak pewne predyspozycje zdrowotne.
Potencjalne problemy zdrowotne
Są podatne na grudę i kolkę. Wykazują wrażliwość na zmiany w diecie. Mogą być podatne na wrzody żołądka. Rasa jest narażona na trzy dziedziczne choroby genetyczne. To abiotrofia móżdżku, zespół ciężkiego złożonego niedoboru odporności i syndrom lawendowego źrebaka (LFS). Choroby te identyfikuje się testami DNA.
Długość życia i pielęgnacja
Żywotność koni trakeńskich wynosi od 20 do 30 lat. Niektóre dożyły 40 lat i więcej. Wymagają odpowiednich warunków utrzymania. Niezbędna jest stabilna dieta. Potrzebują spokojnego podejścia ze strony opiekuna. Wymagają regularnego kontaktu z innymi końmi. Duża ilość ruchu jest kluczowa. Mogą być trzymane na wybiegach. Należy zapewnić im schronienie. Pielęgnacja obejmuje regularne mycie (raz na 7 dni w temp. 18-20°C). Należy unikać polewania wodą głowy i uszu. Konie trzeba czesać i podkuwać raz w miesiącu. Badanie weterynaryjne powinno odbywać się raz w miesiącu. Leki na pasożyty podaje się co 20-30 dni. Piłowanie zębów zaleca się co 1-2 miesiące. Konie sportowe wymagają codziennego treningu. Karmienie odbywa się 3-4 razy dziennie. Do karmy dodaje się witaminy i minerały. Zmianę pokarmu należy wprowadzać stopniowo. Trzeba unikać pleśni i grzybów w paszy.
Czy koń trakeński jest odpowiedni dla początkujących?
Raczej nie. Konie trakeńskie są wrażliwe i mają silną wolę. Wymagają doświadczonego jeźdźca i opiekuna.
W jakich dyscyplinach sportowych sprawdzają się trakeny?
Sprawdzają się w wielu dyscyplinach. To głównie WKKW, ujeżdżenie i skoki. Nadają się też do rajdów, powożenia i hipoterapii.
Jak długo żyją konie trakeńskie?
Średnia długość życia wynosi 25 lat. Mogą żyć do 30 lat i więcej. Niektóre dożyły nawet 40 lat.
Czy trakeny są podatne na choroby?
Są raczej zdrowe i wytrzymałe. Mają jednak predyspozycje do grudy i kolki. Narażone są na trzy dziedziczne choroby genetyczne.
Hodowla koni trakeńskich w Polsce
W Polsce działa Związek Trakeński. Został zarejestrowany 25 czerwca 1993 roku. Była to inicjatywa reaktywacji rasy w Polsce.
Rozwój Związku
Pierwsze lata działalności nie były efektywne. Podpisano porozumienie ze Związkiem Trakeńskim w Niemczech. Koniec 1999 roku był przełomowy dla organizacji. W 2000 roku rozpoczęto formalne działania hodowlane. Obejmowały weryfikację rodowodów i znakowanie źrebiąt. W 2000 roku stowarzyszenie przyjęto do Polskiego Związku Hodowców Koni (PZHK). W 2005 roku Minister Rolnictwa wydał decyzję. Dotyczyła otwarcia i prowadzenia księgi hodowlanej koni rasy trakeńskiej. W 2006 roku podpisano rozporządzenie upoważniające do prowadzenia księgi. Od 2007 roku zaczęto organizować zakłady treningowe i próby polowe. W 2008 roku wprowadzono powszechny obowiązek prób dzielności klaczy.
Stan obecny i sukcesy
Aktualnie Związek ma ponad 200 członków. Ponad 50 z nich to czynni hodowcy. Większość stadnin znajduje się na Pomorzu, Warmii i Mazurach. Przykładem jest hodowla w Rybniku-Stodołach. Rozpoczęła działalność na początku lat 90-tych XX wieku. Formalnie powstała w 1994 roku. Hodowlę rasy trakeńskiej zainicjowano tam w 2003 roku.
W ostatnich latach wyhodowane konie wyróżniają się na zawodach sportowych. Odnoszą sukcesy, między innymi w WKKW. Młode ogiery kwalifikowały się do koerungu w Neumünster. Działo się to w latach 2007, 2010, 2011. Jednym z wyhodowanych ogierów był Avatar. Otrzymał licencję i został najlepszym skoczkiem. Związek Trakeński w Polsce działa od 20 lat. To znacznie mniej niż 281 lat światowej hodowli rasy.
Koń trakeński na liście UNESCO
Hodowla koni trakeńskich zyskała międzynarodowe uznanie. UNESCO wpisała ją na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Decyzja zapadła w 2022 roku.
Znaczenie wpisu
Konie trakeńskie są pierwszą rasą koni wpisaną na listę UNESCO. Podkreśla to szczególny charakter tej hodowli. Historia i przejrzyste metody hodowli są wyjątkowymi zaletami. Wynikają one z żywego dziedzictwa. Hodowla trakeńska jest praktykowana. Wiedza o niej jest dokumentowana i przekazywana od trzech stuleci. UNESCO to agencja ONZ. Powołano ją do współpracy międzynarodowej w kulturze, sztuce i nauce. Na mocy Konwencji z 2003 roku UNESCO zobowiązało rządy. Miały inwentaryzować dziedzictwo niematerialne. Obejmuje ono zwyczaje, wiedzę i umiejętności. Zgłoszenie koni trakeńskich dokonał rząd Krajowy Szlezwika-Holsztynu. Każdy z 16 landów Niemiec mógł zgłosić do 4 kandydatur. Dwie inne zgłoszone inicjatywy jeździeckie to Hiszpańska Szkoła Jazdy w Wiedniu i Cadre Noir w Saumur.
Ile kosztuje koń trakeński?
Cena konia trakeńskiego zależy od wielu czynników. Liczy się wiek, wyszkolenie i pochodzenie konia.
Przedział cenowy
Ceny źrebaków zaczynają się od około 12 tysięcy złotych. Młode konie kosztują od 20 000 do 30 000 zł. Ceny mogą osiągać wysokie kwoty. Najlepsze konie sportowe, czempioni ujeżdżeniowi, mogą kosztować ponad 200 000 zł. Najdroższe konie mogą osiągać cenę do 500 tysięcy złotych. Ogólnie ceny wahają się od kilkunastu do kilkudziesięciu lub nawet setek tysięcy złotych.
Zobacz także:
Dodaj komentarz